دانلود مقاله خطوط انتقال با word دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله خطوط انتقال با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله خطوط انتقال با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود مقاله خطوط انتقال با word :

خطوط انتقال

معمولا برای کم کردن مقدار قدرت وجود اختلاف پیک بار در نقاط مختلف و برق رسانی مطمئن تر سراسری کردن شبکه اجزاء می گردد که از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه می باشد، چون امکان تأسیس نیروگاه در همه نقاط مختلف جهت تأمین انرژی مورد نیاز آن منطقه امکان پذیر نیست بدین لحاظ جهت انتقال انرزی از محل تولید به نقاط دیگر احداث خطوط انتقال اجتناب ناپذیر می باشد.

استاندارد ولتاز خطوط انتقال در شبکه سراسری برق ایران عبارتند از: خطوط 132 و230 و400 کیلوولت.از طرفی چون افزایش ولتاژ انتقال تا حدی امکان پذیر می باشد و بالا بردن بیش از حد ولتاژ عملا مقرون به صرفه نمی باشد،بنابراین جهت انتخاب ولتاژ مناسب جهت انتقال میزان معینی از انرژی الکتریکی به فاصله معینی می بایست محاسبات اقتصادی کامل انجام شده و مناسب ترین و اقتصادی ترین ولتاژ انتخاب شود لذا چون هدف اصلی تأمین اقتصادی انرژی الکتریکی به مشترکین می باشد در نتیجه باید به چند عامل مهم توجه داشته باشیم .یک عامل تأمین اقتصادی انرژی بطوریکه از امکانات موجود حداکثر بهره برداری صورت پذیرد عامل مهمتر پایداری شبکه انتقال می باشد جهت تأمین انرژی مطمئن.
مواردی که جهت ولتاژ انتقال در نظر گرفته می شود به شرح زیر می باشد:
1- ولتاژ خطوط مشابهی که قبلا در شبکه و در حوالی خط مورد نظر وجود داشته است.
2- طول خط
3- قدرت مورد نظر که می بایست انتقال داده شود.
4- افت ولتاژ و افت قدرت
5- افت کرنا که از افزایش ولتاژ ناشی می گردد.
6- تنظیم ولتاژ در حالت بی باری و در بار کامل که معمولاًً در طراحی شبکه های این دو رقم بین 10% و 5% باشد.
7- بررسی اقتصادی و مقایسه قیمت خطوط با ولتاژ های مختلف

روابط تجربی برای تعیین ولتاژ انتقال اقتصادی:
روابط زیر به منظور تعیین حدود ولتاژ و کمک به طراحی برای انتخاب بهترین ولتاژ از نظر اقتصادی می باشد.
1- رابطه استیل: 100/P +106 V=S.Se /
2- رابطه کلرن: P 150 V=
تذکر: رابطه های بالا برای مسافتهای کوتاه مفید است.
روش افزایش توان انتقالی در خطوط انتقال بصورتهای زیر امکان پذیر است:
الف- افزایش تا حد استاندارد
ب- کم کردن مقاومت سلفی خط جهت کم کردن رکتانس خطوط از چند روش استفاده می شود:
1- باندل کردن خط،2- افزایش سطح هادیها تا حد ممکن،3- ایجاد خطوط دو مداره،4- کاهش فاصله ها بین فازها (تا حد استاندارد)
پایداری شبکه::به مقدار بستگی داردچون هر قدر توان انتقالی خط زیاد شود بار افزایش پیدا می کند که این موضوع باعث ناپایداری شبکه می گردد که باندول کردن یا دومداره کردن خطوط می توان از نا پایداری شبکه جلوگیری نمود و جهت حفاظت خطوط در مقابل ولتاژهای ضربه ای مثل صاعقه از سیم گارد استفاده می شود و جهت جلوگیری از اختلاف ولتاژ فاز از روش جابجایی فازها که به ترانسپوزه مشهور است چون هر فاز نسبت به هم ونسبت به زمین حالت خازنی پیدا می کند که این خاصیت در خطوط انتقالی طولانی باعث افزایش فاز وسط نسبت به فاز طرفین می شود . چون خطوط انتقال در معرض عوامل طبیعی از قبیل برق- باران- طوفان قرار دارد . از نظر فیزیکی باید توان مقاومت در برابراین عوامل داشته باشد .

خطوط انتقال هوایی :
این خطوط که بیش از 97 درصد خطوط انتقال کشور را شامل می شوند از جنس آلومینیوم یا آلیاژی از آلومینیوم می باشند . علت استفاده از این فلزسبک و ارزان بودنش نسبت به هادی هایی چون مس است ، البته به علت قابلیت هدایت الکتریکی کمتر آلومینیوم ضخامت آنها را با قرار دادن رشته های موازی همجنس و گاه فولادی در مرکز آن بالا می برند تا از هدایت الکتریکی بیشتری برخوردار گردد . خطوط انتقال هوایی به سهولت قابل نصب و انشعابگیری هستند و به همین جهت دارای هزینه راه اندازی اندکی می باشند . هم چنین دسترسی به این خطوط برای تعمیر و ایجاد تغییرات در آن بسیار ساده می باشد . این نوع خطوط به علت استفاده از سازه های سیمانی و دیگر سازه های ناخوشایند از لحاظ زیبایی برای مناطق شهری مناسب نیستند . نیز خطراتی چون طوفان ها و رعدوبرق ها همواره برای این خطوط وجود دارند و کلا خطوط هوایی دارای خاموشی بسیار بیشتری به نسبت خطوط زمینی هستند . هم چنین این خطوط از ایمنی کمی به علت لخت بودن سیم ها در اکثر آنها برخوردارند و حفظ نکردن حریم این خطوط به علل مختلف یا برخورد پرندگان با آنها همواره مشکلاتی چون برق گرفتگی یا آتش سوزی را به دنبال داشته است . از نقطه نظر علمی این خطوط دارای راکتانس بالایی بوده و مناسب برای چگالی های بار کم می باشند .
خطوط انتقال زمینی :
اولین خطوط انتقال برق(که در نیروگاه پرل استریت نیویورک به کار گرفته شدند) خطوط زمینی بودند ، اما کم کم جای خود را به خطوط هوایی دادند .راه اندازی خطوط زمینی انتقال برق به علت هزینه های فراوان حفاری و ایجاد کانال های زمینی و زیر زمینی بسیار گران تر از راه اندازی خطوط هوایی است و گرفتن انشعاب از این خطوط مستلزم وجود ایستگاه های توزیع ، جعبه های انشعاب و تابلو های برق می باشد . نیزعیب یابی این خطوط به علت در دسترس نبودن احتیاج به وسائل مخصوص و گران قیمتی دارد که هزینه های آن را افزایش می دهد . در عوض در خطوط زمینی ب

ه ندرت اشکالی به وجود می آید و خاموشی آن به مراتب از خطوط هوایی کمتر است . این خطوط به زیبایی محیط آسیب نمی زنند و چون در دسترس نمی باشند دارای خطرات بسیار کمتری نسبت به خطوط هوایی خواهند بود و چون حریمی برای آنها تعریف نمی شود در اماکن کم عرض و مسکونی بسیار مفید می باشند . از نظر علمی این خطوط دارای راکتانس سری پایین و مناسب برای چگالی های بار زیاد هستند .

نتیجه آن که خطوط انتقال هوایی به سبب هزینه ها ، درنظر گرفتن راکتانس بالا ، مناسب بودن با چگالی بار کم و آسیب به زیبایی محیط اطراف بایستی در مناطق کم جمعیت ، دور افتاده و بین شهری و خطوط انتقال زمینی به سبب راکتانس پایین ، مناسب بودن برای چ

گالی های بالای بار ، زیبایی و دیگر مزیت های ذکر شده در مناطق پر ازدحام و شهری به کار گرفته شوند . به نظر می رسد در سال های آتی به علت ازدیاد و تراکم جمعیت ، رشد خطوط انتقال زمینی بسیار بالاتر از رشد خطوط هوایی باشد .با توجه به این مسئله جا دارد مسئولان از هم اکنون راهکارهایی برای دستیابی به فناوری های نوین این صنعت در جهت استفاده اقتصادی تر در خطوط داخلی و نیز صادرات این نوع محصولات اتخاذ کنند ;
شبکه های فشار قوی عمومی
شبکه های فشار قوی عمومی عبارتند از کلیه خطوط هوایی یا زمینی و پستهای فشار قوی با ولتاژهای 11 کیلوولت یا بیشتر که برحسب مورد برای انتقال یا توزیع نیروی برق دایر و کلا‌” متعلق به شرکت می‌باشند.
خطوط و پستهای هوایی یا زمینی با ولتاژهای 11 ، 20 و 33 کیلوولت به طور اخص شبکه‌های فشار متوسط نامیده می‌شوند.
خطوط هوایی یا زمینی و پستهای با ولتاژهای 63 ، 66 و 132 کیلوولت به طور اخص شبکه‌های فوق توزیع نامیده می‌شوند.

خطوط هوایی یا زمینی و پستهای با ولتاژهای 230 و 400 کیلوولت به طور اخص شبکه‌های انتقال نامیده می‌شوند.
فیدر :
فیدر عبارت است ازمجموعه ای از وسایل قطع و وصل با ولتاژ اسمی معین که برای دریافت برق از بالادست سیستم برق رسانی و تحویل آن به پایین دست سیستم تعبیه می‌گردد. فیدرها به لحاظ شمول مفاد این آیین‌نامه به شرح ذیل دسته بندی می‌شوند:

فیدر در مورد خط فشار متوسط خروجی از پست فوق توزیع عبارت است از تابلو و تجهیزات آن که در اطاق ولتاژ فشار متوسط پست فوق توزیع قرار گرفته و خط فشار متوسط ازآن تغذیه می‌گردد.
فیدر در مورد خط فشار متوسط انشعابی از خط موجود عبارت است از جداساز (***یونر) هوایی و یا یک سری قطع کننده که خط انشعابی از آن طریق تغذیه می‌شود.
فیدر در مورد خط فشار متوسط خروجی از پست توزیع زمینی عبارت است از تابلوی جداساز (***یونر) قابل قطع زیر بار و یا تابلوی کلید (دژنکتور) که خط خروجی مذکور را تغذیه می‌نماید.
فیدر فشار قوی ترانسفورماتور در پست زمینی عبارت است از تابلوی کلید (دژنکتور) و یا تابلو ***یونر فیوزدار که ترانسفورماتور را به شبکه فشار قوی اتصال می‌دهد.
فیدر در مورد پست ترانسفورماتور توزیع هوایی عبارت است از مجموع قطع‌کننده‌ها و برقگیرها که در محل اتصال خط فشار متوسط به ترانسفورماتور نصب می‌شوند.
فیدر در مورد خطهای خروجی فشار ضعیف عبارت است از کلید یا کلید فیوز نصب شده در تابلوی فشارضعیف پست ترانسفورماتور که از طریق آن برق فشارضعیف برای مصرف‌کننده (یا مصرف کنندگان) ارسال می‌گردد.
چنانچه تابلوی فشار ضعیف دارای بیش از یک خط خروجی باشد، هر کلید فیوز منصوب در ابتدای هر خط خروجی یک فیدر محسوب خواهد شد. در این صورت بهای کلید کل اتوماتیک (کلید خروجی ترانسفورماتور) و قیمت تابلو را باید به نسبت بین کلید فیوزهای خروجی موجود تقسیم کرد.
خطوط نیرورسانی
خطوط انتقال، فوق توزیع و توزیع که شبکه عمومی موجود را با ظرفیت کافی به نقطه تحویل متصل می‌کنند خطوط نیرورسانی نامیده می‌شوند.
خط سرویس (در شبکه فشار ضعیف)
خط سرویس عبارت است از بخشی از خطوط نیرورسانی که مقطع آن متناسب با قدرت انشعاب یا انشعابات متقاضی در نظر گرفته شده است و شبکه فشار ضعیف عمومی یا پست عمومی توزیع را به نقطه تحویل متصل می‌کند. خطوط سرویس کلا” متعلق به شرکت و در اختیار آن می‌باشند.
فصل سوّ
1- تعریف پست:
پست محلی است که تجهیزات انتقال انرژی درآن نصب وتبدیل ولت انجام می شودوبا استفاده از کلید ها امکان انجام مانورفراهم می شود.درواقع کاراصلی پست مبدل ولتاژ یاعمل سویچینگ بوده که دربسیاری از پستها ترکیب دو حالت فوق دیده می شود .در خطوط انتقال DC چون تلفات ناشی از افت ولتاژ ندارد تلفات توان انتقالی بسیار پایین بوده ودر پایداری شبکه قدرت نقش مهمّی دارند لزا اخیرا ُ این پستها مورد توجه قراردارند ازاین پستها بیشتردر ولتاژهای بالا ه های انتقال DC درصورت استفاده ازنول زمین می توان انرژی الکتریکی را توسط یک سیم به مصرف کننده انتقال داد.
2- انواع پست:
پستها را می توان ازنظر نوع وظیفه,هدف,محل نصب,نوع عایقی به انواع مختلفی تقسیم کرد.
براساس نوع وظیفه وهدف ساخت:
پستهای افزاینده , پستهای انتقال انرژی , پستهای سویچینگ و کاهنده فوق توزیع .
ـــ براساس نوع عایقی:
پستها با عایق هوا پستها با عایق گازی که دارای مزایای زیراست:
پایین بودن مرکز ثقل تجهیزات در نتیجه مقاوم بودن در مقابله زلزله کاهش حجم, ضریب ایمنی بسیار بالا باتوجه به اینکه همهً قسمت های برق دار و کنتاکت ها در محفظهً گازSF6 امکان آتش سوزی ندارد,
پایین بودن هزینهً نگهداری باتوجه به نیاز تعمیرات کم تر, استفاده در مناطق بسیار آلوده و مرطوب و مرتفع .
معایب پستها با عایق گازی :
گرانی سیستم و گرانی گاز SF6 نیاز به تخصص خاص برای نصب و تعمیرات,مشکلات حمل و نقل وآب بندی سیستم.
ـــ بر اساس نوع محل نصب تجهیزات :
نصب تجهیزات در فضای باز , نصب تجهیزات در فضای سرپوشیده .
معمولاُ پستها را از 33 کیلو ولت به بالا به صورت فضای باز ساخته وپستهای عایق گازی راچون فضای کمی دارندسرپوشیده خواهند ساخت.
تقسیم بندی پستها:
پستهای فشار قوی از دو نظر تقسیم بندی می‌شوند:
1- از نظر عایقی
2- از نظر محل نصب
پستهای فشار قوی از نظر نوع عایق سه می‌باشند:
1- پستهای فشار قوی معمولی(Conventional) که در آنها فاصله بین فازها و مدارهای مختلف توسط هوا عایق شده است. این پستها در همه سطوح ولتاژی ساخته می‌شوند.
2- پستهای فشار قوی گازی(Gas Insulated Substation-GIS). در این پستها به جای هوا، از گاز 6SF بعنوان عایق استفاده میشود. کلیه تجهیزات درون کپسولهای

محتوی گاز6SF با فشار مناسب قرار دارند و عایق بین نقاط برقدار نسبت به یکدیگر گاز6SF می‌باشد که قدرت عایقی آن حدوداً سه برابر هوا می‌باشد. اینگونه پستها در همه سطوح ولتاژی ساخته میشود ولی برای ولتاژهای بالاتر از 66 کیلو ولت کاربرد آن رایج‌تر است.
3- پست‌های ترکیبی (Hybrid) که در واقع ترکیبی از دو نوع فوق میباشند. در اینگونه پستها از تجهیزات مانند شینه ها و کلیدهای قدرت در کپسولهای گاز6SF قرار دارند و سایر تجهیزات بصورت معمول میباشند. این پستها برای ولتاژهای بالاتر از 245 کیلو وات استفاده می‌شود.
پستهای برق از نظر محل نصب تجهیزات به دو دسته تقسیم می‌شوند:
• پستهای داخلی (Indoor Substation)
• پستهای بیرونی (Outdoor Substation)
پستهای داخلی معمولی تا ولتاژ 110 کیلو ولت ساخته می‌شود ولی استفاده از این پست‌ها تا ولتاژ 33 کیلو ولت بیشتر رایج است. در این پست‌ها تجهیزات قدرت در داخل یک ساختمان نصب می‌گردند و از نظر ساختار و وضعیت فیزیکی تجهیزات میتوان به سه دسته پست باز، نیمه باز و بسته تقسیم بندی کرد. در پست باز تجهیزات عمده که شامل کلی

دهای قدرت و شینه بندی و ترانسهای اندازه‌گیری می‌باشد کاملاً، رونت می‌شود و جهت حفاظت افراد از نزدیک شدن به تجهیزات برق‌دار از صفحات مشبک فلزی به‌ عنوان محافظ استفاده می‌شود.
در پست نیمه باز فقط شینه بندی که عموماً، در بالاترین قسمت نصب میگردد، قابل روئت بوده و سایر تجهیزات تا ارتفاع دسترسی توسط دیوار یا مواد عایقی نسوز پوشانیده شده و دیده نمیشود، در پست‌های بسته کلیه قسمت‌های برق‌دار یعنی تمام تجهیزات و شینه‌بندی درون تابلو‌های فلزی که از همه طرف مسدود می‌باشد قرار دارند.

پست‌های داخلی گازی تا ولتاژ بالاتر از 800 کیلو ولت نیز ساخته می‌شود. از آنجائیکه کلیه تجهیزات درون کپسولهای گاز6SF قرار دارند امکان تماس سهوی با قسمت‌های برق‌دار به‌ هیچ وجه وجود ندارد.
در پست‌های بیرونی کلیه تجهیزات در یک محوطه فضای باز که محدوده آن Switchyard نامیده می‌شود نصب می‌گردند. این پست‌ها عموماً برای ولتاژهای بالاتر از 66 کیلو ولت ساخته می‌شوند. در چنین سطح ولتاژی بدلیل ازدیاد حجم تجهیزات و همچنینرعایت فاصله اطمینان قسمت‌های برق دار و نیز پائین آوردن هزینه تمام شده ساخت پست و ملاحظات فنی دیگر بطور عمده از پست‌های بیرونی استفاده می‌گردد.
پست‌های داخلی باز و نیمه باز:
در این پست ها ترانسفورماتورهای قدرت در اطاق‌های جداگانه نصب می‌گردند و شینه‌بندی و سایر تجهیزات در یک سالن قرار می گیرند. شبنه بندی معمولاً در بالاترین قسمت نصب می‌گردد و تجهیزات مربوط به یک انشعاب شامل بریکر، دیسکانکتها، ترانسهای ولتاژ و جریان وسایل در یک قسمت مشخص و محدود که سلول نامیده میشود نصب می‌گردند. هر سلول از سلولهای مجاور بوسیله تیغه اجری و یا صفحات فلزی یا عایقی نسوز جدا میشود. در هر سلول معمولاً دو بخش وجود دارد یکی مربوط به تجهیزات قدرت و دیگری بخش تجهیزات کنترل و حفاظت که در قسمت جلو سلول در دسترس متصویان پست است. این دو بخش باید کاملاً از یکدیگر جدا باشند بنحوی که امکان تماس سهوی با قسمتهای تحت ولتاژ قدرت وجود نداشته باشد. کلیه سلولها در مجاورت یکدیگر و در وسط سالن قرار داده م

ی شوند بنحوی در دو طرف دو راهرو ایجاد میگردد که امکان دسترسی به تجهیزات کنترل و حفاظت و نیز تجهیزات قدرت را بهنگام تعمیرات، فراهم می‌کند.
پست‌های داخلی بسته:
در پست‌های داخلی بسته همچنانکه قبلاً اشاره شد کلیه تجهیزات قدرت و همچنین وسایل مربوط به کنترل و حفاظت پست در تابلوهای فلزی نصب می‌گردند. معمولاً در هر تابلو وسایل یک انشعاب از شین قرار داده می‌شود که عموماً، شامل بریکر، دیسکانت زمین، ترانس جریان و ولتاژ می‌باشد. بریکر در تابلو یا بصورت ثابت و یا بصورت کشوئی قرار می‌گیرد. بریکرهای کشوئی دارای مزیتهائی نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اینکه نیازی به دیسکانت در طرفین بریکر نیست و همچنین در صورت بروز نقصی در بریکر براحتی با بریکر مشابه قابل تعویض می‌باشد. هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسیم می‌گردد که در جلوگیری از پیشروی جرقه موثر است. هر یک از تجهیزات مانند بریکر، ترانس جریان و ولتاژ و شینه‌ها و وسایل مربوط به کنترل و حفاظت در بخش مخصوص بخود قرار می‌گیرد. برای جلوگیری از فشار داخلی خیلی زیاد در صورت بروز جرقه یا تخلیه الکتریکی، در سقف تابلو دریچه‌هائی تعبیه می‌گردد که یا مشبک بوده و یا تحت فشار زیاد باز می‌شوند.
بطور کلی پست‌های داخلی بسته نسبت به پستهای داخلی باز و نیمه باز محاسنی دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
• امکان تماس سهوی افراد با تجهیزات وجود ندارد.
• امکان برخورد جرقه به قسمتهای بیرون از تابلوها به حداقل می‌رسیزات نسبت به سلول‌های باز و نیمه باز معمولاً کمتر است.
• به علت بسته بودن تابلوها تجهیزات کمتر در معرض آلودگی‌های محیطی مانند دود و گرد و غبار می‌باشند.
• چون تجهیزات و وسایل قبلاً در تابلوها جاسازی و نصب میگردد، نصب تابلوها و بهره برداری از آنها به سهولت و در حداقل زمان صورت می‌گیرد.
از معایب این پست‌ها این است که امکان نظارت مستقیم بر وضعی

ت تجهیزات وجود ندارد و ضمناً وسایل تابلوهای ساخت کارخانجات مختلف معمولاً قابل تعویض با یکدیگر نیستند در حالیکه در سلول‌های باز و نیمه باز میتوان از تجهیزات کارخانجات مختلف استفاده نمود. بطور کلی با توجه به مزایای پست‌های بسته نسبت به پست‌های باز و نیمه باز در حال حاضر در اکثر موارد از پستهای بسته بخصوص با بریکرهای کشوئی استفاده می‌شد. پستهای بسته معمولاً تا ولتاژ 33 کیلو ولت ساخته می‌شوند.
پستهای گازی( داخلی و بیرونی):
در پست‌های گازی کلیه تجهیزات قدرت درون کپسولهای محتوی گاز6SF که قدرت عایقی آن تقریباً سه برابر هوا می‌باشد قرار می‌گیرند. به این ترتیب فاصله قسمت‌های برق‌دار با یکدیگر در درون کپسولهای پر از گاز به مراتب کمتر از فاصله‌های لازم در پستهای معمولی می‌باشد و در مجموع تجهیزات فضای بسیار کمتری را اشغال می‌کنند.
پست‌های گازی تقریباً از سال 1960 میلادی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مهمترین مزایای پست گازی نسبت به پست معمولی عبارتند از:
• فضای کمتر جهت نصب تأسیسات که در حدود 10 تا 15 درصد یک پست مع

مولی در همان سطح ولتاژ می‌باشد.
• چون کلیه تجهیزات درون کپسول‌های گاز قرار دارند آلودگی‌های محیطی روی آنها تأثیری ندارد و بنابراین به تمیز کاری و سرویسهای دوره‌ای نیازی نیست.
• امکان تماس سهوی پرسنل با تجهیزات برق‌دار وجود ندارد.

• نصب و بهره برداری از پست به علت آماده بودن کلیه تجهیزات درون کپسول‌های سبک وزن آلومنیومی، بسیار سریع انجام می‌شود.
پستهای معمولی بیرونی:
نکته اساسی درباره تجهیزاتی که در پستهای بیرونی استفاده میشوند این است که کلیه تجهیزات بایستی در برابر شرایط مختلف آب و هوائی مناطق مقاوم باشند.
کلیه تجهیزات معمولاً در ارتفاعی نصب می‌شوند که قسمت زمین شده آنها(قسمتهای فلزی تجهیزات) از سطح تمام شده پست حداقل 230 سانتیمتر فاصله داشته باشد، به این ترتیب امکان تماس سهوی با قسمت‌های تحت ولتاژ فشار قوی وجود ندارد. برای ایجاد این ارتفاع در پست بیرونی تجهیزات روی پایه‌ها یا اسکلت فلزی با ارتفاع مناسب در هوای آزاد نصب می گردند. برای انجام اتصالات و ارتباط بین تجهیزات و نیز شینه‌بندی از سیم رشته‌ای همانند خطوط انتقال یا لوله آلومنیومی استفاده می‌شود. بطور کلی پست‌های فشار قوی بگونه‌ای طراحی می‌گردند که موارد مهم زیر در آنها رعایت گردد:
• انجام عملیات لازم مانند نظارت بر وضعیت پست، صدور فرمانهای قطع و وصل به کلیدهای قدرت، کنترل و حفاظت سیستم، نقل و انتقال لوازم و تجهیزات، توسعه و انجام تعمیرات دوره‌ای و سرویس تجهیزات براحتی امکان پذیر باشد.
• حداقل فواصل مجاز جهت قطعات و تجهیزات تحت ولتاژ با یکدیگر و با زمین مطابق جداول استاندارد رعایت شود.
• متصدیان پست از نظر برق گرفتگی در اثر تماس سهوی با قطعات تحت ولتاژ و یا پتانس

یلهای ناشی از اتصال کوتاه زمین به خوبی حفاظت شده باشند.
• هزینه‌های تمام شده پست ضمن حفظ کیفیت تجهیزات، به حداقل مقدار خود برسد.
فصل
چهارم
تجهیزات پست:

اجزاء تشکیل دهنده پست :
پستهای فشار قوی از تجهیزات و قسمتهای زیر تشکیل می شود :
ترانس قدرت , ترانس زمین و مصرف داخلی , سویچگرجبران کنندهای تون راکتیو , تاً سیسات جانبی الکتریکی, ساختمان کنترل , سایر تاًسیسات ساختمانی .
تغذیه DC ایستگاه:
از سیستم های اضطراری دیگر ایستگاه باتری ها می باشند. اهمیت باطری ها بحدی زیاد است که از آنها به عنوان قلب سیستم یا پست نام می برند و به همین جهت نگهداری و بهره برداری صحیح از باتری ها در پستها بسیار حائز اهمیت می باشد.
نظر به اینکه رله ها و سیستم حفاظتی نیاز به تغذیه جریان DC دارند و این جریان در حالت عادی از طریق شارژر تامین می گردد. لذا زمانیکه به هرعللی شارژر از مدار خارج شود یا ایستگاه بدون برق گردد اگر باتری ها توانایی تامین برق DC مورد نیاز ایستگاه را نداشته باشند کل سیستم حفاظتی و مدارهای فرمان ایستگاه از کار می افتد واز این جهت سالم بودن و آماده بکار بودن باتری ها و هنچنین نگهداری از آ نها اهمیت فراوانی دارد.
تعریف شین:
باسبار یا شین وسیله ای است جهت جمع آوری و توزیع انرژی الکتریکی بصورت همزمان بدین معنی که فیدرهای ورودی و خروجی و سیم ها و کابلهای یک پست و همچنین ترانسفورماتورها و سایر تجهیزات یک سوئیچگیر تحت یک ولتاژ ثابت بوسیله یک هادی بنام شین در هر فاز بهم اتصال می یابند. جنس شین ممکن است مس یا آلومینیوم باشد.
انواع شین از نظر شکل ظاهری: بر سه نوع می باشد

1- شین تختی: تسمه ای که معمولا از جنس مس می باشد بیشتر در سطح ولتاژ 20 کیلو ولت مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای این نوع شین این است که اتصالات و برقـراری انشعاب به سهولت و بدون استفاده از کلمپ مخصوص انجام می پذیرد.
2- شـین طنابی: از جنس مس و آلومینیوم می باشد.
ا نواع شین از نظر شکل ظا هری :: بر سه نوع می باشد
1- ¬¬شـین تختی: تسمه ای که معمولاً هز جنس مس می باشد و

بیشتردرسطح ولتاژ20 کیلو ولت است مورداستفاده قرارمی گیرد ازمزایای این شین اینست که اتصــالات وبرقراری انشعاب
به سهولت وبدون استفاده از کلمپ مخصوص انجام می گیرد.
2- شین طنابی که ازجنس مس است وهم آلومینیوم ساخته می شود شکل ظاهری آن شبیه
سیم های مورد استفاده در خطوط هوایی می باشد. از این نوع شین در سطوح ولتاژ 132،63و
230 کیلوولت استفاده می شود.از مزایای آن سهولت احداث وسرعت درتعمیرات می باشد.
3- شین لوله ای این نوع شین غالباً از جـنس آلومینیوم می باشد وبرای سطــوح ولتــاژ400کیلوولت وبالاتر به کار می رود زیرا درولتاژهای بالا بعلت اثرپدیده پوسته ای درشیـن های طنابی جریان در مرکزسیم حداقل می باشدو قسمت اعظم جریان ازسطح خارجی سیم عبورمی نماید. بنابراین با لوله ای ساختن شین می توان وزن باسبار درنتیجه هزینه آن را کاهش داد. مزیت دیگر این نوع باسباراین است که تغییرات شکم سیم نسبت به درجه حرارت آن چندان محسوس نیست.
شین بندی :: نحوه ارتباط الکتریکی فیدرهای مختلف یک سویچگر رابه یک باسبار شین بندی می گویند.
عوامل موثردر نوع ترتیب وآرایش باسبار1- هر پست با توجه به ظرفیت و ولتاژ مربوط دارای شین بندی خاص خود می باشد.
2 – میزان ضریب اطمینان در تامین بار مصرف کننده و اینکه هرگــاه عیبی در باسبـار پیـش بیاید آیا کل پست یا فیدرها بی برق می شود یا فقط قسمتی که معیوب است خارج و بقیـه در مدار باقی می ماند.
3- تعداد فیدرها
4- وضعیت پست از نظر توسعه آینده
5- اقتصادی بودن آرایش طراحی شده

انواع شین بندی: الف:شین ساده ب:شین مرکب یا چند تایی

ساده ترین نوع جمع و پخش انرژی شین ساده است که معمولاً در سطوح ولتاژ20تا 63 کیلو ولت و همچنین پستهای 230 کیلوولت کم اهمیت از آن استفاده می شود. از مزایای این نوع شین می توان ارزانی و سهولت در بهره برداری را نام برد.

از معایب این نوع شین:1- تعمیرات برروی شین بدون قطع بارامکان ندارد،2- توسعــه پسـت بدون قطع بار عملی نمی باشد،3- بروز اتصالی بر روی باسبار باعث قطع کامل برق می شــود،
4-خراب شدن دژنکتور یکی از خطـوط باعث قطـع برق آن خـط می گردد.به منظـور جـبران بعضی از معایب فوق معمولاُ شیـن ساده به وسیله یک یا دیژنکتور(باس شکن) به دو یــا چند قطعه تقسیم می شود.
باسبارمرکب یا چند ثانی(دوبل)
شین بندی دوبل : در شین بندیبه ازای هر فاز دو شین وجود دارد و معمولاُ یک شین زیر بار و شین دیگر به عنوان رزرو به کار گرفته می شود. ارتباط خطوط ورودی و خروجــی بـا هر یــک از شیــن ها به کمک ***یـونر بر قرار می گردد. لذا در حالت کار عادی شبکه نیمی از ***یونر هـا برقرار ونیمی دیگر بستـه هستند.
تعویض بار از یک شین به شین دیگر از طریق قطع و وصل ***یونرها می بایست کاملاُ بدون بار انجام گیرد. بدین دلیل است که در سیستم شین دوبل ارتباط دو شین به وسیله یک کلیـد قدرت به نام کوبلاژ انجام می گردد.
باسبار مرکب دارای انواع زیر می باشد:
1- باسبار دوتایی
2- باسبار دو تایی با ***یونر بای باس
3- باسبار اصلی و فرعی
4- باسبار 5/1 بریکری
5- باسبار دو بریکری
روش دو بریکری : در این روش برای هر خط خروجی و ورودی دو دژنکتور پیش بینــی شده است و در موقع بهره برداری یکی از آن ها باز ودیگری بسته است در این سیستــم نیاز بـه کلید کوبلاژ و***یونر بای باس نمی باشد.

روش یک ونیم بریکری : به ازای هر فیدر ورودی یا خروجی5 /1 به کار رفتـه است.
با استفاده از این روش می توان هر یک از دژنکتور را بدون قطع جریان فیدر را از مدار خــارج نمود ولی همیشه در باسبار زیر می باشد.
شین بندی حلقوی : 1- هر دو دژنکتور بدون از دست دادن مداری قطع گردد.2-بروز اتصـال کوتاه در بدترین حالت ودر هرنقطه از باسبار باعث از دست رفتن تنها یک فیـدر خواهــد شد.
3- هزینه سرمایه داری نسبت به شین بندی دوبل کمتر است زیرادر این حالت برای هر فیـدر یک دژنکتور تعریف شده اسـت.4- این نوع شین بندی غالباُ تا حداکثر هشت فیدر یـک مـورد استفاده قرار می گیرد زیرا با افـزایش جریان نامـی بسیـار افزایـش پیدا خواهـد نـمود و چـون جریان باسبار از دژنکتور عبور می نماید لذا از نظر هزینه اقتصادی نخواهد بود.
شین بندی سه کلیدی : این نوع شین بندی در جاییکه فقط دو فیدر خط ودو فیدر ترانس و یا چهار فیدر خط موجود می باشد مورد استفاده قرار می گیرد .

توضیح 1 : در دیاگرامها شین ها را توسط ولتاژ مربوط و سطح اتصال کوتاه نشان می دهـنـد .
توضیح 2 : رنگ آمیزی شین ها : از آن جاییکه تشعشعات حرارتی شیـن های رنـگ نشــده بیشتر می باشد در نتیجه بازدهی شین ها توسط رنگ آمیزی تا حـدودی افزایـش می یابـد از طرفی با رنگ آمیزی نمودن می توان فازهای مختلف را مشخص نمود.
بررسی عملکرد کلید قدرت در مدارات مختلف : کلید قدرت وظیفه قطع و وصل قسمـت های مختلف شبکه فشار قوی را در شرایط عادی و چه در موقع بروز خطا و اتصال کوتاه به عهــده دارد . قبل از پرداختن به ساختمان داخلی و نحوه عملکرد انواع مختلف دژنکتورها قطع و وصل مدارات مختلف را مورد بررسی قرار می دهیم .

برقگیر
برقگیردر واقع یک مقره و یا یک ایزولاتورناقص می باشد و تخلیه ولتاژدرآن با افزایش سطح ولتاژ انجام می شودوبارهای سیال از طریق برقگیردرزمین تخلیه می شود.
در موقع کار عادی شبکه برقگیربین فاز وزمین بسته می شود ومانند عایق عمل می کند ولی به محض اینکه ولتاژ شبکه از حد معینی بالاتررفت برقگیرعمل کرده واین قوس الکتریکی را به زمین تخلیه میکند. بنابراین به منظورحفاظت ازتجهیزات درمقابل اضافه ولتاژها وتخلیه آنها به زمین از برقگیر استفاده می شود. مهمترین محل نصب برقگیردرابتدا و انتهای خطوط ودردوسرترانسفورماتورمی باشد. انواع برقگیرعبارتند از::
1- نوع میله ای یا شاخه ای(جرقه ای)
ساختمان این نوع برقگیرها متشکل از دو شاخک یا میله که متناسب با ولتاژنامی شبکه ازهمدیگرقرار داشته به طوریکه ولتاژنامی قادربه یونیزاسیون فضای بین

دوشاخک نبوده ولی اضافه ولتاژمی تواند فاصله بین آنها را یونیزه کرده وازطریق بدنه زمین شده دکل یا تجهیزات تخلیه گردد که این نوع بیشتربه عنوان حفاظت کمکی به کارمی رود.بنابراین بزرگترین عیب برقگیرجرقه ای تأخیرزیاد در جرقه است.

 دانلود مقاله بررسی دلایل عدم بکارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی کیفیت با word دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله بررسی دلایل عدم بکارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی کیفیت با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله بررسی دلایل عدم بکارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی کیفیت با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود مقاله بررسی دلایل عدم بکارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی کیفیت با word :

بررسی دلایل عدم بکارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی کیفیت
مهدی اله‌ویردی زاده
غلامرضا سلطانی فسقندیس

چکیده
هزینه¬های کیفیت عبارت¬ است از هزینه¬های مرتبط با تولید محصول یا ارایه خدمات با کیفیت که ناشی از هزینه کلیه فعالیت¬های موجود در فرایند¬های اصلی، فرعی و پشتیبانی محصول یا خدمت می¬باشد. در این مقاله به بررسی دلایل عدم بکارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی کیفیت پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا مدل¬های موجود در زمینه هزینه‌های¬ کیفیت مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است؛ در ادامه به منظور بررسی دلایل عدم بکارگیری سیستم‌های هزینه¬یابی کیفیت پرسشنامه¬ای طراحی و تدوین شده است. پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه،‌ داده‌های لازم جمع‌آوری شده و با استفاده از آزمون دو جمله¬ای، تجزیه و تحلیل داده¬ها انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را گروهی از متخصصان آشنا به موضوع هزینه¬یابی کیفیت تشکیل می¬دهند. تعداد آنها در مجموع 305 نفر شناسایی شده است. نتیجه بررسی‌ها نشان می¬دهد که عدم آشنایی متخصصان کیفیت با مفاهیم هزینه¬یابی کیفیت، نبود آموزش مناسب و کافی در صنایع و نبود تجهیزات مناسب جهت ارزیابی هزینه‌های کیفیت از موانع توسعه سیستم¬های هزینه¬یابی کیفیت می¬باشد.

واژه¬های کلیدی: هزینه یابی کیفیت، مدل PAF، مدل کرازبی، مدل جوران

مقدمه
بسیاری از شرکتهای دنیا به تدریج، افزایش کیفیت را در جهت احترام به ارزشهای مورد انتظار مشتری و به عنوان یک مفهوم کلیدی در جهت دستیابی به قابلیتهای رقابتی پذیرفته‌اند (Tsai, 1998, 719). سوپرویل و گوپتا (2001، 419)، اشاره می‌کنند که کیفیت، یک مؤلفه استراتژیک و یک کلید رقابتی است که هیچ شرکتی نمی‌تواند از آن چشم پوشی نماید. در این زمینه اندازه‌گیری و گزارش دهی هزینه کیفیت ، اولین گام در برنامه‌های مدیریت کیفیت می‌باشد (Oakland & Porter, 1994, 2). تعیین این که اولین بار چه کسی واژه هزینه‌های کیفی را وضع کرد، دشوار است. ولی گفته شده که اولین منشأ هزینه‌های کیفیت به فصل اول کتاب کنترل کیفیت ، جوران که در سال 1951 منتشر شده است، بر می‌گردد. در بحث اقتصاد کیفیت جوران فرض کرد، زمانی که زیانهای ناشی از عیوب با تضمین کیفیت و هزینه‌های کنترل برابر می‌شوند، یک سطح بهینه‌ای از کیفیت بدست می‌آید (Date & Plunkett, 1995, 19). یک محصول یا خدمت رقابتی بر پایه توازن بین کیفیت و عوامل هزینه‌ای بوجود می‌آید. تجزیه و تحلیل هزینه‌های مرتبط با کیفیت محصول یا خدمت، روشی را برای ارزیابی اثربخشی مدیریت کیفیت و تعیین مشکلات، فرصتها و صرفه‌جویی هزینه‌ها بوجود می‌آورد (Oakland & Porter, 1994, 2).
از مهمترین مشکلاتی که در زمینه هزینه¬های کیفیت وجود دارد این است که هزینه¬های کیفیت به طور کامل در گزارش¬های حسابداری ثبت نمی¬شوند و اغلب بخش قابل توجهی از آنها مغفول می‌ماند. همچنین این هزینه¬ها را نباید تنها به فعالیت¬های تولیدی و عملیاتی محدود نمود، بلکه باید به هزینه¬های صورت گرفته در این حوزه در بخش¬های پشتیبانی و خدماتی نیز توجه نمود. بنابراین اصلاح سیستم حسابداری و تطبیق آن با روش¬های هزینه‌یابی کیفیت امری ضروری به شمار می¬آید.
باتورف (1997، 33)، بر اهمیت بکارگیری سیستمهای هزینه‌یابی کیفیت تأکید می‌کند و اعتقاد دارد که امروزه سیستم‌های هزینه‌یابی کیفیت، ابزاری ضروری برای مدیریت کیفیت می‌باشد. در حقیقت سیستمهای هزینه‌یابی کیفیت باعث می‌شوند تا مدیران با دانش و آگاهی کافی، برنامه‌های کیفیت را پیش برند. اما آنچه به نظر می‌رسد که در عمل اتفاق می‌افتد، عدم آشنایی مدیران و متخصصان کیفیت با نحوه اندازه‌گیری و همچنین مفاهیم مربوط به هزینه‌های کیفیت می‌باشد. از طرفی نیز تجهیزات و لوازم مربوط به اندازه¬گیری و گزارش¬دهی هزینه¬های کیفیت، با صرف هزینه¬هایی برای سازمان همراه است. به این دلیل بسیاری از مدیران تمایل چندانی به صرف این هزینه¬ها ندارند. لذا با توجه به مباحث فوق، در این مقاله، فرضیه‌های زیر جهت آزمون مطرح می‌شود.
1- عدم آشنایی متخصصان کیفیت با مفاهیم و روشهای هزینه‌یابی کیفیت از موانع توسعه این سیستم است.
2- نبود آموزش مناسب و کافی در صنایع مختلف از موانع توسعه این سیستم است.
3- نبود تجهیزات مناسب جهت ارزیابی هزینه‌های کیفیت از موانع توسعه این سیستم است.

هزینه‌های کیفیت
هزینه‌های کیفیت، به هزینه‌هایی اطلاق می‌گردد که برای اطمینان از تطابق محصول با مشخصات طراحی هزینه می‌گردند و همچنین هزینه‌هایی که در صورت عدم تطابق محصول تولید شده با مشخصات طراحی، تولید کننده به خاطر مصرف مواد، نیروی انسانی، ماشین آلات و ; پرداخت کرده است را می‌توان جزء هزینه‌های کیفیت دانست(Ittner, 1996, 114) . از زمانی که جوران (1951)، بحث هزینه کیفیت را مطرح کرد بسیاری از پژوهشگران از جنبه‌های مختلفی به اندازه‌گیری هزینه کیفیت توجه کرده و مقالات متعددی در این زمینه به رشته تحریر درآمده است. در بازنگری ادبیات مربوط به هزینه¬های کیفیت می‌توان به مقالات پونکت و دیل (1987)، پورتر و راینر (1992)، اکلند (1993)، آلبرایت و روس (1992)، هیندی و ریچ (1999)، سوور و همکاران (1992)، روث و مورث (1988)، سوپرویل و گویتا (2001)، لین و جانسون (2004)، ویلیامز و همکاران (1999) و باتورف (1997) اشاره نمود.
بسترفیلد و همکاران (1999)، اعتقاد دارند که هزینه کیفیت پایین محصول از دیگر هزینه‌ها متفاوت نمی‌باشد. بلکه می‌توان آن را برنامه‌ریزی، اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل نمود تا در جهت افزایش کیفیت و رضایت مشتری هزینه کرد، آنها اضافه می‌کنند که کاهش هزینه‌های کیفیت به افزایش سوددهی منجر خواهد شد (Bestorfieldetal, 1999, 142). شیفاورا و تامسون10 (2006) در مطالعاتشان، مدلهای هزینه‌یابی کیفیت را در چهار دسته طبقه بندی نموده‌اند که عبارتند از: 1- مدل PAF یا مدل پیشگیری، ارزیابی و شکست 2- مدل کرازبی 3- مدلهای هزینه فرصت 4- مدلهای فعالیت بر مبنای هزینه. تای(1998)، مدلهای هزینه‌یابی کیفیت را در چهار دسته، مدل PAF، مدل کرازبی، مدل زیراکس و مدل جوران طبقه بندی می¬کند. در بین این مدل-ها، مدل PAF و مدل کرازبی بیشتر مورد توجه بوده و در این مقاله نیز سعی شده به این دو مدل بیشتر پرداخته شود.
مدلPAF: این مدل هزینه‌های کیفیت را در سه دسته هزینه‌های پیشگیری، هزینه‌های ارزیابی و هزینه‌های شکست برآورد می‌کند. در این مدل هزینه‌های شکست به دو دسته هزینه‌های شکست داخلی و هزینه‌های شکست خارجی تقسیم بندی می‌شوند (Oakland, 1993, 186-189). به طور کلی می‌توان اجزای مدل PAF را به صورت زیر تعریف نمود.
هزینه‌های پیشگیری: به هزینه‌های اطلاق می‌گردد که جهت پشتیبانی فنی و آموزش عوامل مربوط با کیفیت و تطابق کیفیت محصول با مشخصات طراحی به منظور پیشگیری از وقوع ضایعات کالاها و یا جلوگیری از تولید محصولات بی¬کیفیت پرداخت می‌شود.
هزینه‌های ارزیابی: هزینه‌های مربوط به ممیزی محصولات به منظور اطمینان از استانداردهای کیفی، قبل از رسیدن محصول به مشتری؛ در این دسته می‌گنجد.
هزینه‌های شکست داخلی: هزینه‌هایی که برای ارزیابی وشناسایی محصولات معیوب و هزینه‌های دوباره کاری پرداخت می‌شود.
هزینه‌های شکست خارجی: هزینه‌هایی هستند که برای ارزیابی، شناسایی محصولات معیوب و هزینه‌های جایگزینی محصولات معیوب مشتریان پرداخت می‌گردند (Hindi & Rich, 1999, 14-24; Lin & Johnson, 2004, 620, 632).
برای اینکه بتوانیم هزینه‌های کیفیت را محاسبه نماییم؛ عناصر مختلف مربوط به هر یک از اجزای مدل PAF باید شناسایی شود (ASQC, 1971). برخی از عناصر و متغیرهای مربوط به هر یک از هزینه‌های کیفیت مدل PAF در جدول (1) آمده است. برخی از شرکت¬ها در نخستین گامهایی که در جهت هزینه‌یابی کیفیت برمی‌دارند، بیشترین تأکید خود را بر شناسایی هزینه‌های شکست و ارزیابی فعالیتها قرار می‌دهند. شرکتها معمولاً تیمهایی را برای شناسایی عناصر هزینه‌های ‌کیفیت تشکیل می‌دهند و از آنان خواسته می‌شود تا فعالیتهایی را که منجر به هزینه‌های بیشتر در زمینه بهبود کیفیت است را شناسایی و گزارش نمایند. تکنیک¬های متعددی از جمله، طوفان مغزی، نمودار پاره‌تو، نمودار استخوان ماهی و ; در جهت شناسایی این هزینه‌ها استفاده می‌شود. (Dale & Plunkett, 1991, 41; Johnson, 1995, 86)

جدول (1): عناصر مربوط به هزینه‌های کیفیت مدل PAF
طبقات مدل PAF عوامل هزینه‌های کیفیت
پیشگیری کنترل کیفیت و کنترل فرایند
طراحی و توسعه تجهیزات کنترل
تولید تجهیزات برای تعمیرات و کالیبراسیون
تست و آزمایش تجهیزات مربوط به تعمیرات و کالیبراسیون
آموزش
کیفیت قابل قبول تأمین کنندگان
مدیریت، ممیزی و بهبود

ارزیابی بازرسی و تست
بازرسی فرایند
بازرسی و تست مواد
ممیزی کیفیت محصول
بازنگری در داده‌های بدست آمده از بازرسی و تست
پردازش داده¬های گزارشهای بازرسی و تست

شکست داخلی ضایعات
دوباره‌کاری و تعمیر
ضایعات و دوباره کاری قطعات خریداری شده
تست مجدد
آنالیز خرابی

شکست خارجی ناتوانی در ارائه خدمات
برگشت محصولات
شکایتها
از دست دادن بازار
از دست دادن مشتریان خوب
Source: Bs6143,1990, 16; Dale & Plunkett, 1991,71

با وجود اینکه مدل PAF عموماً به عنوان یکی از مدلهای هزینه‌یابی کیفیت مورد قبول واقع شده است و در سالهای اخیر استفاده از آن رو به گسترش است، اما انتقادهایی نیز بر آن وارد شده که می‌توان برخی از آنها را به صورت زیر عنوان نمود (Oakland, 1993, 200-201;Porter & Rayner, 1992).
* برای اطمینان از کیفیت محصولات یا خدمات، طیفی از فعالیتهای پیشگیری در هر شرکتی وجود دارد که ممکن است هرگز در گزارشهای تیمهای هزینه‌یابی کیفیت آورده نشوند؛
* نسخه اولیه مدل PAF، برخی هزینه‌های کیفیت، مانند از دست دادن مشتریان خوب و از دست دادن سهم بازار را در نظر نمی‌گیرد؛
* تمام تمرکز مدل PAF بر کاهش هزینه بوده و از نقش کیفیت بر قیمت و فروش چشم‌پوشی می‌کند؛
* تمرکز کلیدی مدیریت کیفیت جامع بر روی بهبود فرایند می‌باشد، در حالی که در طبقه¬بندی مدل PAF، هزینه‌های فرایند به چشم نمی‌خورد. بنابراین مدل PAF در برنامه‌های مدیریت کیفیت جامع به صورت محدود استفاده می‌شود؛
* نگاهی به تجربیات شرکتها در مورد هزینه¬های کیفیت، نشان می‌دهد که اغلب آنها به توسعه زیر ساختها و تجهیزات پیشگیری به دلیل هزینه‌های آن، توجهی نمی‌کنند.

مدل¬کرازبی: جایگزین مدل PAF برای هزینه‌یابی کیفیت، مدل کرازبی می‌باشد که تحت عناوین دیگری نیز بکار می‌رود، مانند هزینه‌های انطباق و هزینه‌های عدم انطباق، هزینه‌های قابل کنترل و هزینه‌های غیر قابل کنترل، هزینه‌های محسوس و هزینه‌های پنهان. کرازبی (1984، 86)، هزینه‌های کیفیت را در دو طبقه به صورت زیر دسته بندی می‌کند.
• هزینه‌هایی که برای بار اول جهت انطباق محصولات با مشخصات طراحی صرف می‌شوند تا سطح کیفی محصولات، خدمات و فرایندها به سطح کیفیت مورد نظر برسد؛

• هزینه‌های عدم انطباق، شامل هزینه‌هایی که به خاطر کیفیت نامطلوب محصول یا خدمات، شرکت باید متقبل شود؛ مانند هزینه‌های رفع نقص، دوباره کاریها و ;.

هزینه‌های انطباق مدل کرازبی شامل هزینه‌های پیشگیری و ارزیابی و هزینه‌های عدم انطباق شامل هزینه‌های شکست داخلی و شکست خارجی مدل PAF می‌باشد (Shank & Govindaraja 1994, 6).
مدل زیراکس: شرکت زیراکس هزینه‌های کیفیت را به سه طبقه تقسیم می‌کند که عبارتند از:
(1) هزینه‌های انطباق (پیشگیری و ارزیابی)؛

(2) هزینه‌های عدم انطباق (شکست در برآورده ساختن انتظارات مشتری قبل و بعد از تحویل)؛
(3) هزینه‌های فرصت از دست رفته (Carr, 1992, 72-77).
دو طبقه اول، قابل قیاس با هزینه‌های انطباق و عدم انطباق مدل کرازبی است. زیراکس هزینه فرصت را از طریق تأثیری که بر درآمد مورد انتظار خود دارد، اندازه‌گیری می‌کند. این هزینه¬ها زمانی اتفاق می‌افتند که مشتری یک محصول زیراکس را انتخاب و سفارش داده است اما سفارش خود را به جهت خدمات نامناسب شرکت پس می‌گیرد و محصول و خدماتی را که می¬بایست طبق سفارش از زیراکس تهیه کند را از مارک‌های دیگر انتخاب و خریداری می‌کند.

مدل جوران: جوران اعتقاد دارد که هزینه‌های پیشگیری و هزینه‌های ارزیابی، هزینه‌هایی غیر قابل اجتناب بوده و حتماً جزء هزینه‌های سازمان محسوب می‌شود و نباید آنها را در هزینه‌های کیفیت وارد کرد (Juran et al, 1951). جوران طبقه‌بندی دیگری را برای شناسایی هزینه‌های کیفیت پیشنهاد می‌کند که عبارتند از:

• هزینه‌های آشکار و قابل اندازه‌گیری تولید، مانند ضایعات، دوباره¬کاری و هزینه‌های بازرسی؛
• هزینه‌های آشکار و قابل اندازه گیری فروش، مانند هزینه‌هایی که به جهت تضمین قطعات و هزینه‌های شکایت مشتریان از کالا یا خدمات سازمان پرداخت می‌شود؛

• هزینه‌های نامحسوس، مانند هزینه‌های مربوط به از دست دادن مشتریان، هزینه‌های تأخیر و دوباره کاری و هزینه‌های ضعف اخلاقی کارکنان .(Porter & Rayner, 1999, 71)

طبقه¬بندی جوران بیشترین تمرکز خود را روی هزینه‌های شکست محصول قرار داده و با تأکید بر عناصر نامحسوس هزینه کیفیت، برنامه‌های خود را در اصلاح بیشتر، عناصر مرتبط با این هزینه‌ها قرار داده است. جوران اعتقاد دارد که در بلند مدت این هزینه‌ها، بیشتر از سایر هزینه‌ها می‌تواند در کاهش سود و یا افزایش آن مؤثر باشد.

روش تحقیق
این تحقیق با توجه به هدف آن کاربردی بوده اما براساس روش تحقیق از نوع توصیفی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق را متخصصان آشنا به موضوع تحقیق تشکیل می¬دهند که تعداد آنها در مجموع 305 نفر شناسایی شده است. برای تعیین حجم نمونه از فرمول زیر استفاده شده است.

 دانلود مقاله بررسی رابطه بین سرمایه گذاران شرکتی سهام و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با word دارای 10 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله بررسی رابطه بین سرمایه گذاران شرکتی سهام و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله بررسی رابطه بین سرمایه گذاران شرکتی سهام و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود مقاله بررسی رابطه بین سرمایه گذاران شرکتی سهام و مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با word :

بررسی رابطه بین سرمایه گذاران شرکتی سهام و مدیریت سود در شرکتهای
پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

چکیده
سرمایه گذاران شرکتی یا مالکین شرکتی نوعی از ساختار مالکیت در شرکتها می باشند. شرکت با مالکیت شرکتی به شرکتی اطلاق می شود که بزرگترین مالک آن اشخاص حقوقی غیردولتی باشد. در تحقیق حاضر رابطه بین سرمایه گذاران شرکتی و مدیریت سود در قالب فرضیه ای تدوین گردیده و برای آزمون این فرضیه یک مدل رگرسیون خطی چندگانه بر اساس

متغیرهای وابسته تعریف شده است. جامعه آماری تحقیق را شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می دهد و نمونه آماری پژوهش نیز شامل 75 شرکت طی سالهای 1381 تا 1387 می باشد. دو نوع آزمون مختلف شامل آزمون همبستگی و آزمون رگرسیون چندگانه برای بررسی فرضیات مورد استفاده قرار گرفته است. به طور کلی یافته های تحقیق بیانگر وجود رابطه مثبت و معنادار بین سطح سرمایه گذاران شرکتی سهام و مدیریت سود می باشد.
واژه های کلیدی: سرمایه گذاران شرکتی، مدیریت سود، ساختار مالکیت

1 موضوع و اهمیت تحقیق
در طی سالهای گذشته موارد بسیاری از تضاد منافع بین گروهها و چگونگی مواجهه شرکتها با این گونه تضاد ها توسط اقتصاد دانان مطرح شده است، این موارد به طور کلی تحت عنوان “تئوری نمایندگی” در حسابداری مدیریت بیان می¬شود. طبق تعریف جنس ومک لینگ [7] رابطه نمایندگی قراردادی است که بر اساس آن صاحبکار یا مالک، نماینده یا فرد دیگری را از جانب خود منصوب و اختیار تصمیم گیری را به او تفویض می¬کند. . سود خالص نیز یکی از اقلام مندرج در صورت های مالی

است که در تصمیم گیری استفاده¬کنندگان صورت های مالی تأثیر به سزایی دارد و توجه زیادی را معطوف خود ساخته است یکی از گروههای اصلی استفاده کنندگان از صورت های مالی سهامداران می¬باشند. از اینرو عموماً اینگونه تصور

می¬شود که ساختار مالکیت شرکت ها ممکن است به تغییر رفتار شرکت ها منجر شود این امر از فعالیت¬های نظارتی که سرمایه گذاران مختلف در این ساختار انجام می-دهند نشأت می¬گیرند [11] تأثیر ساختار مالکیت بر تصمیمات مدیریت در قبال سود از جمله مدیریت سود، از اهمیت به سزایی برخوردار است. ¬در¬این تحقیق راهکارهایی جهت کاهش مدیریت سود مورد توجه قرار می گیرد زیرا بخش زیادی از ادبیات مرتبط با مدیریت سود معطوف به چرایی، چگونگی و تبعات مدیریت سود بوده است و بررسی راهکارهایی جهت کنترل و مهار کردن این عمل، کمتر مورد توجه محققین بوده است. مثلاً در تحقیقاتی همانند تحقیقات: ماراکچی، چونگ، کاپوپولس، پنمن، جانگ و کاون، نقش مدیریت سود به طور جدی مورد بررسی قرار نگرفته است.

2 مروری بر تحقیقات پیشین
به دلیل اهمیت حفظ اعتماد سهامداران و به دنبال آن حفظ سلامت اقتصادی کشور وفضای حاکم بر آن، حاکمیت شرکتی به دنبال دستیابی به شیوه هایی است که بر اساس آن تامین کنندگان مالی، اطمینان حاصل نمایند که از سرمایه گذاری خود در شرکت، بازده مناسبی را دریافت خواهند نمود. لذا حاکمیت شرکتی به دنبال ارتقای عدالت، شفافیت و پاسخگویی در شرکت است. حاکمیت شرکتی با مکانیزم های برون سازمانی (که اکثراً شامل قوانین و مقررات می باشند) و همچنین مکانیزم های درون سازمانی که اکثراً اختیاری می¬باشند، می-توانند به اعمال مدیریت خوب، کاهش مشکلات عدم تقارن اطلاعاتی، افزایش اعتماد سهامداران و در نهایت کاهش مدیریت سود منجر شود .

دیچو و دیگران [5] در مقاله¬ای به بررسی دیدگاههای استادان دانشگاهها، حسابداران حرفه ای و قانونگذاران در مورد مدیریت سود پرداختند. به اعتقاد آنها استادان دانشگاهها در حرفه حسابداری اغلب تصورات متفاوتی از مدیریت سود نسبت به حسابداران حرفه¬ای و قانونگذاران دارند. حسابداران حرفه¬ای و قانونگذاران اغلب خواهان اقدام عاجل برای پیشگیری از پدیده درد¬سر¬ساز مدیریت سود هستند ولی استادان حسابداری دانشگاهها خوشبین تر هستند.

شلیفر و ویشنی [10]¬ ¬ بر این اعتقادند که¬ تمام سهامداران از نقش نظارتی یک سهامدار عمده منتفع می¬گردند زیرا هیچ گونه هزینه¬ای بابت چنین نظارتی متحمل نمی¬شوند ضمن اینکه سهامداران عمده، خود از انگیزه مناسبی برای انجام نظارت فعال بر مدیریت سود برخوردارند. ماراکچی و همکاران[8] در سال 2001 پی بردند که بین میزان استقلال هیئت مدیره و سطح مدیریت سود رابطه منفی وجود دارد. چونگ، فیرث و کیم [4] در سال 2002 به بررسی ” کنترل نهادی و

مدیریت سودهای ناشی از فرصت از دست رفته” پرداختند و به این نتیجه رسیدند که سرمایه گذاران نهادی برای هموار سازی سود جهت دستیابی به سطح مطلوب سود، از درگیر شدن مدیریت اقلام تعهدی خوداری می نمایند. بالسام و بارتو [3] در سال 2000 به بررسی “مدیریت اقلام تعهدی، مهارت سرمایه¬گذار و اررزیابی حقوق صاحبان سهام” پرداختند و به این نتیجه رسیدند که سرمایه¬گذاران نهادی نسبت به سرمایه¬گذاران شخصی، توانایی بیشتری در تجزیه و تحلیل اجزاء

تشکیل دهنده اقلام تعهدی دارند که باعث ارزیابی درست و دقیقی از سود می¬گردد. دیگورگ و همکاران [6] در سال 1999 به بررسی ” مدیریت سود جهت افزایش آستانه سود” پرداختند و مدیریت سود را نوعی دستکاری مصنوعی سود برای بعضی تصمیمات خاص تعریف می کنند به نظر آنان انگیزه اصلی مدیریت سود، مدیریت تصور سرمایه گذاران در مورد واحد تجاری است. پنمن و همکاران [9] در سال 2001 به بررسی”تجزیه و تحلیل صورتهای مالی و ارزیابی اوراق بهادار” پرداختند ونشان دادند که بین کیفیت سود و بازده سهام رابطه مستقیمی وجود دارد.

مهدی مراد زاده و همکاران در تحقیق خود رابطه بین مالکیت نهادی و مدیریت سود را مورد بررسی قرار داده اند در این تحقیق رابطه بین تعداد سرمایه گذاران نهادی و همچنین تمرکز آنها با مدیریت سود مورد بررسی قرار گرفته و به این نتیجه رسیده اند که بین مالکیت نهادی سهام و مدیریت سود رابطه منفی معناداری وجود دارد [2]. حمید بزاغی و بزاززاده در تحقیق خود رابطه بین مدیریت سود و کیفیت افشاء را مورد بررسی قرار داده اند و به این نتیجه رسیده اند که افشاء بیشتر و کاملتر اطلاعات، راهکارهایی جهت کاهش مدیریت سود می باشد [1].

3 اهداف و فرضیه های تحقیق
مالکین شرکتی در تحقیق حاضر اشخاص حقوقی غیردولتی می باشند. با توجه به آن فرضیه تحقیق به صورت زیر ارائه می شود:

فرضیه تحقیق¬) رابطه منفی معنی داری بین مالکیت شرکتی و مدیریت سود وجود دارد.
4 جامعه آماری و نمونه آماری

جامعه آماری این تحقیق شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که دارای شرایط زیر باشند :
1 پایان سال مالی آنها 29 اسفند ماه باشد و از سال 81 تا 87 در بورس فعال باشند .

2 اطلاعات مالی مورد نیاز به ویژه یادداشتهای پیوست صورتهای مالی جهت استخراج داده ها در دسترس باشد .
3 شرکتها طی قلمرو زمانی تحقیق ، تغییر سال مالی نداشته باشند .

با توجه به شرایط مذکور تعداد 75 شرکت در دوره زمانی 1381 تا 1387 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
5 روش ها و ابزار های تحقیق
در این مطالعه، از نسخه تعدیل شده مدل جونز که توسط دچو و دیگران [5] توسعه داده شد برای برآورد اقلام تعهدی جاری غیر عادی استفاده شده است. برآوردی از اقلام تعهدی جاری غیر عادی ((AcAcc به عنوان معیاری برای مدیریت سود، به کار گرفته می شود. مدل کل اقلام تعهدی جاری، (اقلام سرمایه در گردش غیر نقدی) به صورت زیر به کار گرفته می شود.
مدل (1)

t در سال i کل اقلام تعهدی جاری برای شرکت =
tدر سال iتغییر در داراییهای جاری برای شرکت =
t در سال i تغییر در بدهی های جاری برای شرکت =

t در سال iتغییر در وجه نقد و معادل آن برای شرکت =
t در سال i تغییر در حصه جاری بدهیهای بلند مدت برای شرکت =
پس از اندازه گیری میزان اقلام تعهدی کل با استفاده از رابطه ی ذیل به تخمین ضرایب مورد استفاده در تضمین اقلام تعهدی جاری خاص شرکت می پردازیم:
مدل (2)

t-1 درپایان سال i تقسیم بر کل داراییهای شرکتtدرسال i کل اقلام تعهدی حسابداری برای شرک
t-1 درپایان سال iتقسیم بر کل داراییهای شرکتtدرسالiتغییر در درآمدها برای شرکت

t-1 درپایان سالiتقسیم برکل داراییهای شرکتtدرسالi تغییر در خالص حسابهای دریافتنی برای شرکت
t-1 درپایان سالiتقسیم بر کل داراییهای شرکتt درسالiتغییر در بهای تمام شده کالای فروش رفته شرکت

t-1 درپایان سال iنسبت به سال قبل تقسیم بر کل داراییهای شرکتtتغییر درموجودی کالا درسال
t-1 درپایان سال iنسبت به سال قبل تقسیم بر کل داراییهای شرکتtدر سالiتغییر در وجه نقد عملیاتی شرکت
(جزء ناشناخته )t در سالi خطا برای شرکت

اقلام تعهدی غیر عادی: این اقلام در تحقیق حاضر با AcAcc نشان داده شده که از طریق باقیمانده برآوردی مدل شماره 2 محاسبه می گردد و با استفاده از نرم افزار Spssاین باقیمانده برآوردی به دست می آید.

مدل رگرسیون برای آزمون فرضیه تحقیق):

طی دوره نمونه،¬i میانگین درصد مالکیت شرکتی سهام عادی در شرکت =CORP
متغیرهای کنترل: در تحقیقات قبلی چند عامل که بر مدیریت سود اثر می گذارند را شناسایی کرده اند. از آن جمله می توان به اندازه شرکت، اهرم، شاخص رشد، اشاره کرد. در تحقیق حاضر همراه با موارد مذکور عاملهای دیگری به شرح زیر ارائه شده است:

برای دوره نمونه) i اندازه شرکت (لگاریتم طبیعی مجموع داراییهای شرکت =Size
اهرم(نسبت بدهی بلند مدت به مجموع داراییها)=DEBT
شاخص رشد(نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری آن)=PB

در دوره نمونه)I شاخص سودآوری عملیاتی(متوسط بازده فروش شرکت =ROS
در طول دوره نمونهi متوسط مخارج سرمایه ای شرکت =CAP
عملکرد نسبی صنعت جاری (نسبت سود خالص دوره جاری بر جمع داراییهای ابتدای دوره)=CRP

انحراف معیار در نقدینگی ،( میانگین سرمایه در گردش)
انحراف معیار در حقوق صاحبان سهام (میانگین حقوق صاحبان سهام) =

 دانلود مقاله مدل تصمیم گیری فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی با word دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله مدل تصمیم گیری فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله مدل تصمیم گیری فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود مقاله مدل تصمیم گیری فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی با word :

مدل تصمیم گیری فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی
برای ارزیابی متوازن
(بررسی موردی در یک شرکت تولیدی)

چکیده
در عصر حاضر اگر چه چارچوب گزارشگری مالی تاریخی با فراهم آوردن نوعی یکنواختی منطقی در اراِئه اطلاعات مالی هنوز هم از جایگاه خاصی برخوردار است، اما در امر ارزیابی واقعی شرکت¬ها و اندازه گیری عملکرد آن¬ها توفیق چندانی نداشته است. از این¬رو نیاز به استقرار سیستم ارزیابی متوازن به شدت احساس می¬شود. ارزیابی متوازن به عنوان

ابزار ارزیابی که یک شاخص جامع از عملکرد را ارائه می¬کند، تعریف شده است که در آن هم شاخص¬های مالی و هم شاخص¬های غیر مالی در نظر گرفته می¬شود. اگر چه ارزیابی متوازن در اندازه¬گیری بر حسب تئوری و نظری راضی کننده بوده، اما این روش دارای یک¬¬¬سری کاستی¬هایی بر حسب اجرا وپیاده سازی براساس مبناهای کمی را دارا می¬باشد.

در این مقاله ارزیابی متوازن با تکنیک فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی به منظور تعیین عملکرد سازمان، بر مبنای استراتژیها یکپارچه می¬شود. مدل تحلیل شبکه¬ای شکل توسعه یافته¬ای از روش تصمیم گیری چند معیاره سلسله مراتبی)فرآیند تحلیل سلسله مراتبی) می¬باشد. این مدل علاوه بر دارا بودن همه قابلیت ¬های فرآیند تحلیل سلسله¬ مراتبی

قادراست تا همه روابط بین عناصر یک تصمیم گیری چند معیاره را وارد مدل نمایید، این روابط شامل وابستگی و بازخورهای موجود بین عناصر می¬باشد. برای نمایش توانمندی مدل پیشنهادی، یک مطالعه¬ موردی نیز ارائه شده است. مطالعه موردی نشان می¬دهد که چگونه شاخص¬های عملکرد ارزیابی متوازن با ترکیب¬های مختلف می¬تواند با تکنیک فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی تلفیق شود.

کلمات کلیدی: ارزیابی متوازن، اندازه¬گیری عملکرد، فرآیند تحلیل شبکه¬ای، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
1مقدمه
تکنیک ها و روش های کنترل زیادی با هدف ارزیابی وجود دارند که از دیدگاه مدیریت استراتژیک نتایج فعالیت های انجام شده به وسیله واحد تجاری را مورد ارزیابی قرار می دهند یکی از این روش ها با توانایی کنترل دوره ای و سیستماتیک ارزیابی متوازن می باشد.1ارزیابی متوازن ساختار یکپارچه ای را برای ارزیابی عملکرد واحدهای تجاری به وجود می آورد که در آن هم شاخص های مالی و هم شاخص غیرمالی در نظر گرفته می¬شود2اگر چه استفاده از ارزیابی متوازن دارای یک سری مزایایی می¬باشد اما دارای یکسری کاستی هایی نیز می¬باشد که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می گردد.
مزایا:
1- ارزیابی متوازن هم کارهای درست و هم درست کار کردن را به سازمان می آموزد.
2- از مفاهیم و تجربیات دیگر روش های ارزیابی مالی سود می جوید، برای تک تک افراد سازمان قابل درک بوده و آن ها را صاحب فرایند نموده و در بهبود عملکرد آن¬ها را یاری می دهد.
3- هم سیستمی برای مدیریت بر استراتژی و هم سیستمی جهت اندازه گیری عملکرد سازمان می باشد.3
4- نسبت به اجرای فرامین مدیریتی کاراست و وسیله ای برای ایجاد بهبود مستمر می باشد.4
5- با استفاده از ارزیابی متوازن شرکت¬ها تلاش های درون سازمانی را هماهنگ می¬کنند و همچنین مبنائی برای حقوق و پاداش مدیران و تعیین سطح پیشرفت آن¬ها فراهم میکند.

6- وسیله ای است که شرکت¬ها با استفاده از آن تغییرات ساختاری را در سازمان ایجاد می کنند و هم وسیله ای برای تعیین میزان پیشرفت در دستیابی به هدف¬های استراتژیک می باشد.

7- ارزیابی متوازن وسیله ای برای اجرای استراتژی از طریق تمرکز بر عوامل استراتژیک که برای موفقیت شرکت سرنوشت ساز است، می باشد و باعث ایجاد تعادل بین اهداف بلندمدت و میان مدت می گردد.5
کاستی¬ها:

1- ارزیابی متوازن از نظر کمی ارزش های عملکرد را به طور دقیق تبیین نمی کند و منظور از نادقیق بودن آن این است که فرآیند کمی کردن شاخص ها نه تنها در سطح انفرادی، بلکه در سطح کلی برای انجام و یکپارچگی آن نیز انجام نمی شود.
2- اهمیت نسبی هر کدام از شاخص ها توسط کاربران به طور شهودی و ذهنی انجام می شود.
3- عدم اجرای مطلوب استراتژی و اهداف راهبردی مورد نظر سازمان

4- عدم آگاهی و فهم کارکنان از چشم انداز سازمان
5- هیچ شاخص یا چشم اندازی که متناسب با تمام سازمان ها و واحدهای تجاری باشد وجود ندارد.6

1Yuksel & Dagdeviren(2010)
2.Kaplan & Norton(1996a)
3.ابن رسول،(2007)
4حجازی و همایونی¬راد،(1386)

5بلوچر،(1388)
6Abran & Buglione(2003)
هدف اصلی این مقاله تلاش در جهت برطرف کردن کاستی های مربوط به ارزیابی متوازن و همچنین تعیین عملکرد سازمان با رویکرد جامع و بر مبنای استراتژی¬ها و چشم انداز و تعیین شاخص های عملکرد و دیدگاه¬های مربوط به ارزیابی متوازن با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی می باشد.
علم مدیریت فازی می¬تواند مدل¬هایی را طراحی کند که نظیر انسان، از توانایی پردازش اطلاعات کیفی به صورت هوشمند برخوردار باشد، بنابراین علم مدیریت فازی، با ایجاد انعطاف¬پذیری در مدل، داده¬هایی نظیر دانش، تجربه و قضاوت انسانی را در مدل وارده کرده و پاسخ¬هایی کاملا کاربردی ارائه می دهد.1
اگر چه روش¬های تصمیم¬گیری چند معیاری بسیاری از جمله فرآیند تحلیل سلسله مراتبی برای بررسی وابستگی میان شاخص¬ها وجود دارد، اما این روش¬ها وابستگی میان تمام عناصر را در نظر نمی¬گیرد. ساعتی2 برای درنظر گرفتن وابستگی میان عناصر، فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی را معرفی نمود. این روش تمامی عوامل و معیارهای ملموس و غیر ملموس دخیل در اتخاذ تصمیم¬گیری را در بر می¬گیرد. این مدل این توانایی را دارد که قضاوت¬های کیفی را به مقادیر کمی تبدیل می¬کند.بعضی کاربردهای فرآیند تحلیل شبکه¬ای شامل گسترش کارکرد کیفیت3،کیفیت خدمات4، انتخاب پروژه5، ارزیابی تامین کنندگان6، مدیریت دانش7،آنالیز نقاط قوت، ضعف، تهدیدات و فرصت¬ها8 می¬باشد. علاوه بر خصوصیات ذکر شده فوق، روش تحلیل شبکه¬ای به دلایل زیر به سایر روش¬های تصمیم¬گیری چند معیاره ترجیح داده می¬شود:
1- در این مدل درجه اهمیت و وزن معیارها نسبت به یکدیگر بر اساس قضاوت¬های افراد تعیین می¬شود نه به صورت اختیاری و یا قراردادی
2-فرآیند تحلیل شبکه¬ای قادر به در نظر گرفتن تمام معیارهای مشهود و نامشهود در مدل می¬باشد.
3-این مدل دارای یک رویکرد نسبتا ساده و قابل درک است وبه راحتی توسط مدیران و تصمیم¬گیرندگان مورد پذیرش قرار می¬گیرد.
4-این تکنیک برای سیستم¬های پیچیده مناسب بوده و در صورت اجرای صحیح آن باعث افزایش عملکرد می¬گردد.9

1آذر و فرجی،(1386)
2Saaty
3.مومنی و آتش¬سوز،(1383)
4جعفرنژاد و رحیمی،(1383)
5محمدیان و صفری،(1383)
6شهرابی و همکاران،(1385)
7افرازه و بصیری،(1386)
8رضوی و علاقه¬بند،(1386)
9ثابتی صالح

2 روش شناسی
1-2: مجموعه فازی و اعداد فازی
تئوری مجموعه فازی توسط زاده1 درسال 1965 معرفی شده و به عنوان یکی از رویکردهای نوین برای مواجه با حالات غیر دقیق می¬باشد. با استفاده از این روش می توان حالات غیر دقیق را وارد مسئله کرده و بهترین تصمیم را اتخاذ نمود. مجموعه فازی به وسیله توابع عضویت تعریف می¬شود که دامنه آن بین صفر و یک می¬باشد، و به صورت زیر تعریف می¬شود:

در این مقاله، روش تحلیل شبکه¬ای با استفاده از تئوری فازی توسعه داده شده است تا بتواند حالات غیر قطعی را مدل¬سازی کند.
2-2: فرآیند تحلیل شبکه¬ای فازی
فرآیند تحلیلی سلسله مراتبی معروف به AHP توسط ساعتی در سال 1980 معرفی گردید2 مبنا در AHP بر این است که عملکرد بخش بالایی از عملکرد بخش پایینی و همچنین اقلام هر سطح مستقل از هم هستند. اما بسیاری از مسائل و مشکلات تصمیم گیری نمی تواند به صورت سلسله مراتبی حل گردد، زیرا آنها شامل اثر متقابل عوامل مختلف بوده و گاهی اوقات عوامل سطح بالا وابسته به عوامل سطح پایین می¬باشد. به عبارت دیگر AHP نشان دهنده چارچوبی با یک رابطه

سلسله مراتبی یک طرفه است و وابستگی میان عناصر را در نظر نمی¬گیرد بنابراین از آن نمی توان برای حل مسائل و مشکلات وابستگی میان شاخص ها استفاده کرد3 به منظور حل مسائل و مشکلات مربوط به مدل AHP، ساعتی در سال 1996 تکنیک فرآیند تحلیل شبکه ای را معرفی کرد. این تکنیک نشات گرفته از روش AHP بوده و برای حل مسائل و مشکلات وابستگی میان شاخص ها استفاده می شود، به عبارت دیگر این مدل وابستگی میان عناصر را نشان می¬دهد.این تکنیک

شرایطی را فراهم می کند که روابط متقابل میان سطوح مختلف تصمیم گیری با هم ترکیب شوند4در این پژوهش ANP رابطه میان دیدگاه های ارزیابی متوازن و وزن هر یک از دیدگاه ها را بیان می کند. باید به این نکته توجه داشت که فرآیند تحلیل سلسله مراتبی سنتی، امکان انعکاس سبک تفکر انسانی را بطور کامل ندارد. به عبارت بهتر، استفاده از مجموعه های فازی، سازگاری بیشتری با توضیحات زبانی و بعضاً مبهم انسانی دارد و بنابراین بهتر است که با استفاده از مجموعه های فازی (بکارگیری اعداد فازی) به پیش بینی بلند مدت و تصمیم گیری در دنیای واقعی پرداخت5

1Zadeh (1965)
2.Saaty (1980)
3.Saaty (1986)
4.Saaty (1996)
5.اکبری و مهرگان، (1386)

در سال 1983 دو محقق هلندی به نام های لارهورن و پدریک1روشی را برای فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی پیشنهاد نمودند که بر اساس روش حداقل مجذورات لگاریتمی بنا نهاده شده بود. پیچیدگی مراحل این روش باعث شد، این روش چندان مورد استفاده قرار نگیرد.در سال 1996 روش دیگری تحت عنوان روش تحلیل توسعه ای توسط چانگ2 ارایه گردید. اعداد مورد استفاده در این روش، اعداد مثلثی فازی هستند. مقیاس های فازی مورد استفاده در روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی در شکل (1) نشان داده شده اند.3

شکل (1) مقیاس های زبانی برای بیان درجه اهمیت
مفاهیم و تعاریف فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی بر اساس روش تحلیل توسعه ای به صورت زیرمی¬باشد:
دو عدد مثلثی و که در شکل (2) رسم شده اند را در نظر بگیرید.

شکل (2) اعداد مثلثی M1 و M2عملگرهای ریاضی آن به صورت روابط (1)، (2) و (3) تعریف می شود
(1)
(2)
(3)

1Laarhoren & Padryc (1983)
2.Chang (1996)
3. عالم تبریز و باقرزاذه (1389)
باید توجه داشت که حاصل ضرب دو عدد فازی مثلثی، یا معکوس یک عدد فازی مثلثی، دیگر یک عدد فازی مثلثی نیست. این روابط، فقط تقریبی از حاصل ضرب واقعی دو عدد فازی مثلثی و معکوس یک عدد فازی مثلثی را بیان می کند. در روش تحلیل توسعه ای، برای هر یک از سطرهای ماتریس مقایسات زوجی، مقدار sk ، که¬خود یک عدد مثلثی است، به صورت رابطه (4) محاسبه می شود: که k بیانگر شماره سطر و j,i به ترتیب نشان دهنده گزینه ها و شاخص ها هستند.
(4)

در روش تحلیل توسعه ای، پس از محاسبه ها، باید درجه بزرگی آن ها را نسبت به هم به دست آورد. به طور کلی اگر M¹ و M² دو عدد فازی مثلثی باشند، درجه بزرگی M¹ بر M²، که با نشان داده می شود، به صورت رابطه (5) تعریف می شود:
(5)
هم چنین داریم:

میزان بزرگی یک عدد فازی مثلثی از عدد فازی مثلثی دیگر نیز از رابطه (6) به دست می آید:
(6)
برای محاسبه وزن شاخص ها در ماتریس مقایسه زوجی به صورت رابطه (7) عمل می شود:
(7)
بنابراین، بردار وزن شاخص ها به صورت رابطه (8) خواهد بود:
که همان بردار ضرایب غیر بهنجار فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی است.
(8)
(9) در رابطه بالا (W) یک عدد غیر فازی است.
3 مدل پیشنهادی
مدل پیشنهادی برایBSC در این پژوهش متشکل از نه گام بوده و مراحل آن به صورت زیر می¬باشد:
مرحله اول: ایجاد یک تیم ارزیابی عملکرد شامل کارشناسان و متخصصین و تعیین چشم انداز واحد تجاری.
مرحله دوم: تعیین استراتژی ها برای رسیدن به چشم انداز واحد تجاری.

مرحله سوم: شناسایی دیدگاه های BSC و شاخص های عملکرد بر مبنای سایر دیدگاه¬ها.
مرحله چهارم: ساخت مدل ANP (چشم انداز، استراتژی، دیدگاههای BSC، شاخص های عملکرد). مرحله پنجم: تعیین وزن¬های داخلی استراتژی¬ها، دیدگاه¬های BSC و شاخص¬های عملکرد با استفاده از ماتریس¬های زوجی.در این مرحله از متد آنالیز چانگ استفاده می¬شود.(فرض می¬شود که هیچ نوع وابستگی میان دیدگاه¬های BCS وجود ندارد و مقیاس¬های زبانی که در جدول 1 آمده مورد استفاده قرار می¬گیرد).

جدول 1-مقیاس¬های زبانی برای بیان درجه اهمیت
مقیاس¬های زبانی برای درجه اهمیت اعداد فازی مثلثی معکوس اعداد فازی مثلثی
عینا یکسان (1,1,1) (1،1،1)
اهمیت برابر یا عدم ترجیح (1/2,1,3/2) (2/3,1,2)
نسبتا مهم¬تر (1,3/2,2) (1/2,2/3,1)
مهم¬تر (3/2,2,5/2) (2/5,1/2,2/3)
خیلی مهم¬تر (2,5/2,3) (1/3,2/5,1/2)
بی¬نهایت(کاملا)مهم¬تر (5/2,3,7/2) (2/7,1/3,2/5)

مرحله ششم: تعیین ماتریس وابستگی درونی هر یک از دیدگاههای BSC با در نظر گرفتن سایر دیدگاه ها. به عبارت دیگر وزن¬های وابستگی دیدگاه¬ها از حاصل¬ضرب ماتریس وابستگی دیدگاه¬ها در وزن داخلی دیدگاه¬های فراهم شده در مرحله پنجم بدست می¬آید.
مرحله هفتم: محاسبه وزن های جامع برای شاخص های عملکرد که از طریق ضرب وزن های داخلی شاخص های عملکرد در وزن های وابستگی به دست می آید.
مرحله هشتم: اندازه¬گیری شاخص¬های عملکرد.در این مرحله از متغیرهای زبانی ارائه شده توسط چنگ1 که در جدول 2 آمده استفاده می¬شود.
جدول 2- متغیرهای زبانی و متوسط اعداد فازی
ارزش های زبانی متوسط اعداد فازی
خیلی بالا 1
بالا 075
متوسط 05
پایین 025
خیلی پایین 0

1cheng (1999)
مرحله نهم: اندازه¬گیری عملکرد سازمان برای دوره¬های زمانی مشخص با استفاده از وزن¬¬های جامع محاسبه شده در مرحله 7 برای شاخص¬های عملکرد و ارزش¬های زبانی تعیین شده در مرحله 8

شکل 3 – یک شکل کلی برای مدل ارائه شده در BSC

4 کاربردی از مدل BSC-ANP
مدل BSC-ANP برای یک شرکت تولیدی در آنکارا اجرا شده است. برای کاربرد این مدل، یک تیم کارشناسی متشکل از سه مدیر که هر کدام از بخش های مختلف بودند تشکیل گردید.کاربرد این مدل برای
محاسبه عملکرد شرکت براساس مراحلی که در قسمت های قبل توضیح داده شد، به صورت زیر انجام گرفت:
مرحله اول: چشم انداز واحد تجاری توسط تیم کارشناسی تعیین گردید، چشم انداز واحد تجاری بدین صورت بیان شد که شرکت دارای یک نام تجاری ممتاز در بازار باشد.
مرحله دوم: استراتژی هایی که برای رسیدن به چشم انداز واحد تجاری مورد نیاز بود تعیین گردید، این استراتژی ها شامل:
استراتژی 1: طراحی محصول براساس نیاز مشتری
استراتژی 2: انتخاب فناوری جدید و افزایش کیفیت محصولات به طور مداوم
استراتژی 3: بهتر کردن خدمات پس از فروش
مرحله سوم: چهار دیدگاه BSC یعنی (مالی، مشتری، فرآیند داخلی، یادگیری و رشد) تعیین و شاخص های عملکرد بر مبنای این دیدگاه ها بیان گردید.(جدول 3)

جدول 3- دیدگاه¬های BSC و شاخص های عملکرد
دیدگاه ههای BSC شاخص های عملکرد
مالی F) (
سودآوری دارائی ها
سود فروش
سود سهام
جریان نقدی
مشتریC) (
رضایت مشتری
کسب مشتری جدید
هدف سهم بازار
حفظ مشتری
فرآیند داخلیIBP) (
محصولات و فرآیند توسعه خدمات
فرآیند تولید
تحویل محصول
فناوری جدید
یادگیری و نوع آوری LG) (
رضایت شغلی
آموزش و مهارت
ابداع و نوآوری
اشتراک گذاشتن دانش
مرحله چهارم: مدل ANP شامل چشم انداز واحد تجاری، استراتژی های توسعه یافته برای رسیدن به چشم انداز، دیدگاه های BSC و شاخص های عملکرد شکل گرفت. (جدول4)

جدول4- روابط وابستگی میان معیارها

مرحله پنجم: در این مرحله وزن های داخلی استراتژی ها، دیدگاه های BSC و شاخص های عملکرد محاسبه می¬شود. ماتریس¬های مقایسات زوجی به وسیله تیم کارشناسی و با استفاده از مقیاس¬های جدول1 شکل می¬گیرد. به عنوان مثال مقایسه استرتژی1 با استراتژی2 بدین صورت انجام می¬گیرد که استراتژی1 در مقایسه با استراتژی2 چه¬قدر مهم است؟ و جواب خیلی مهم با این مقیاس زبانی در قسمت مربوط در مقابل اعداد مثلث فازی (2/5، 2، 2/3 ) جای می¬گیرد، همه ماتریس¬های زبانی بدین صورت تولید می¬شود. ماتریس¬های مقایسات زوجی به وسیله متد آنالیز عددی چانگ و وزن¬های داخلی که تعیین شده است آنالیز می¬شود. وزن¬های داخلی برای استراتژی¬ها به روشی مشابه ارزیابی فازی محاسبه شده است. بعد از تعیین اولویت های استراتژیک، وزن های دیدگاه BSC بر مبنای این استراتژی ها تعیین می شود. وزن های داخلی و ماتریس های مقایسات زوجی دیدگاه BSC در جدول 5 نشان داده شده است. طبق جدول 5، با اهمیت ترین دیدگاه های BSC برابر است با: دیدگاه مشتری با (31%) طبق استراتژی 1، دیدگاه فرآیند داخلی (30%) طبق استراتژی 2، و دیدگاه مالی و مشتری (32%) طبق استراتژی 3
وزن های جامع دیدگاه های BSC به صورت زیر از حاصل¬ضرب وزن های استراتژی¬ها در وزن های لیست شده در جدول 5 بدست می¬آید.

با فرض اینکه هیچ نوع وابستگی میان دیدگاههای BSC وجود نداشته باشد، دیدگاه مشتری (5/29) تعیین شده که مهمترین دیدگاه در BSC می باشد و دیدگاههای فرآیند داخلی، مالی و یادگیری و رشد به ترتیب (4/26)- (6/23)- (5/20) تعیین شده است.در این مرحله وزن های داخلی برای شاخص های عملکرد با استفاده از ماتریس های مقایسات زوجی لیست شده در جدول 6 تعیین شده است.
وزن های داخلی که برای شاخص های عملکرد محاسبه شده اند در ستون آخر جدول 6 آورده شده است.

جدول 5- وزن های داخلی و مقایسه ماتریس های جفتی دیدگاه های BSC
مالی مشتری فرآیند داخلی یادگیری و نوآوری وزن ها
استراتژی 1:
مالی (1,1,1) (1/2,2/3,1) (1/2,2/3,1) (3/2,2,5/2) 200
مشتری (1,3/2,2) (1,1,1) (5/2,3,7/2) (2/7,1/3,2/5) 310
فرآیند داخلی (1,3/2,2) (2/7,1/3,2/5) (1,1,1) (2/5,1/2,2/3) 240
یادگیری و نوآوری (2/5,1/2,2/3) (5/2,3,7/2) (3/2,2,5/2) (1,1,1) 250
استراتژی 2:
مالی (1,1,1) (2/3,1,2) (1/2,2/3,1) (1،1،1) 220
مشتری (1/2,1,3/2) (1,1,1) (2/3,1,2) (1/2,1,3/2) 250
فرآیند داخلی (1,3/2,2) (1/2,1,3/2) (1,1,1) (1,3/2,2) 300
یادگیری و نوآوری (1,1,1) (2/3,1,2) (1/2,2/3,1) (1,1,1) 220
استراتژی 3:
مالی (1,1,1) (1/2,2/3,1) (1,1,1) (1,1,1) 320
مشتری (1,3/2,2) (1,1,1) (1/2,2/3,1) (2/5,1/2,2/3) 320
فرآیند داخلی (1،1،1) (1,3/2,2) (1,1,1) (1/2,2/3,1) 250
یادگیری و نوآوری (1,1,1) (3/2,2,5/2) (1,3/2,2) (1,1,1) 110

جدول 6- وزن های داخلی شاخص های عملکرد
مالی سوداوری دارائی ها سود فروش سود سهم جریان نقدی وزن ها
سودآوری دارائی ها (1,1,1) (1,3/2,2) (1,3/2,2) (3/2,2,5/2) 370
سود فروش (1/2,2/3,1) (1,1,1) (1/2,1,3/2) (1,3/2,2) 250
سود سهام (1/2,2/3,1) (2/3,1,2) (1,1,1)
(1,3/2,2) 260
جریان نقدی (2/5,1/2,2/3) (1/2,2/3,1) (1/2,2/3,1) (1,1,1) 120
مشتری رضایت مشتری کسب مشتری جدید هدف سهم بازار حفظ مشتری
رضایت مشتری (1,1,1) (5/2,3,7/2) (2/7,1/3,2/5) (1,3/2,2) 310
کسب مشتری جدید (2/7,1/3,2/5) (1,1,1) (3/2,2,5/2) (1,3/2,2) 240
هدف سهم بازار (5/2,3,7/2) (2/5,1/2,2/3) (1,1,1) (2/5,1/2,2/3) 250
حفظ مشتری (1/2,2/3,1) (1/2,2/3,1) (3/2,2,5/2) (1,1,1) 200
فرآیند داخلی محصولات و فرآیند توسعه خدمات فرآیند تولید تحویل محصول فناوری جدید
محصولات و فرایند توسعه¬ خدمات (1,1,1) (2/3,1,2) (1/2,2/3,1) (1,1,1) 220
فرآیند تولید (1/2,1,3/2) (1,1,1) (2/3,1,2) (1/2,1,3/2) 250
تحویل محصول (1,3/2,2) (1/2,1,3/2) (1,1,1) (1,3/2,2) 300
فناوری جدید (1,1,1) (2/3,1,2) (1/2,2/3,1) (1,1,1) 220
یادگیری و نوآوری رضایت شغلی آموزش و مهارت ابداع و نوآوری اشتراک گذاشتن دانش
رضایت شغلی (1,1,1) (1,1,1) (2/3,1,2) (2/3,1,2) 250
آموزش و مهارت (1,1,1) (1,1,1) (1,1,1) (2/3,1,2) 250
ابداع و نوآوری (1/2,1,3/2) (1,1,1) (1,1,1) (1,1,1) 250
اشتراک گذاشتن دانش (1/2,1,3/2) (1/2,1,3/2) (1,1,1) (1,1,1) 250

مرحله ششم: در این مرحله وابستگی میان دیدگاه های BSC تعیین می شود. وابستگی میان دیدگاهها با استفاده از ماتریس مقایسات زوجی تعیین می شود که این کار از طریق آنالیز تاثیر هر یک از دیدگاه ها بر روی دیدگاه های دیگر صورت گرفته است. (جدول 9-7).
وزن های وابستگی دیدگاه ها از حاصل¬ضرب وزن داخلی دیدگاه های فراهم شده در مرحله 5 در ماتریس وابسته دیدگاه ها به دست می¬آید. وزن¬های وابستگی دیدگاه ها که محاسبه شده اند به صورت زیر می باشد.

 دانلود مقاله رسالت پیامبر با word دارای 25 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله رسالت پیامبر با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله رسالت پیامبر با word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود مقاله رسالت پیامبر با word :

رسالت پیامبر

پیغمبر اکرم یگانه پیغمبرى استکه تاریخ کاملا مشخصى دارد. حضرت رسول اکرم (ص) در ساعات ابتدایى صبح روز جمعه هفدهم ماه ربیع الاول یعنى در فصل بهار در شهر مکه به دنیا آمد. در آن محیط که فقط و فقط محیط بت پرستى بود، او هرگز بتى را سجده نکرد. پیغمبر اکرم در همه عمرش، از اول کودکى تا آخر، هرگز اعتنائى به بت و سجده بت نکرد. این، یکى از مشخصاتایشان است.
پیش از بعثت براى خدیجه که بعداَ به همسرى اش در آمد، یک سفر تجارتى به شام پیش آمد در آن سفر بیش از پیش لیاقت و استعداد و امانت و درستکارى حضرت محمد برایش روشن شد. او در میان مردم آنچنان به درستى شهره شده بود که لقب محمد امین یافته بود و امانتها را به او مى سپردند. پس از هجرت به مدینه، حضرت على ( علیه السلام ) را چند روزى بعد از خود باقى گذاشت که امانتها را به صاحبان اصلى برساند.

بزرگان در بسیارى از کارها به عقل او اتکا مى کردند. عقل و صداقت و امانت از صفاتى بود که پیغمبر اکرم سختبه آنها مشهور بود به طورى که در زمان رسالت وقتى که فرمود آیا شما تاکنون از من سخن خلافى شنیده اید، همه گفتند: ابدا، ما تو را به صدق و امانت مى شناسیم.
یکى از جریانهایى که نشان دهنده عقل و فطانت ایشان است، این است که وقتى خانه

خدا را خراب کردند ( دیوارهاى آن را برداشتند ) تا دو مرتبه بسازند، حجر الاسود را نیز برداشتند. هنگامى که مى خواستند دو مرتبه آنرا نصب کنند، این قبیله مى گفت من باید نصب کنم، آن قبیله مى گفتمن باید نصب کنم، و عنقریب بود که زد و خورد شدیدى روى دهد. پیغمبر اکرم آمد قضیه را به شکل خیلى ساده اى حل کرد. به این شکل که فرمودند از هر قبیله مردى به نمایندگى بیاید و در گذاشتن سنگ در سرجایش کمک کند. بدین ترتیب پیامبر آن ماجرا را به خوبى به پایان رسانید.
از سوابق دیگر قبل از رسالت رسول اکرم یعنى در فاصله ولادت تا بعثت، این است که تا سن بیستو پنج سالگى دو بار به خارج عربستان مسافرت کرد.
پیغمبر فقیر بود، از خودش پولى نداشت یعنى به اصطلاح یک سرمایه دار نبود. هم یتیم بود، هم فقیر و هم تنها. یتیم بود خودش شخصا کار مى کرد و زندگى مى نمود
بعد از سى سالگى در حالى که خودش با خدیجه زندگى و عائله تشکیل داده است، کودکى را در دو سالگى از پدرش مى گیرد و میآورد در خانه خودش. کودک، على بن ابى طالب است.
تا وقتى که مبعوث مى شود به رسالت و تنهائیش با مصاحبت وحى الهى تقریبا از بین مى رود، یعنى تا حدود دوازده سالگى این کودک، مصاحب و همراهش فقط این کودک است
،.پیغمبر اکرم در میان قوم خودش تنها بود، همفکر نداشت.. یعنى در میان همه مردم مکه کسى که لیاقت همفکرى و همروحى و هم افقى او را داشته باشد، غیر از این کودک

نیست. خود حضرت على ( ع ) نقل مى کند که من بچه بودم، پیغمبر وقتى به صحرا مى رفت، مرا روى دوش خود سوار مى کرد و مى برد.

در بیست و پنج سالگى خدیجه از او خواستگارى مى کند.
عجیب این است:
حالا که همسر یک زن بازرگان و ثروتمند شده است، دیگر دنبال کار بازرگانى نمى رود. تازه دوره عبادتش شروع مى شود. آن حالت تنهایى یعنى آن فاصله روحى اى که او با قوم خودش پیدا کرده است، روز بروز زیادتر مى شود. دیگر این مکه و اجتماع مکه، گویى روحش را مى خورد. حرکت مى کند تنها در کوههاى اطراف مکه ( 1 ) راه مى رود، تفکر و تدبر مى کند. خدا مى داند که چه عالمى دارد، ما که نمى توانیم بفهمیم. در همین وقت است که غیر از آن کودک یعنى على ( ع ) کس دیگر، همراه و مصاحب او نیست.
ماه رمضان که مى شود در یکى از همین کوههاى اطراف مکه – که در شمال شرقى این شهر است و از سلسله کوههاى مکه مجزا و مخروطى شکل است – به نام کوه حرا که بعد از آن دوره اسمش را گذاشتند جبل النور ( کوه نور ) خلوت مى گزیند. شاید خیلى از شما که به حج مشرف شده اید این توفیق را پیدا کرده اید که به کوه حرا و غار حرا بروید. پدرم که دوبار به آنجا رفته است خیلى از محیط آنجا تعریف میکند.براى یک آدم معمولى حدود سه ربع هم طول مى کشد تا به بالاى آن کوه برسد. ماه رمضان که مى شود اصلا به کلى مکه را رها مى کند و حتى از خدیجه هم دورى مى گزیند. یک توشه خیلى مختصر، آبى، نانى با خودش بر مى دارد و مى رود به کوه حرا و ظاهرا خدیجه هر چند روز یک مرتبه کسى را مى فرستاد تا مقدارى آب و نان برایش ببرد. تمام این ماه را به تنهایى در خلوت مى گذراند. البته گاهى فقط على ( ع ) در آنجا حضور داشته و شاید همیشه على ( ع ) بوده است. قدر مسلم این است که گاهى على ( ع ) بوده است، چون مى فرماید: آن ساعتى که وحى نزول پیدا کرد من آنجا بودم.
از آن کوه پائین نمیآمد و در آنجا خداى خودش را عبادت مى کرد. اینکه چگونه تفکر مى کرد، چگونه به خداى خودش عشق مى ورزید و چه عوالمى را در آنجا طى مى کرد، براى

ما قابل تصور نیست. على ( ع ) در این وقت بچه اى است حداکثر دوازده ساله. در آن ساعتى که بر پیغمبر اکرم وحى نازل مى شود، او آنجا حاضر است. پیغمبر یک عالم دیگرى را دارد طى مى کند. هزارها مثل ما اگر در آنجا مى بودند چیزى را در اطراف خود احساس نمى کردند ولى على ( ع ) یک دگرگونیهایى را احساس مى کند. قسمتهاى زیادى از عوالم پیغمبر را درک مى کرده است، چون مى گوید:
من صداى ناله شیطان را در هنگام نزول وحى شنیدم.
مثل شاگرد معنوى که حالات روحى خودش را به استادش عرضه مى دارد، به

پیغمبر عرض کرد: یا رسول الله ! آن ساعتى که وحى داشت بر شما نازل مى شد، من صداى ناله این ملعون را شنیدم. فرمود بله على جان !
شاگرد من ! تو آنها که من مى شنوم، مى شنوى و آنها که من مى بینم، مى بینى ولى تو پیغمبر نیستی.
پاره اى از شب، گاهى نصف، گاهى ثلث و گاهى دو ثلث شب را به عبادت مى پرداخت با اینکه تمام روزش خصوصا در اوقات توقف در مدینه در تلاش بود، از

وقت عبادتش نمى کاست او آرامش کامل خویش را در عبادت و راز و نیاز با حق مى یافت عبادتش به منظور طمع بهشت و یا ترس از جهنم نبود، عاشقانه و سپاسگزارانه بود روزى یکى از همسرانش گفت: تو دیگر چرا آن همه عبادت مى کنى ؟ تو که آمرزیده اى ! جواب داد: آیا یک بنده سپاسگزار نباشم ؟
بسیار روزه مى گرفت. علاوه بر ماه رمضان و قسمتى از شعبان، یک روز در میان روزه مى گرفت دهه آخر ماه رمضان بسترش بکلى جمع مى شد و در مسجد معتکف مى گشت و یکسره به عبادت مى پرداخت، ولى به دیگران مى گفت: کافى است در هر ماه سه روز روزه بگیرید مى گفت: به اندازه طاقت عبادت کنید، بیش از ظرفیت خود بر خود تحمیل نکنید که اثر معکوس دارد.
با گوشه گیرى و ترک اهل و عیال مخالف بود، بعضى از اصحاب که چنین تصمیمى گرفته بودند مورد انکار و ملامت قرار گرفتند مى فرمود: بدن شما، زن و فرزند شما و یاران شما همه حقوقى بر شما دارند و مى باید آنها را رعایت کنید.
عبادت تنهایى را طول مى داد، گاهى در حال عبادت شخصى و شبانه ساعتها سرگرم بود، اما در جماعت به کوتاهى آن اصرار داشت، رعایت حال ضعفا را لازم مى شمرد و به آن توصیه مى کرد.
یکى ازسوابق رسول خدا این است که امى بود یعنى مدرسه نرفته ودرس نخوانده بود و نزد هیچ معلمى علم نیاموخته و با هیچ نوشته و دفتر و کتابى آشنا نبوده است.
هیج مسلمان یا غیر مسلمانى مدعى نشده است که آن حضرت در دوران کودکى یا جوانى، چه رسد به دوران کهولت و پیرى که دوره رسالت است، نزد کسى خواندن یا نوشتن آموخته است، و همچنین احدى ادعا نکرده و موردى را نشان نداده است که آن حضرت قبل از دوران رسالت یک سطر خوانده و یا یک کلمه نوشته است.

مردم عرب، بالاخص عرب حجاز، در آن عصر و عهد به طور کلى مردمى بى سواد بودند. افرادى از آنها که مى توانستند بخوانند و بنویسند انگشت شمار و انگ

شت نما بودند.
خاور شناسان نیز که با دیده انتقاد به تاریخ اسلامى مى نگرند کوچکترین نشانه اى بر سابقه خواندن و نوشتن رسول اکرم نیافته، اعتراف کرده اند که او مردى درس ناخوانده بود و از میان ملتى درس ناخوانده برخاست.
به عقیده من او با خط و خواندن آشنا نبود، جز زندگى صحرا چیزى نیاموخته بود.
ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن مى گوید: ظاهرا هیچ کس در این فکر نبود که وى ( رسول اکرم ) را نوشتن و خواندن آموزد. در آن موقع هنر نوشتن و خواندن به نظر عربها اهمیتى نداشت به همین جهت در قبیله قریش بیش از هفده تن خواندن و نوشتن نمى دانستند. معلوم نیست.
کونستان ورژیل گیورگیو در کتاب محمد پیغمبرى که از نو باید شناخت مى گوید: با اینکه امى بود، در اولین آیات که بر وى نازل شده صحبت از قلم و علم، یعنى نوشتن و نویسانیدن و فرا گرفتن و تعلیم دادن است. در هیچیک از ادیان بزرگ این اندازه براى معرفت قائل به اهمیت نشده اند و هیچ دینى را نمى توان یافت که در مبدا آن، علم و معرفت اینقدر ارزش و اهمیت داشته باشد. اگر محمد یک دانشمند بود، نزول این آیات در غار ( حرا ) تولید حیرت نم

ى کرد، چون دانشمند قدر علم را مى داند، ولى او سواد نداشت و نزد هیچ آموزگارى درس نخوانده بود.
رسول اکرم در خلال سفرى که همراه ابو طالب به شام

رفت، ضمن استراحت در یکى از منازل بین راه، برخورد کوتاهى با یک راهب به نام بحیرا داشته است. بحیرا که تا حدودى هم نقاشى میکرده است بعدها چهره او را میکشد.
در کتب تواریخ نام کاتبان رسول خدا آمده است. على بن ابى طالب ( ع )، عثمان بن عفان، عمرو بن العاص، معاویه بن ابى سفیان، شرحبیل بن حسنه، عبدالله بن سعد بن ابى سرح، مغیره بن شعبه، معاذ بن جبل، زید بن ثابت، حنظله بن الربیع، ابى بن کعب، جهیم بن الصلت، حصین النمیرى
دعوت ازخویشاوندان
در اوائل بعثت پیغمبر اکرم آیه آمد که خویشاوندان نزدیکت را انذار و اعلام خطر کن. هنوز پیغمبر اکرم اعلام دعوت عمومى به آن معنا نکرده بودند. مى دانیم در آن هنگام على ( ع ) بچه اى بوده در خانه پیغمبر. ( على ( ع ) از کودکى در خانه پیغمبر بودند که آن هم داستانى دارد. قرار شد که رسول اکرم غذایى ترتیب بدهد و بنى هاشم و بنى عبدالمطلب را دعوت کند. على ( ع ) هم کمک کرد و غذایى از گوشت درست کرد و مقدارى شیر نیز تهیه کرد که آنها بعد از غذا خوردند. پیغمبر اکرم اعلام دعوت کرد و فرمود من پیغمبر خدا هستم و از جانب خدا مبعوثم. من مأمورم که ابتدا شما را دعوت کنم و اگر سخن مرا بپذیرید سعادت دنیا و آخرت نصیب شما خواهد شد. ابولهب که عمومى پیغمبر بود تا این جمله را شنید، عصبانى و ناراحت شد و گفت تو ما را دعوت کردى براى اینکه چنین مزخرفى را به ما بگویى ؟
جارو جنجال راه انداخت و جلسه را بهم زد. پیغمبر اکرم براى بار دوم به على ( ع ) دستور تشکیل جلسه را داد. خود امیرالمؤمنین که راوى هم هست مى

فرماید که اینها حدود چهل نفر بودند یا یکى کم یا یکى زیاد. در دفعه دوم پیغمبر اکرم به آنها فرمود هر کسى از شما که اول دعوت مرا بپذیرد، وصى، وزیر و جانشین من خواهد بود. غیر از على ( ع ) کسى جواب مثبت نداد و هر چند بار که پیغمبر اعلام کر

د، على ( ع ) از جا بلند شد. در آخر پیغمبر فرمود بعد از من تو وصى و وزیر و خلیفه من خواهى بود.
شغلها

پیغمبر اکرم چه شغلهایى داشته است ؟ جز شبانى و بازرگانى، شغل و کار دیگرى را از ایشان سراغ نداریم. بسیارى از پیغمبران در دوران قبل از رسالتشان شبانى مى کرده اند ( حالا این چه راز الهى اى دارد، ما درست نمى دانیم ) همچنانکه موسى شبانى کرده است. پیغمبر اکرم هم قدر مسلم این است که شبانى مى کرده است. گوسفندانى را با خودش به صحرا مى برده است، محافظت مى کرده و مى چرانیده و بر مى گشته است. بازرگانى هم که کرده است . آن سفر را با چنان مهارتى انجام داد که موجب تعجب همگان شد.

مسافرتها
رسول اکرم، به خارج عربستان فقط دو مسافرت کرده است که هر دو قبل از دوره رسالت و به سوریه بوده است. یکسفر در دوازده سالگى همراه عمویش ابوطالب، و سفر دیگر در بیست و پنج سالگى به عنوان عامل تجارت براى زنى بیوه به نام خدیجه که از خودش پانزده سال بزرگتر بود و بعدها با او ازدواج کرد. البته بعد از رسالت، در داخل عربستان مسافرتهایى کرده اند. مثلا به طائف رفته اند، به خیبر که شصت فرسخ تا مکه فاصله دارد و در شمال مکه است رفته اند، به تبوک که تقریبا مرز سوریه است و صد فرسخ تا مدینه فاصله دارد رفته اند، ولى در ایام رسالت از جزیره العرب هیچ خارج نشده اند.
هجرت پیامبر اکرم (ص)
همان شبى که دشمنان تصمیم گرفتند این محرمانه حضرت محمد را به قتل برسانند وحى الهى بر پیغمبر اکرم نازل شد: از مکه بیرون برو، خواستند شبانه بریزند. ابولهب که یکى از آنها بود مانع شد. گفت شب ریختن به خانه کسى صحیح نیست. در آنجا زن هست، بچه هست، یک وقت اینها مى ترسند یا کشته مى شوند. باید صبر کنیم تا صبح شود. گفتند بسیار خوب. آمدند دور خانه پیغمبر حلقه زدند و کشیک مى دادند، منتظر که صبح بشود و در روشنا

یى بریزند به خانه پیغمبر. پیغمبر اکرم، على علیه السلام را خواست و فرمود على جان ! تو امشب باید براى من فداکارى بکنی. عرض کرد یا رسول الله ! هر چه شما امر بفرمایید. فرمود امشب، تو در بستر من مى خوابى و همان برد و جامه اى را که من موقع خواب به سر مى کشم به سر میکشی. عرض کرد: بسیار خوب. شب، على ( ع ) آمد خوابید و پیغمبر اکرم ( ص ) بیرون رفت. در بین راه که حضرت مى رفتند به ابوبکر برخورد کردند. حضرت، ابوبکر را با خودشان بردند. در نزدیکى مکه غارى است به نام غار ثور، در غرب مکه و در یکراهى است که اگر کسى بخواهد به مدینه برود از آنجا نمى رود. مخصوصا راه را منحرف کردند. پیغمبر اکرم ( ص ) با ابوبکر رفتند و در آن محل مخفى شدند. قریش هم منتظر که صبح دسته جمعى بریزند و اینقدر کارد و چاقو به حضرت بزنند نه با شمشیر که بگویند یک نفر کشته که حضرت کشته بشود و بعد هم اگر بگویند کى کشت، بگویند هر کسى یک وسیله اى داشت و ضربه اى زد.
اول صبح که شد اینها مراقب بودند که یک وقت پیغمبر اکرم از آنجا بیرون نرود. ناگاه کسى از جا بلند شد. نگاه کردند دیدند على است. پرسیدند محمد کجاست ؟ فرمود مگر شما او را به من سپرده بودید که از من مى خواهید ؟ گفتند پس چه شد ؟ فرمود: شما تصمیم گرفته بودید که او را از شهرتان تبعید کنید، او هم خودش تبعید شد. خیلى ناراحت شدند. گفتند بریزیم همین را به جاى او بکشیم، حالا خودش نیست جانشینش را بکشیم. یکى از آنها گفت او را رها کنیم، جوان است و محمد فریبش داده است. فرمود: به خدا قسم اگر عقل مرا در می

ان همه مردم دنیا تقسیم کنند، اگر همه دیوانه باشند عاقل مى شوند. از همه تان عاقل تر و فهمیده ترم.
غارثورتند تا به آن غار رسیدند. دیدند اینجا اثرى که کسى به تازگى درون غار رفته باشد نیست. عنکبوتى هست و در اینجا تنیده است، و مرغى هست و لانه او. گفتند نه، اینجا نمى شود کسى آمده باشد. تا آنجا رسیدند که حضرت رسول ( ص ) و ابوبکر صداى آنها را مى شنیدند و همین جا بود که ابوبکر خیلى مضطرب شده و قلبش به طپش افتاده بود و مى ترسید. آنگاه پیغمبر به او گفت: نترس، غصه نخور، خدا با ماست.
تا به این مرحله رسید، از همان جا برگشتند. گفتند ما نفهمیدیم این چطور شد ؟ به آسمان بالا رفت یا به زمین فرو رفت ؟ مدتى گشتند. پیدا نکردند که نکردند. سه شبانه روز یا بیشتر پیغمبر اکرم ( ص ) در همان غار بسر بردند. شب که مى شد، هند بن ابى هاله که پسر خدیجه است از شوهر دیگرى، و مرد بسیار بزرگوارى است محرمانه آذوقه مى برد و بر مى گشت. قبلا قرار گذاشته بودند مرکب تهیه کنند. دو تا مرکب تهیه کردند و شبانه بردند کنار غار، آنها سوار شدند و راه مدینه را پیش گرفتند.
مردم مدینه ورسول اکرم(ص)
مردم مدینه دو قبیله بودند به نام اوس و خزرج که همیشه با هم جنگ داشتند. یک نفر از آنها به نام اسعد بن زراره می آید به مکه براى اینکه از قریش استمداد کند. وارد مى شود بر یکى از مردم قریش.
کعبه از قدیم معبد بود گو اینکه در آن زمان بتخانه بود و رسم طواف که از زمان حضرت ابراهیم معمول بود هنوز ادامه داشت. هرکس که می آمد، یک طوافى هم دور کعبه مى کرد. این شخص وقتى خواست برود به زیارت کعبه و طواف بکند، میزبانش به او گفت: ( مواظب باش ! مردى در میان ما پیدا شده، ساحر و جادوگرى که گاهى در مسجد الحرام پیدا مى شود و سخنان دلرباى عجیبى دارد. یک وقت سخنان او به گوش تو نرسد که تو را بى اختیار مى کند. سحرى در سخنان او هست). اتفاقا او موقعى مى رود براى طواف که رسول اکرم در کنار کعبه در حجر اسماعیل

نشسته بودند و با خودشان قرآن مى خواندند. در گوش این شخص پنبه کرده بودند که یکوقت چیزى نشنود. مشغول طواف کردن بود که قیافه شخصى خیلى او را جذب کرد. ( رسول اک

رم سیماى عجیبى داشتند ). گفت نکند این همان آدمى باشد که اینها مى گویند ؟ یک وقت با خودش فکر کرد که عجب دیوانگى است که من گوشهایم را پنبه کرده ام. من آدمم، حرفهاى او را مى شنوم، پنبه را از گوشش انداخت بیرون. آیات قرآن را شنید. تمایل پیدا کرد. این امر منشأ آشنایى مردم مدینه با رسول اکرم ( ص ) شد. بعد آمد صحبتهایى کرد و بعدها ملاقاتهاى محرمانه اى با حضرت رسول کردند تا اینکه عده اى از اینها[ به مکه] آمدند و قرار شد در موسم حج در یکى از شبهاى تشریق یعنى شب دوازدهم وقتى که همه خواب هستند بیایند در منا، در عقبه وسطى، در یکى از گردنه هاى آنجا، رسول اکرم ( ص ) هم بیایند آنجا و حرفهایشان را بزنند. در آنجا رسول اکرم فرمود من شما را دعوت مى کنم به خداى یگانه و; و شما اگر حاضرید ایمان بیاورید، من به شهر شما خواهم آمد. آنها هم قبول کردند و مسلمان شدند، که جریانش مفصل است. زمینه اینکه رسول اکرم ( ص ) از مکه به مدینه منتقل بشوند فراهم شد. این اولین[ حادثه]بود. بعد حضرت رسول ( ص ) مصعب بن عمیر را فرستادند به مدینه و او در آنجا به مردم قرآن تعلیم داد. اینهایى که ابتدا آمده بودند، عده اندکى بودند، به وسیله این مبلغ بزرگوار عده زیاد دیگرى مسلمان شدند و تقریبا جو مدینه مساعد شد. قریش هم روز بروز بر سختگیرى خود مى افزودند، و در نهایت امر تصمیم گرفتند که دیگر کار رسول اکرم را یکسره کنند که داستانش را قبلا گفتیم.
مهاجرین وانصار

مهاجرین
گروهى از مسلمانهاى صدر اسلام، مهاجرین اولین یا به تعبیر قرآن سابقون الاولون نامیده مى شوند. مهاجرین اولین یعنى کسانى که قبل از آنکه پیغمبر اکرم به مدینه تشریف ببرند مسلمان شده بودند و آن وقتى که بنا شد پیغمبر اکرم خانه و دیار را، مکه را رها کنند و بیایند به مدینه، اینها همه چیز خود را یعنى زن و زندگى و مال و ثروت و خویشاوندان و اقارب خویش را یکجا ر

ها کردند و به دنبال ایده و عقیده و ایمان خودشان رفتند. قرآن اینها را مهاجرین اولین مى نامد.

انصار

دسته دوم که اینجا به آنها اشاره شده است، کسانى هستند که قرآن آنها را[ ( انصار]( مى نامد یعنى یاوران. مقصود، مسلمانانى هستند که در مدینه بودند و در مدینه اسلام اختیار کرده بودند و حاضر شدند که شهر خودشان را مرکز اسلام قرار بدهند و برادران مسلمانشان را که از مکه و جاهاى دیگر و البته بیشتر از مکه می آیند در حالى که هیچ ندارند و دست خالى میآیند بپذیرند و نه تنها در خانه هاى خود جاى بدهند و به عنوان یک مهمان بپذیرند بلکه از جان و مال و حیثیت آنها حمایت کنند مثل خودشان. به طورى که در تاریخ آمده است، منهاى ناموس، هر چه داشتند با برادران مسلمان خود به اشتراک در میان گذاشتند و حتى برادران مسلمان را بر خودشان مقدم مى داشتند.
آن هجرت بزرگ مسلمین صدر اسلام خیلى اهمیت داشت ولى اگر پذیرش انصار نمى بود آنها نمى توانستند کارى انجام بدهند. قرآن در این باره ذکر مى کند: آنان که پناه دادند و یارى کردند این مهاجران را. هم مهاجرت آنها در روزهاى سختى اسلام بود، هم یارى کردن اینها. هم آنها گذشت و فداکاریشان زیاد بود هم اینها.
غزوه احد
چنانکه مى دانیم، ماجراى احد به صورت غم انگیزى براى مسلمین پایان یافت. هفتاد نفر از مسلمین و از آن جمله جناب حمزه، عموى پیغمبر، شهید شدند. مسلمین در ابتدا پیروز شدند و بعد در اثر بى انضباطى گروهى که از طرف رسول خدا بر روى یک[ ( تل]( گماشته شدند، مورد شبیخون دشمن واقع شدند. گروهى کشته و گروهى پراکنده شدند و گروه کمى دور رسول اکرم باقى ماندند. آخر کار همان گروه اندک بار دیگر نیروها را جمع کردند و مانع پیشروى بیش

تر دشمن شدند. مخصوصا شایعه اینکه رسول اکرم کشته شد بیشتر سبب پراکنده شدن مسلمین گشت، اما همین که فهمیدند رسول اکرم زنده است نیروى روحى خویش را بازیافتند.
صلح حدیبیه
پیغمبر اکرم در زمان خودشان صلحى کردند که اسباب تعجب و بلکه اسباب ناراحتى اصحابشان شد، ولى بعد از یکى دو سال تصدیق کردند که کار پیغمبر درست بود. سال ششم هجرى است، بعد از آن است که جنگ بدر، آن جنگ خونین به آن شکل واقع شده و قریش بزرگترین کینه ها را با پیغمبر پیدا کرده اند، وبعد از آن است که جنگ احد پیش آمده و قریش تا اندازه اى از پیغمبر انتقام گرفته اند و باز مسلمین نسبتبه آنها کینه بسیار شدیدى دارند، و به هر حال، از نظر قریش دشمن ترین دشمنانشان پیغمبر، و از نظر مسلمین هم دشمن ترین دشمنانشان قریش است. ماه ذى القعده پیش آمد که به اصطلاح ماه حرام بود. در ماه حرام سنت جاهلیت نیز این بود که اسلحه به زمین گذاشته مى شد و نمى جنگیدند. دشمنهاى خونى، در غیر ماه حرام اگر به یکدیگر مى رسیدند، البته همدیگر را قتل عام مى کردند ولى در ماه حرام به احترام این ماه اقدامى نمى کردند. پیغمبر خواست از همین سنت جاهلیت در ماه حرام استفاده کند و برود وارد مکه شود و در مکه عمره اى بجا آورد و برگردد. هیچ قصدى غیر از این نداشت. اعلام کرد و باهفتصد نفر و به قول دیگر با هزار و چهارصد نفر – از اصحابش و عده دیگرى حرکت کرد، ولى از همان مدینه که خارج شدند محرم شدند، چون حجشان حج قران بود که سوق هدى مى کردند یعنى قربانى را پیش از خودشان حرکت مى دادند و علامت خاصى هم روى شانه قربانى قرار مى دادند، مثلا روى شانه قربانى کفش مى انداختند – که از قدیم معمول بود – که هر کسى مى بیند بفهمد که این حیوان قربانى است. دستور داد که اینها که هفتصد نفر بودند هفتاد شتر به علامت قربانى در جلوى قافله حرکت دهند که هر کسى که از دور مى بیند بفهمد که ما حاجى هستیم نه افراد جنگی. زى و همه چیز، زى حجاج بود. از آنجا که کار، مخفیانه نبود و علنى بود، قبلا خبر به قریش رسیده بود. پیغمبر در نزدیکیهاى مکه اطلاع یافت که قریش، زن و مرد و کوچک و بزرگ، از مکه بیرون آمده و

گفته اند: ( به خدا قسم که ما اجازه نخواهیم داد که محمد وارد مکه شود). با اینکه ماه، ماه حرام بود، اینها گفتند ما در این ماه حرام مى جنگیم. از نظر قانون جاهلیت هم کار قریش بر خلاف س

نت جاهلیت بود. پیغمبر تا نزدیک اردوگاه قریش رفت و در آنجا دستور داد که پایین آمدند. مرتب رسولها و پیامرسانها از دو طرف مبادله مى شدند. ابتدا از طرف قریش چندین نفر به ترتیب آمدند که تو چه مى خواهى و براى چه آمده اى ؟ پیغمبر فرمود من حاجى هستم و براى حج آمده ام، کارى ندارم، حجم را انجام مى دهم، بر مى گردم و مى روم. هر کس هم که مى آمد، وضع اینها را که مى دید مى رفت به قریش مى گفت: مطمئن باشید که پیغمبر قصد جنگ ندارد. ولى آنها قبول نکردند و مسلمین ( خود پیغمبر اکرم هم ) چنین تصمیم گرفتند که ما وارد مکه مى شویم ولو اینکه منجر به جنگیدن شود، ما که نمى خواهیم بجنگیم، اگر آنها با ما جنگیدند با آنها مى جنگیم. بیعت الرضوان در آنجا صورت گرفت. مجددا با پیغمبر بیعت کردند براى همین امر، تا اینکه نماینده اى از طرف قریش آمد و گفت که ما حاضریم با شما قرار داد ببندیم. پیغمبر فرمود: من هم حاضرم. پیغامهایى که پیغمبر مى داد پیغامهاى مسالمت آمیزى بود. به چند نفر از این پیامرسانها فرمود: واى به حال قریش، جنگ اینها را تمام کرد. اینها از من چه مى خواهند ؟ مرا وا بگذارند با دیگر مردم، یا من از بین مى روم، در این صورت آنچه آنها مى خواهند به دست دیگران انجام شده، و یا من بر دیگران پیروز مى شوم که باز به نفع اینهاست، زیرا من یکى از قریش هستم، باز افتخارى براى اینهاست فایده نکرد. گفتند قرار داد صلح مى بندیم. مردى به نام سهل بن عمرو را فرستادند و قرار داد صلح بستند که پیغمبر امسال بر گردد و سال آینده حق دارد بیاید اینجا و سه روز در مکه بماند، عمل عمره اش را انجام دهد و باز گردد.
نشانى به همان نشانى که همینکه این قرار داد صلح رابستند و بعد مسلمین آزادى پیدا کردند وآزادانه مى توانستند اسلام را تبلیغ کنند، در مدت یک سال یا کمتر، از قریش آن اندازه مسلمان شد که در تمام آن مدت بیست سال مسلمان نشده بود. بعد هم اوضاع آنچنان به نفع مسلمین چرخید که مواد قرار داد خودبخود از طرف خود قریش از بین رفت و یک شور عملى و معنوى در مکه پدید آمد.
سهیل بن عمرو یک پسر داشت که مسلمان و در جیش مسلمین بود. این قرار داد را که امضا کردند، پسر دیگرش دوان دوان از قریش فرار کرد و آمد نزد مسلمین. تا آمد، سهیل گفت قرار داد امضا شده، من باید او را برگردانم. پیغمبر هم به او – که اسمش ابوجندل بود – فرمود برو، خداوند براى شما مستضعفین هم راهى باز مى کند. این بیچاره مضطرب شده بود، داد مى کشید و م

ى گفت: مسلمین ! اجازه ندهید مرا ببرند میان کفار که مرا از دینم برگردانند. مسلمین هم عجیب ناراحت بودند و مى گفتند: یا رسول الله ! اجازه بده این یکى را دیگر ما نگذاریم ببرند. فرمود: نه، همین یکى هم برود.
داستان شیرینى نقل کرده اند که مردى از مسلمین به نام ابوبصیر که در مکه بود و مرد بسیار ه بیایند او را برگردانند. آمدند گفتند ما طبق قرار داد باید این را ببریم. حضرت فرمود: بله همینطور است. هر چه این مرد گفت: یا رسول الله ! اجازه ندهید مرا ببرند، اینها در آنجا مرا از دینم بر مى گردانند، فرمود: نه، ما قرار داد داریم و در دین ما نیست که بر خلاف قرار داد خودمان عمل بکنیم، طبق قرار داد تو برو، خداوند هم یک گشایشى به تو خواهد داد. رفت او را تقریبا در یک حالت تحت الحفظ مى بردند. او غیر مسلح بود و آنها مسلح بودند. رسیدند به ذوالحلیفه، تقریبا همین محل مسجد الشجره که احرام مى بندند و تا مدینه هفت کیلومتر است. در سایه اى استراحت کرده بودند. یکى از آن دو شمشیرش در دستش بود. این مرد به او گفت: این شمشیر تو خیلى شمشیر خوبى است، بده من ببینم. گفت بگیر. تا گرفت زد او را کشت. تا او را کشت، نفر دیگر فرار کرد و مثل برق خودش را رساند به مدینه. تا آمد، پیغمبر فرمود مثل اینکه خبر تازه اى است ؟ بله، رفیق شما رفیق مرا کشت. طولى نکشید که ابوبصیر آمد. گفت: یا رسول الله ! تو به قرار دادت عمل کردی. قرار داد شما این بود که اگر کسى از آنها فرار کرد تو او را تسلیم بکنى، و تو تسلیم کردى، پس کارى به کار من نداشته باشید. بلند شد رفت و در کنار دریاى احمر، نقطه اى را پیدا کرد و آنجا را مرکز قرار داد. مسلمینى که در مکه تحت زجر و شکنجه بودند همینکه اطلاع پیدا کردند که پیغمبر کسى را جوار نمى دهد ولى او رفته در ساحل دریا و آنجا نقطه اى را مرکز قرار داده، یکى یکى رفتند آنجا. کم کم هفتاد نفر شدند و خودشان قدرتى تشکیل دادند. قریش دیگر نمى توانستند رفت و آمد بکنند. خودشان به پیغمبر نوشتند که یا رسول الله ! ما از خیر اینها گذشتیم، خواهش مى کنیم به آنها بنویسید که بیایند مدینه و مزاحم ما نباشند، ما از این ماده قرار داد خودمان صرفنظر کردیم، و به همین شکل صرف نظر کردند.
به هر حال این قرار داد صلح براى همین خصوصیت بود که زمینه روحى مردم براى عملیات بعد

ى فراهم تر بشود، و همین طور هم شد، عرض کردم مسلمین بعد از آن در مکه آزادى پیدا کردند، و بعد از این آزادى بود که مردم دسته دسته مسلمان مى شدند، و آن ممنوعیتها به کلى از میان برداشته شده بود.
فتح مکه
در سال هشتم هجرت، پیغمبر اکرم مکه را فتح کرد، فتحى بدون خونریزی.

ود، از جنبه معنوى بیشتر بود تا جنبه نظامی. مکه ام القراء عرب و مرکز عربستان بود. قهرا قسمتهاى دیگر تابع مکه بود و به علاوه یک اهمیتى بعد از قضیه عام الفیل و ابرهه که حمله برد به مکه و شکست خورد پیدا کرده بود. بعد از این قضیه این فکر براى همه مردم عرب پیدا شده بود که این سرزمین تحت حفظ و حراست خداوند استو هیچ جبارى بر این شهر مسلط نخواهد شد. وقتى پیغمبر اکرم به آن سهولت آمد مکه را فتح کرد گفتند پس این امر دلیل بر آن است که او بر حق است و خدا راضى است. به هر حال این فتح خیلى براى مسلمین اهمیت داشت. مسلمین وارد مکه شدند. مشرکین هم در مکه بودند. تدریجا از قریش هم خیلى مسلمان شده بودند.
یک جامعه دوگانه اى در مکه به وجود آمده بود، نیمى مسلمان و نیمى مشرک. حاکم مکه از طرف پیغمبر اکرم معین شده بود یعنى مشرکین و مسلمین تحت حکومت اسلامى زندگى مى کردند. بعد از فتح مکه مسلمین و مشرکین با هم حج کردند با تفاوتى که میان حج مشرکین و حج مسلمین وجود داشت. آنها آداب خاصى داشتند که اسلام آنها را نسخ کرد.
حجه الوداع
حجه الوداع آخرین حج پیغمبر اکرم ( ص ) است و شاید ایشان بعد از فتح مکه یک حج بیشتر نکردند، البته قبل از حجه الوداع حج عمره کرده بودند. رسول اکرم صلاى عام دادند و مخصوصا مردم را دعوت کردند که به این حج بیایند. همه را جمع کردند و بعد در مواقع مختلف، در مسجد الحرام، در عرفات، در منا و بیرون منا، در غدیر خم و در جاهاى دیگر خطابه هاى عمومى خود را القا کردند. از جمله در غدیر خم بعد از آنکه جا به جا مطالبى را فرموده بود، مطلبى را به عنوان آخرین قسمت با بیان شدیدى ذکر نمود. به نظر من فلسفه اینکه پیغمبر این مطلب را در آخر فرمود همین آیه اى است که در آنجا قرائت کرد: یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته. بعد از اینکه پیغمبر اکرم در عرفات و منا و مسجد الحرام کلیات اسلامى را در باب اصول و فروع بیان کرده که مهمترین سخنان ایشان است، یک مرتبه در غدیر خم اینطور مى فرماید: مطلبى است که اگر آنرا نگویم هیچ چیز را نگفته ام.
حجه الوداع در سال آخر عمر حضرت رسول دو ماه مانده به وفات ایشان رخ داده است. وفات حضرت رسول در بیست و هشتم صفر یا به قول سنیها در دوازدهم ربیع الاول اتفاق افتاده. در هجدهم ذى الحجه به غدیر خم رسیده اند. مطابق آنچه که شیعه مى گوید حادثه غدیر خم دو ماه و ده روز قبل از وفات حضرت روى داده و مطابق آنچه که سنیها مى گویند این حا

دثه دو ماه و بیست و چهار روز قبل از رحلت حضرت رسول اتفاق افتاده است.
رفتار رسول خدا با کودکان

رسول اکرم(ص) به کودکان احترام مى‌گذاشت، از کنار بازى آن‌ها به آرامى مى‌گذشت تا مزاحم لحظه‌هاى شاد آنان نگردد، هیچ وقت آنان را موجود کوچک و حقیر به حساب نمى‌آورد، و با همه بچه‌ها در خور شأن و منزلت آنان رفتار مى‌نمود. أنس بن مالک مى‌گوید: رسول خد(ص) وقتى از کنار بچه‌ها مى‌گذشت به آن‌ها سلام مى‌کرد.
سسیا نقل مى‌کند پیامبر(ص) بر جوانان در حال بازى کردن وارد شده به آنان سلام مى‌نمود. همچنین مى‌گوید: ما بچه‌هاى نوجوانى بودیم رسول خد(ص) بر ماوارید شد و به ما سلام نمود.

ابن عباس مى‌گوید: پیامبر(ص) از کشتن کودکان مشرکین خوددارى مى‌کرد و هیچ یکى از آنان را به‌قتل نمى‌رساند. بعد مى‌گوید: کشتن اطفال جایز نیست مگر این که به اندازه‌ى حضرت خضر، راجع به کسى که مى‌کشى آگاهى داشته باشی. نقل شده که در زمان پیامبر(ص) مردم اطفال کوچک خود را خدمت حضرت مى‌آوردند تا پیامبر(ص) براى آنان دعا کند و اسمى براى آنان انتخاب نماید. حضرت اطفال را با نهایت احترام در بغل گرفته و نسبت به‌والدین آن‌ها اظهار محبت مى‌نمود. گاهى پیش مى‌آمد که بچه‌ها در بغل حضرت ادرار مى‌کردند، والدین شان از این کار بچه ناراحت شده سر آنان داد مى‌کشیدند، اما پیامبر(ص) به‌شدت از این کار منع مى‌کرد و مى‌گذاشت تا نوزادان قضاى حاجت نمایند. آنگاه اسمى براى آن برگزیده و در حق شان دعا م

ى‌فرمود و طفل را به‌والدین مى‌سپرد. بعد از رفتن آنان لباس خود را آب مى‌کشید، و با این کار خود موجب سرور و خوش حالى مردم مى‌گردید.