پیشگفتار
وقتی که تاریخ را ورق می زنیم با دوران هایی برخورد می کنیم که نقاط عطفی در تاریخ زندگانی بشر محسوب میشوند و به عنوان منشا تحولات عظیم فرهنگی قرار می گیرند. پیدایش مطبوعات در زمره این دوران ها میباشد.
اندیشه مندان علوم ارتباطات، تاریخ تمدن بشری را از تاریخ روزنامه نگاری و ارتباطات اجتماعی جدا نمی دانند. تاریخ تمدن از دیدگاه پروفسور مولانا، همانا تاریخ مسیر افکار و عقاید بشر است و تاریخ روزنامه نگاری نیز انتشار و نفوذ آگاهی های فکری به شمار میرود، چرا که از طریق وسایل ارتباط جمعی بوده که بشر متمدن توانسته است اندیشه های برآمده از تفسیر و تعبیر خود را از محیط پیرامونی به اعضای مختلف جامعه انسانی منتقل کند و جامعه بشری را به پیشرفت های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی برساند. این امر را می توان به راحتی با مطالعه تاریخ بشری دریافت و مشاهده کرد که چگونه رشد مطبوعات در افزایش آگاهی مردم از مسایل پیرامونی خویش تاثیر گذار بوده و تحولات شگرفی را رقم زده است.
با این حال باید اذعان نمود که تحولات اجتماعی و اقتصادی قرن هجدهم و نوزدهم در تکامل و پیشرفت مطبوعات بسیار اثر گذار بوده است. رویدادهای این قرون به شکلی اجتناب ناپذیر، بستر رشد مطبوعات را فراهم آورده است. انقلاب کبیر فرانسه مطبوعات را در مبارزه علیه استبداد و کسب آزادی به صورت یک سلاح مهم سیاسی درآورد و این امر موجب گشت تا در رژیم های دموکراسی آزادی گرا، به مطبوعات در کنار ارکان سه گانه مقننه قضائیه و مجریه، عنوان رکن چهارم دموکراسی داده شود. رواج مطبوعات مسلکی در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، نشانه نقش ویژه آنها در مبارزات سیاسی این دوره است.

فهرست مطالب
فصل اول: زمینه های ظهور مطبوعات
فصل دوم: پیدایش روزنامه
الف-ظهور روزنامه در جهان
ب-ظهور روزنامه در ایران
1)روزنامه نگاری در ایران باستان
2)ظهور اولین روزنامه نوین در ایران
3)ظهور روزنامه های دیگر
4)گسترش مطبوعات دولتی
5)انتشار روزنامه های فارسی در خارج
6)نقش مطبوعات در لغو انحصار توتون و تنباکو
7)تاریخ ایجاد مطبوعات در شهرهای ایران
8)ظهور روزنامه های تخصصی
9)ظهور اولین روزنامه یومیه و اولین مجله
فصل سوم: مطبوعات در دوران مشروطیت
الف- مطبوعات و دوره اول انقلاب مشروطه
ب-مطبوعات دوره اول انقلاب
ج-مطبوعات و دوره دوم انقلاب مشروطه
د-وضع مطبوعات در دوره استبداد صغیر
ذ-اولین قانون مطبوعات
س-تاسیس وزارت مطبوعات
ش-تاریخ سانسور در مطبوعات فارسی
هـ-مطبوعات و روزنامه نگاری زنان
و-انقلاب مشروطه و روزنامه نگاری فکاهی
ی-وضعیت مطبوعات در اواخر دوران قاجار
فصل چهارم- مطبوعات دوران پهلوی
الف- دوره پهلوی اول
1)مطبوعات پس از کودتای 1299
2)مطبوعات دوره رضا شاه
3)سانسور در دوره رضاشاه
4)قانون مطبوعات در دوره رضا شاه
ب-دوره پهلوی دوم
1)وضعیت مطبوعات در این دوره
2)قانون مطبوعات در دوره محمد رضا شاه
3)اقدامات کنترلی بر مطبوعات
4)اوضاع مطبوعات بعد از کودتای 28 مرداد 1332
5)ویژگی مطبوعات از کودتای 28 مرداد 1332 تا 1357
6)تحولات نو ظهور ارتباطات در این دوره
7)نشریات نیمه دوم دوره محمد رضا شاه
فصل پنجم: تحولات مطبوعات پس از انقلاب اسلامی
الف- مطبوعات دوره پیروزی انقلاب اسلامی
1)چهارمین قانون مطبوعات ایران
2)ویژگی های مطبوعات در این دوره (1359-1357)
ب-مطبوعات دوره جنگ ایران و عراق (1367-1359)
-پنجمین قانون مطبوعات ایران
ج-مطبوعات دوره بازسازی اقتصادی (1376-1368)
د-مطبوعات در دوره پس از خرداد ماه 1376
1)قانون فعلی مطبوعات
2)ویژگی های مطبوعات در این دوره (1379-1376)
3)وضعیت فعلی نشریات

منابع
-برزین، مسعود (1371)، شناسنامه مطبوعات ایران از 1215 تا 1357 شمسی. تهران: بهجت
-بروجردی علوی، مهدخت (1374). «قوانین مطبوعاتی از آغاز تا امروز» رسانه، ش2، تابستان74
-بهشتی پور، مهدی (1372). «مطبوعات ایران در دوره پهلوی». رسانه، ش2، تابستان 1372.
-دفلور، ملوین و اورت ای. دنیس (بی تا). شناخت ارتباطات جمعی. (ترجمه سیروس مرادی، 1383) تهران: انتشارات دانشکده صدا و سیما
-صلح جو،‌جهانگیر (1348). تاریخ مطبوعات در ایران و جهان. تهران: امیر کبیر
-علینی، محسن (1374) «مطبوعات ایران، از کودتا تا انقلاب» رسانه،ش1.بهار 1374
-محسنیان ر اد، مهدی (1384). ایران در چهار کهکشان ارتباطی (3جلد). تهران: سروش
-محیط طباطبایی، محمد (1366). تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران. تهران: بعثت
-مطبوعات عصر پهلوی، کتاب اول (1379). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی
-مطبوعات عصر پهلوی،‌کتاب دوم (1381). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی
-معتمد نژاد، کاظم (1371). وسایل ارتباط جمعی. تهران: انتشارات دانشکده علامه طباطبایی
-مولانا، حمید (1358). سیر ارتباطات اجتماعی در ایران. تهران: انتشار دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی
-مقالات اینترنتی