دانلود تحقیق مقیاس مقدماتی سنجش عقل با word دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود تحقیق مقیاس مقدماتی سنجش عقل با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود تحقیق مقیاس مقدماتی سنجش عقل با word

مقدمه  
مفهوم عقل  
طرح تحقیق  
جامعه آماری، گروه نمونه و روش نمونه‌گیری  
ابزار پژوهش  
الف. پرسش‌نامه سنجش عقل:  
ب ـ سؤال‌ها و مواد پرسش‌نامه  
زیرمقیاس‌ها یا نمرات فرعی عبارت‌اند از:  
ج. اعتبار و روایی آزمون  
روش جمع‌آوری اطلاعات  
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها  
توصیف و تحلیل داده‌ها  
الف. توصیف داده‌ها  
ب. تجزیه و تحلیل داده‌ها  
نتایج فرعی: محاسبه همبستگی هر ماده با کل تست  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود تحقیق مقیاس مقدماتی سنجش عقل با word

ـ آلن، جی. مری و ین، ام. وندی، مقدمه‌ای بر نظریه‌های اندازه‌گیری (روان‌سنجی)، ترجمه علی دلاور، تهران، سمت، 1374

ـ آمدی تمیمی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، بیروت، موسسه اعلمی مطبوعات، 1407ق

ـ ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418

ـ ابن شعبه حرانی، حسن، تحف العقول (با شرح و ترجمه فارسی)، تهران، اسلامیه، 1384

ـ ابن منظور، محمد، لسان العرب، بیروت، مؤسسه احیاء تراث عربی، 1416ق

ـ اسلامی، محسن، رابطه عقل و قلب در قرآن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد الهیات و معارف،قم، مؤسسه امام حمینی€، 1378

ـ افروز، غلامعلی و حیدرعلی هومن، روش تهیه آزمون هوش، تهران، دانشگاه تهران، چ دوم، 1380

ـ الصالح، صبحی، نهج البلاغه، بیروت، [بی ناشر]، 1387

ـ امین‌زاده، محمدرضا، عقل در نظام دین، قم، انصاری، 1383

ـ ایمانی، محسن، تربیت عقلانی، تهران، امیرکبیر، 1378

ـ بیانی، احمد، روش‌های تحقیق و سنجش در علوم تربیتی و روان‌شناسی، تهران، رهیافت، 1378

ـ بی‌ریا، ناصر و همکاران، روان‌شناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی، تهران، سمت، 1375

ـ پاشا شریفی، حسن و نجفی زند، جعفر، روش‌های آماری در علوم رفتاری، تهران، سخن، چ هشتم، 1376

ـ پاشا شریفی، حسن، اصول روان‌سنجی و روان آزمایی، تهران، رشد، چ سوم، 1374

ـ ثرندایک، ال. رابرت، روان‌سنجی کاربردی، ترجمه حیدرعلی هومن، تهران، دانشگاه تهران، 1375

ـ جعفری، اباذر، مفهوم عقل در کتاب العقل و الجهل اصول کافی با تاکید بر شرح ملاصدرا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد الهیات و معارف، قم، مؤسسه امام حمینی€، 80ـ1379

ـ جوادی آملی، عبدالله، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم، اسراء، 1386

ـ چورمقی، محسن، کارکردهای عقل نظری و عقل عملی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد فلسفه، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام حمینی€، 1383

ـ حسن‌زاده، رمضان و مداح، محمدتقی، روش‌های آماری در علوم رفتاری، تهران، نشر ویرایش، چ دوم، 1386

ـ حسن‌زاده، رمضان، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری( راهنمای عملی تحقیق)، تهران، ساوالان، چ دوم، پاییز 1382

ـ حسینی، سیدحسین، رسالت عقل از دیدگاه قرآن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته الهیات و معارف اسلامی، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی€، 1379

ـ حسینیان، محمدجعفر، روش پژوهش، قم، فجر ولایت، 1382

ـ دلاور، علی، احتمالات و آمار کاربردی در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران، رشد، چ یازدهم، 1384

ـ دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، 1337

ـ رحیمی اردستانی، مصطفی، ترجمه المنجد، تهران، صبا، 1377

ـ رشیدپور، مجید، رشد عقلی، تهران، انجمن اولیا و مربیان، چ سوم، 1378

ـ سالاری‌فر، محمدرضا و همکاران، «مبانی نظری مقیاس‌های دینی» در: گزیده مقالات همایش مبانی نظری و روان‌سنجی مقیاس‌های دینی)، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1384

ـ سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران، آگاه، چ دوازدهم، 1385

ـ سیدعباس‌زاده، میرمحمد، روش‌های علمی تحقیق در علوم انسانی، ارومیه، دانشگاه ارومیه، 1380

ـ شیخ الاسلامی، سیدحسین، گفتار امیرالمومنین (ترجمه غررالحکم)، قم، انصاریان، چ چهارم، 1378

ـ طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، بیروت، مؤسسه اعلمی مطبوعات، 1417ق

ـ عزیزی، عباس، نهج البلاغه موضوعی، تهران، صلاه،

ـ عیسوی، عبدالرحمن، آشنایی با مقدمات روش تحقیق در روان‌شناسی، ترجمه و تحقیق نجیب الله نوری، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی€،

ـ غفاری ساروی، حسین، عقل در آینه نقل، ساری، شوق، 1383

ـ قمی، شیخ عباس، سفینه البحار، قم، اسوه، چ دوم، 1416ق

ـ کاپلان، ام. روبرت و ساکوزو، پ. دنیس، روان آزمایی، ترجمه علی دلاور و همکاران، تهران، ارسباران، 1386

ـ کرلینجر، ان. فرد، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمه حسن پاشاشریفی و جعفر نجفی زند، تهران، آوای نور، 1374

ـ کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، با ترجمه و شرح محمدباقر کمره ای، تهران، اسوه، 1372

ـ کورتز، نورمن، مقدمه ای بر آمار در علوم اجتماعی، ترجمه حبیب‌الله تیموری، تهران، نی، چ چهارم، 1384

ـ گراث، گری و مارنات، راهنمای سنجش روانی، ترجمه حسن پاشاشریفی و محمدرضا نیکخو، تهران، رشد، چ دوم،

ـ گرین، جودیت و الیویرا، دی. مانوئلا، کاربرد آزمون‌های آماری در پژوهش‌های علوم رفتاری، ترجمه علی دلاور و مهرداد پرثان، تهران، ارسباران،

ـ گرینون، ژیل و ویو، سوزان، آمار کاربردی، ترجمه حمزه گنجی و مهدی گنجی، تهران، ساوالان، چ دوم،

ـ گنجی، حمزه و ثابت، مهرداد، روان سنجی(مبانی نظری آزمون‌های روانی)، تهران، ساوالان، 1379

ـ گنجی، حمزه، آزمون‌های روانی مبانی نظری و عملی، تهران، ساوالان، چ نهم،

ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه وفاء، چ دوم، 1403ق

ـ محمدعلی‌زاده، محمدرضا، نقش عقل در اجتهاد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد الهیات و معارف، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام حمینی€، 1378

ـ محمدی ری شهری، محمد، خردگرایی در قرآن و حدیث، ترجمه مهدی مهریزی، قم، دارالحدیث،

ـ محمدی ری شهری، محمد، علم و حکمت در قرآن و حدیث، ترجمه عبدالهادی مسعودی، قمک دارالحدیث،

ـ محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، چ سوم، 1381

ـ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه با ترجمه فارسی، ترجمه حمیدرضا شفیعی، قم، دارالحدیث، چ هشتم، ویرایش دوم، 1386

ـ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، 1375

ـ مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا، چ بیست و ششم، 1374

ـ مهدی‌زاده، حسین، آئین عقل‌ورزی، قم، مؤسسه امام خمینی€، 1383

ـ مهدی‌زاده، حسین، بررسی جایگاه عقل در تربیت از دیدگاه امام موسی کاظم€ در روایت هشام بن حکم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، قم، مؤسسه امام حمینی€، 1377

ـ موحد، فریناز، بررسی تطبیقی عقل و هوش در قلمرو روان‌شناسی و تعلیم و تربیت، کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران، 75-1374

ـ موسوی همدانی، سیدمحمدباقر، ترجمه تفسیر المیزان، قم، اسلامی(جامعه مدرسین)،1364

ـ نکونام، جعفر، روش تحقیق کتابخانه‌ای با تاکید بر علوم اسلامی، قم، دانشگاه قم، چ دوم، 1382

ـ نیکزاد، عباس، عقل و دین از دیدگاه ملاصدرا، تهران و قم، امیرکبیر و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1386

ـ هومن، حیدرعلی، استنباط آماری در پژوهش رفتاری، تهران، سمت، چ سوم، 1385

ـ هومن، حیدرعلی، پایه‌های پژوهش در علوم رفتاری (شناخت روش علمی)، تهران، سلسله، 1366

ـ هومن، حیدرعلی، تحلیل داده‌های چند متغیری در پژوهش رفتاری، تهران، پارسا، 1380

ـ هومن، عباس، راهنمای عملی پژوهش‌های تربیتی، تهران، مؤسسه فرهنگی منادی تربیت، 1382

Barnet, Ronald and Maxwell, Nicholas, Wisdom in the University, London and New York: Routledge Taylor and Francis Group,

Brace, Nicola, Kemp, Richard and Snelgar, Rosemary, SPSS for Psychologists, China: Palgrave MacMillan,

Clements, E. Ronald, Wisdom in Theology, Michigan: The Paternoster Press,

Cohen, Louiss, Manion Lawrence and Morrison, Keitk, Research Methods in Education, London and New York: Routledge Taylor and Francis Group, 6th Edition,

Colman, M. Andrew, A Dictionary of Psychology, UK and USA: Oxford University Press,

Corsini, J. Raymond, The Dictionary of Psychology, UK and USA: Taylor & Francis Group,

Flanagan, Owen, The Science of the Mind, London: The MIT Press,

Gardner, Howard, The mind’s New Science A History of the Cognitive Revolution, New York: Basic Books, INC. Publishers,

Haugeland, John, Mind Design, USA: Bradford Books Publishers Inc,

Hornby, Albert and et al, Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English, London: Oxford University Press, 7th edition,

Jacobson, W. John, Mulick, A. James and Rojahn, Johannes, Handbook of Intellectual and Developmental Disabilities, USA: Springer,

Kekes, John, Moral Wisdom and Good Lives, Ithaca and London: Cornell University Press,

Lucas, Caro, Intelligence and Cognitive Systems, Iran: Institute for Studies in Theorical Physics and Mathematics(IPM),

Mesbah, Ali, Human Gognifive Development in the TransCendental Philosophy of Sadr al-Din Shirazi and the Genetic Epistemology of Jean Piaget, M.A, Institute of Islamc Studies, McGill, Montereal,

Murray, A.H. James,Bradly, Henrey, Craigie,W.A and Onions, C.T, The Oxford English Dictionary A New English Dictionary on Historical Principles, London: Clarendon Press Oxford( Oxford University Press), volume 1-13,

Reber, Arthurs and Reber, Emily, The Penguin Dictionary of Psychology, London: Penguin Books, Third Edition,

Reber,S. Arthur and Reber,S. Emily, The Penguin Dictionary of Psychology, London and New York: Penguin Books,third edition,

Reber,S. Arthur, Dictionary of Psychology, Tehran: Roshd Press,

Strenberg, Robert, Wisdom its Nature, Origins, and Development, New York: Combridge University Press,

چکیده

با توجه به اینکه عقل در فرهنگ و معارف اسلامی و ادبیات دینی ما اهمیت، ارزش و جایگاه ویژه‌ای دارد، ملاک بسیاری از امور، شرط تکلیف و موضوع بسیاری از مسائل فقهی، حقوقی، قضایی و معرفتی است، از این‌رو، مطالعه علمی و دقیق آن، ساخت ابزار و مقیاسی جدید و بومی برای سنجش آن، اعتباریابی و اثبات روایی این مقیاس و در نهایت، به کارگیری آن در مشاغل و بسیاری از امور دیگر، می‌تواند از ارزش فراوان و ضرورت خاصی برخوردار باشد. این مقاله، با هدف ساخت و ارائه یک مقیاس بدیع اسلامی، برای سنجش و اندازه‌گیری میزان عقل افراد نگاشته شده است. مواد و آیتم‌های خام این مقیاس جدید بر اساس آیات و روایات، تهیه و تدوین گردیده است. میزان روایی آن، به روش خبره به صورت کمی و کیفی، به کمک صاحب‌نظران و متخصصان اسلامی و میزان اعتبار آن، با اجرا روی 53 آزمودنی و به کمک فرمول‌ها و محاسبات آمارتوصیفی و استنباطی، از جمله نمودارها، شاخص‌های پراکندگی، روش همبستگی اسپیرمن و پیرسون، آزمون آلفا کرنباخ، آزمون خی دو، آزمون f و سایر آزمون‌های معناداربودن ضرایب همبستگی، محاسبه و تعیین شده است.پ

کلیدواژه‌ها: عقل، مقیاس سنجش عقل، معارف اسلامی

مقدمه

همه انسان‌ها به طور فطری کنجکاو و کاوش‌گر آفریده شده‌اند، به همین دلیل انسان همواره به منظور شناخت خویش و ناشناخته‌ها و اسرار حیات و هستی، از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است. انگیزه و تلاش مداوم انسان در شناخت هر چه بیشتر خویش و جهان هستی، مناسب‌‌‌ترین بستر را برای رشد تفکر، استدلال منطقی و دست‌یابی به روش‌های علمی فراهم آورده است.¹ انسان برای رسیدن به اهداف گوناگون در زندگی خویش، دارای ابزارهای متعددی است که شناخت و تمایز این ابزارها، او را به بهره‌مندی بیشتر از آنها هدایت می‌کند. عقل در تربیت دینی، جایگاه رفیع و منیعی دارد. در حوزه روان‌شناسی و تعلیم و تربیت و به طور کلی در زندگی، نقش هوش و عقل بسیار مهم و مورد توجه است؛ چراکه انسان به کمک و با به‌کارگیری این دو عنصرشناختی، می‌تواند زندگی خود را اداره کند و به اهداف خود برسد. از آغاز روان‌شناسی تا کنون، تحقیقات زیادی در مورد هوش صورت گرفته است و روانشناسان گوناگون برای سنجش و اندازه‌گیری آن، ده‌ها آزمون را ساخته و یا در دست ساخت دارند. برخلاف هوش، واژه «عقل» تا کنون در حیطه روان‌شناسی، کمتر مورد تحقیق و تدقیق قرار گرفته است. طبیعی است که برای سنجش و اندازه‌گیری آن مقیاس معتبری، به ویژه یک مقیاس بومی اسلامی وجود ندارد. هدف عمده و اساسی این پژوهش، ساخت و ارائه یک مقیاس مقدماتی کاملاً جدید با تکیه بر منابع اسلامی (آیات و روایات) برای سنجش و اندازه‌گیری میزان عقل افراد می‌باشد

مفهوم عقل

اگرچه عقل در لغت و اصطلاح به معنای قوه شناخت و تشخیص است و از ظاهر منابع دینی و اسلامی نیز به صورت اولیه چنین برداشتی می‌شود، ولی با نگاهی عمیق، دقیق و همه‌جانبه به آیات و روایات مربوط به عقل و با مطالعه و بررسی دقیق عقل و عاقل و ویژگی‌های آن دو به شیوه استنباطی و اجتهادی، به دست می‌‌آید که عقل فقط جنبه شناختی و ادراکی ندارد، بلکه دارای جنبه‌های التزامی، کاربردی و ارزشی نیز می‌باشد؛ از این‌رو، تعریف عملیاتی عقل این است: عقل یک نیروی شناختی آمیخته با التزام وتعهد نسبت به کاربردها و ویژگی‌های آن است. بنابراین، شخص عاقل کسی است که هم از قوه درک و شناخت برخوردار است و هم در عمل و زندگی عملی، به آثار و ویژگی‌های مربوط به آن شناخت، ملتزم و متعهد است؛ به عبارت دیگر، می‌توان گفت: عقل از دیدگاه اسلامی، فقط دارای بعد شناختی نیست، بلکه علاوه بر بعد شناختی، دارای بعد انگیزشی( تحریک و تشویق نسبت به عمل خوب و پسندیده و منع و بازدارندگی از عمل زشت و ناپسند) و بُعد کنشی( تعهد و التزام عملی نسبت به اصول، ارزش‌ها و اعمال خوب و پسندیده و دوری‌کردن از کارهای زشت و ناپسند) نیز می‌باشد. با توجه به مفهوم، آثار، کاربردها و ویژگی‌های عقل، بر پایه این تحقیق، میزان عقل هر شخص برابر است با نمره‌ای که از مقیاس سنجش عقل به دست می‌آورد

طرح تحقیق

پژوهش حاضر که برای بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس سنجش عقل صورت گرفته است، جزء پژوهش‌های توصیفی از نوع همبستگی است. مراد از همبستگی در این پژوهش، همبستگی بین دو یا چند متغیر نیست، بلکه مرادْ همبستگی بین مواد آزمون با هم و همبستگی هر ماده با کل تست است. در بخش بررسی و مطالعه شاخص‌ها و ویژگی‌های عقل و عاقل، اطلاعات به روش کتابخانه‌ای جمع‌آوری و تحلیل گردیده است

جامعه آماری، گروه نمونه و روش نمونه‌گیری

در هر پژوهش علمی، جامعه مورد مطالعه که به زبان دقیق‌تر «جامعه آماری» نامیده می‌شود، باید به دقت تعریف و مشخص شود. مقصود از جامعه، مجموعه معینی از اشخاص یا چیزهایی است که دست‌کم دارای یک صفت مشترک می‌باشند.² در پژوهش‌های روان‌شناختی، عناصر یک جامعه معمولاً شخص یا اشخاصی هستند که عمل اندازه‌گیری در مورد آنها انجام می‌شود و جامعه، همه عناصری را که با مسئله پژوهش، ارتباط و مناسبت داشته باشند دربرمی‌گیرد.³در این پژوهش، جامعه آماری ما اساتید، محققان و اعضای هیأت علمی مؤسسه امام خمینی€ می‌باشد، که تعداد آنان 250 نفر است. حجم گروه نمونه با توجه به ماهیت پژوهش، 53 نفر تعیین گردید. گروه نمونه این پژوهش، گروه در دسترس می‌باشد، که از بین جامعه آماری به روش تصادفیِ ساده، انتخاب شده است

ابزار پژوهش

الف. پرسش‌نامه سنجش عقل:

پرسش‌نامه سنجش عقل، برای اولین بار توسط محقق جهت بررسی خصوصیات و ویژگی‌های عقل و عاقل، بر مبنای منابع اسلامی (آیات و روایات) طراحی و ساخته شده است. فرایند ساخت این مقیاس به شرح ذیل است

1 شناسایی منابع اسلامی مربوط به عقل و عاقل، به ویژه قرآن و احادیث، دسته‌بندی، اولویت‌بندی و ثبت آنها؛

2 مطالعه و استخراج شاخص‌ها و ویژگی‌های عقل و عاقل و مقوله‌بندی آنها؛

این مرحله خود دارای زیرمرحله‌هایی به شرح ذیل است

الف. استخراج تعداد 140شاخص و ویژگی عام مربوط به عقل، از آیات و روایات و دسته‌بندی آنها؛

ب. استخراج تعداد 130 شاخص و ویژگی عام و کلی مربوط به عاقل و دسته‌بندی آنها؛

ج. استخراج و استنباط 376 شاخص و ویژگی خاص برای عقل و عاقل، از 270 ویژگی عام و کلی مربوط به عقل و عاقل؛

د. دسته‌بندی این 376 ویژگی برپایه 7 مؤلفه و محور اساسی به نام‌های محور ارتباط شخص با خدا یا محور ایمان و اعتقاد شامل 37 ویژگی، محور ارتباط شخص با خودش یا محور اخلاق و صفات شخصی با 151 ویژگی، محور ارتباط شخص با دیگران یا محور اخلاق و صفات اجتماعی شامل 95 ویژگی، محور ارتباط شخص با دانش و حکمت با 19 ویژگی، محور ارتباط شخص با دین و مذهب شامل 20 ویژگی، محور ارتباط شخص با حق و باطل با 14 ویژگی و در نهایت، محور ارتباط شخص با دنیا و آخرت شامل 40 ویژگی

3 ترکیب، ادغام و حذف مشترکات شاخص‌ها و ویژگی‌های عقل و عاقل، به کمک روش استنباط محقق و رساندن این ویژگی‌ها به 180 ویژگی، که در نهایت منجر به تهیه یک پرسش‌نامه 180سؤالیِ 5 گزینه‌ای، بر اساس مقیاس لیکرت (کاملاً موافق، تا حدودی موافق، نه موافق نه مخالف، تاحدودی مخالف و کاملاً مخالف) گردید؛

4 پرسش‌نامه تهیه‌شده برای بررسی اولیه و انطباق برداشت‌های محقق در مورد ویژگی‌های عقل و عاقل با آیات و روایات، برای ده نفر از محققان و متخصصان علوم دینی و اسلامی، که در حد اجتهاد بودند ارسال گردید و مورد تأیید آنان قرار گرفت؛

5 پس از بررسی و اعمال نظر صاحب نظران، پرسش‌نامه نهایی جهت اجرای آزمایشی و بررسی مشخصات روان‌سنجی آن(اعتبار و روایی آن)، آماده گردید. بدین ترتیب، پرسش‌نامه سنجش عقل که شامل180 سؤال از نوع 5 گزینه‌ای می‌باشد، تهیه گردید. حداقل نمره در این مقیاس، 180 و حداکثر آن 900 می‌باشد؛ هرچه نمره شخص بیشتر باشد، نشان‌دهنده بهره‌مندی بیشتر وی از ویژگی‌های عقل( میزان عقل) است

ب ـ سؤال‌ها و مواد پرسش‌نامه

این آزمون دارای 180 جمله کوتاه 5 گزینه‌ای است. گزینه کاملاً موافق برابر با 5، تاحدودی موافق برابر با 4، نه موافق نه مخالف برابر 3، تاحدودی مخالف برابر با 2 و کاملاً مخالف برابر 1 می‌باشد. این مقیاس دارای یک نمره کلی و هفت نمره فرعی(هفت زیر مقیاس) می‌باشد. دامنه تغییرات نمرات در نمره کلی، بین 180 تا 900 است؛ به عبارت دیگر، بالاترین نمره در این آزمون 900 و پایین‌ترین آن 180 می‌باشد. بنابراین، کسانی که در این آزمون نمره 900 را کسب کنند، از عقلی خیلی بالا(خیلی زیاد) و کسانی که نمره 180 را کسب کنند، از عقلی خیلی پایین (خیلی کم) بر خوردارند. با توجه به این معیارهای دوگانه، نمره و میزان عقل سایر افراد نیز قابل تعیین و تفسیر است. می‌توان گفت: این آزمون، یک آزمون پیوستاری دامنه‌دار است، که نمرات در آن روی یک پیوستار از 180 تا 900 ادامه دارد و میزان عقل هر شخص را موقعیت نمره او روی این پیوستار، مشخص می‌کند. روی هم‌رفته می‌توان به کمک و براساس این آزمون، میزان عقل افراد را به 5 رتبه خیلی بالا، نسبتاً بالا، متوسط و معمولی، نسبتاً پایین و خیلی‌پایین تقسیم نمود

زیرمقیاس‌ها یا نمرات فرعی عبارت‌اند از:

 دانلود تحقیق علل پرخاشگری کودکان ، ناسزاگویی و بدهنی فرزندان و دانش آموزان با word دارای 59 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود تحقیق علل پرخاشگری کودکان ، ناسزاگویی و بدهنی فرزندان و دانش آموزان با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود تحقیق علل پرخاشگری کودکان ، ناسزاگویی و بدهنی فرزندان و دانش آموزان با word

مقدمه    
تغییرات رشدی    
ثبات پرخاشگری    
ادراک مقاصد دیگران و رفتار پرخاشگرانه    
تفاوت های جنسیتی    
الگوی خانواده و پرخاشگری    
نحوه کنترل عصبانیت در کودکان    
با کودکان پرخاشگر چگونه رفتار کنیم    
علل‌ خشونت‌ و پرخاشگری‌ در کودکان‌ :    
روش هایی برای درمان پرخاشگری کودکان    
الگوهای پرخاشگری در کودکان    
کودکان و خشونت در تلویزیون    
کودکان ناسزاگو    
بد دهنی کودکان    
عوامل موثر بر پرخاشگری از نگاهی نو    
ارائه دلایل مشکل پرخاشگری    
‌راههای کاهش‌ پرخاشگری دانش‌آموزان‌    
راه‌های اصلاحی برای از بین بردن حالت پرخاشگری    
ویژگیهای رفتاری و روانی دانش آموزان در آموزش کلاسی    
پرخاشگری در روانشناسی از دیدی علمی    
طرفداران ذاتی بودن پرخاشگری    
طرفداران منشاء اجتماعی پرخاشگری    
فرضیه ناکامی – پرخاشگرانه    
عوامل خانوادگی پرخاشگری    
عوامل محیطی (اجتماعی – فرهنگی)    
زیان‌های پرخاشگری    
تکنیک‌هایی لازم برای کنترل پرخاشگری در محیط خانواده    
درمان پرخاشگری    
نتیجه‌ گیری‌    
منابع    

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود تحقیق علل پرخاشگری کودکان ، ناسزاگویی و بدهنی فرزندان و دانش آموزان با word

اکبری، ابوالقاسم، مشکلات نوجوانان و جوانان، چاپ دوم، نشر ساوالان، تهران، سال 1381، ص
1    نوابی نژاد، شکوه : رفتارهای بهنجار و نابهنجار کودکان و راه‌های پیشگیری و درمان، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان 1372، ص 42و
2    نوابی نژاد، شکوه : رفتارهای بهنجار و نابهنجار کودکان و راه‌های پیشگیری و درمان، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان 1372، ص
3    (فرقان رئیسی سال 1376 ص 83و 84)
4    (والر دوب-مورد سیرز-1939)
5    نلسون، ریتاولکس، الن سی، ایزارائل : اختلالات رفتاری کودکان محمد تقی منشی طوسی، چاپ چهارم، انتشارات آستان قدس رضوی مشهد، سال1369، ص 522-
6    اکبری، ابوالقاسم، مشکلات نوجوانان و جوانان، چاپ دوم، نشر ساوالان، تهران، سال 1381، ص197و
7    اکبری، ابوالقاسم، مشکلات نوجوانان و جوانان، چاپ دوم، نشر ساوالان، تهران، سال 1381، ص 199و

مقدمه

روان شناسانی که اعتقادات نظری متفاوتی دارند در مورد چگونگی تعریف پرخاشگری اساساً با هم توافق ندارند. موضوع اصلی این است که آیا باید پرخاشگری را براساس پیامدهای قابل دیدن آن تعریف کنیم یا براساس مقاصد شخصی که آن را نشان می دهد

گروهی پرخاشگری را رفتاری می دانند که به دیگران آسیب می رساند یا بالقوه می تواند آسیب برساند. پرخاشگری ممکن است بدنی باشد ( زدن – لگد زدن – گاززدن) یا لفظی ( فریاد زدن، رنجاندن) یا به صورت تجاوز به حقوق دیگران ( چیزی را به زور گرفتن)، نقطه قوت این تعریف عینی بودن آن است به رفتار قابل مشاهده اطلاق می شود. نقطه ضعف آن این است که شامل بسیاری از رفتارهایی است که ممکن است به طور معمول پرخاشگری تلقی نشود

پرخاشگری وسیله ای رفتاری است در جهت رسیدن به هدفی؛ پرخاشگری خصمانه رفتاری است در جهت آسیب رساندن به دیگران ، بیشتر پرخاشگری های بین کودکان کوچک از نوع «وسیله ای» است

این نوع پرخاشگری به خاطر متعلقات است. کودکان از یکدیگر اسباب بازی می قاپند، یکدیگر را هل می دهند تا به اسباب بازی که می خواهند بازی کنند دست یابند. به ندرت اتفاق می افتد که کودکان بخواهند به کسی آسیب برسانند یا از روی عصبانیت دست به پرخاشگری بزنند

پرخاشگری را باید از جرئت ورزی متمایز دانست. جرئت ورزی، دفاع از حقوق یا متعلقات (مانند ممانعت کودک از این که کسی به اسباب بازی اش دست بزند) یا بیان امیال و آرزوها را بر می گیرد.مردم معمولاً شخص با جرئت را پرخاشگر می دانند، در صورتی که کسی که از حق خود دفاع می کند با جرئت است نه پرخاشگر

تغییرات رشدی

کودکان در 12 ماهگی وقتی با هم هستند شروع به ابراز رفتار پرخاشگرانه وسیله ای می کنند یعنی رفتار پرخاشگرانه آنان غالباً به خاطر اسباب بازی و متعلقات دیگر است و در ارتباط با همسالان ابراز می شود. کودکان گاهی اوقات به والدین و کودکان بزرگتر حمله ور می شوند، ولی این گونه پرخاشگری در مقایسه با پرخاشگری با همسالان، نسبتاً نادر است. کودکان همچنان که به سال های پیش از مدرسه و مدرسه نزدیک می شوند، کمتر دست به اعمال پرخاشگرانه می زنند و در نوع پرخاشگری آنان هم تغییراتی ایجاد می شود. یعنی وقتی که پرخاشگری ابراز می شود غالباً خصمانه است و کمتر «وسیله ای» است. به این معنا که کودکان برای به دست آوردن هدف های وسیله ای کمتر مستقیماً از حربه های جسمانی استفاده می کنند؛ ولی وقتی که به کسی حمله لفظی یا بدنی می کنند بیشتر امکان دارد که با قصدی خصمانه این کار را کرده باشند

پرخاشگری لفظی، دست کم در سال های قبل از مدرسه افزایش می یابد

ثبات پرخاشگری

هرچند که سطح پرخاشگری کودکان از موقعیتی به موقعیت دیگر فرق می کند ولی کودکان از لحاظ تداوم رفتار پرخاشگرانه در طول زمان با هم فرق دارند. کودکانی که در سال های اولیه به شدت پرخاشگرند به احتمال زیاد در جوانی و بزرگسالی هم پرخاشگر خواهند بود و کودکانی که پرخاشگر نیستند به احتمال زیاد در بزرگسالی هم پرخاشگرنخواهند بود

بعضی از مطالعات نشان می دهد که ثبات پرخاشگری دخترها در طول زمان کمتر از پسرهاست و چند تحقیق دیگر نشان داده است که دخترها و پسرها از این لحاظ تفاوتی ندارند. البته کودکان به هنگامی که با وقایع تنش زا مثل جدایی پدر و مادر یا به دنیا آمدن کودکی جدید رو به رو می شوند بیشتر پرخاشگر می شوند، ولی پرخاشگری شدید که بیش از چند ماه به طول انجامد غالباً حاکی از تداوم داشتن این الگوی رفتار است. پرخاشگری در حد معمول کمتر جای نگرانی دارد. به خصوص در سال های پیش از مدرسه شاید این اندازه پرخاشگری صرفاً نشان دهنده این باشد که کودک می خواهد انواع مختلف کنش متقابل اجتماعی را داشته باشد

ادراک مقاصد دیگران و رفتار پرخاشگرانه

کودکان در مورد پرخاشگری دیگران برحسب این که آن را عمدی یا تصادفی بدانند قضاوت های متفاوتی می کنند. تحقیقی که پسرهای بسیار پرخاشگر را با پسرهای غیر پرخاشگر مقایسه می کند نشان می دهد که پسرهای پرخاشگر احتمالاً از مقاصد دیگران، درکی متفاوت از پسرهای غیر پرخاشگر دارند. براساس درجه بندی معلمان و همسالان تعدادی از پسرها در کلاس های دوم، چهارم، ششم به عنوان بسیار پرخاشگر یا غیر پرخاشگر طبقه بندی شدند. سپس این عده در موقعیتی آزمایشی مشاهده شدند که به آنان برای جور کردن قطعات پازل جایزه ای تعلق می گرفت. قرار بر این شد که وقتی که قسمتی از پازل کامل شد پسر بچه دیگری ( که همدست آزمایشگر) بود آن را به هم بزند. در حالت اول، پسر بچه آن را عمداً به هم زد؛ در حالت دوم، طوری به هم زد که تصادفی جلوه کند و در حالت سوم انگیزه های پسر بچه مبهم بود. کودکان مورد آزمایش این امکان را داشتند که با خراب کردن پازل این کودک «تلافی» کنند. کودکان پرخاشگر و غیر پرخاشگر وقتی که احساس کردند که این کودک عمداً خرابکاری کرده تلافی کردند و وقتی که دیدند عملش غیرعمدی بوده تلافی نکردند، ولی واکنش آنان به انگیزه های مبهم این کودک بدین ترتیب بود که پسر بچه های پرخاشگر تلافی کردند و طوری واکنش نشان دادند که گویی این کودک عمداً این کار را کرده است. کودکان غیر پرخاشگر تلافی نکردند و طوری عمل کردند که گویی اعمال او غیرعمدی بوده است

 دانلود مقاله مهارتهای اجتماعی ویژه نوجوانان دختر با word دارای 41 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله مهارتهای اجتماعی ویژه نوجوانان دختر با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله مهارتهای اجتماعی ویژه نوجوانان دختر با word

پیش گفتار  
نوجوانی  
دوره نوجوانی و اهمیت آن  
ارتباط اجتماعی و تفاوت ها اختلافات و تفاوت های فردی و خانوادگی  
تفاوتهای فردی  
2- تفاوت های خانوادگی  
3- تفاوت های محله  
4- تفاوت های طایفه ای یا قومی  
خانواده و اهمیت آن  
روش های شایع حل اختلاف  
بیان ناراحتی و رنجش  
نحوه سخن گفتن و بیان ناراحتی  
خلاصه برگه راهنمایی مهارت حل اختلاف  
منابع :  

پیش گفتار

دوره نوجوانی ‏، یکی از مهم ترین و سرنوشت سازترین دوران زندگی است چه از نظر سلامت جسمانی و چه از نظر سلامت روانی و اجتماعی افرادی که این دوره را با موفقیت می گذرانند ، آینده موفق تر و سالم تری دارند و بر عکس با این حال تحقیقات و پژوهش ها نشان داده است که اگر به دانش آموزان آگاهی ها و اطلاعات لازم در مورد این دوره و فشار ها و مشکلات آن داده شود نوجوانان زیادی می توانند این دوره را با سلامت گذارنده و آینده روشن تری داشته باشند

نوجوانی

هم چون آذر خشی در بهار عمر است که به ناگاه فرا می رسد

و آسمان زندگی را نور باران می کند

یا

هم جون دشت های پوشیده از شقایق است

که باید از آن گذر کرد

تا به قله های رفیع و مغرور جوانی رسید

قله هایی که ریشه در خاک و سر در خاک افلاک دارند

بهتر است

این فصل بی نظیر زندگی را ارج نهیم و

تمامی تلاش خود را برای فهمیدن آن به کار گیریم

دوره نوجوانی و اهمیت آن

دوره نوجوانی ، دوره مهمی در زندگی هر انسان است که میان کودکی و جوانی قرار دارد و در این مرحله یک انسان ، نه یک جوان ، در واقع ، هم کودک است و هم جوان . یعنی خصوصیاتی از هر دو مرحله رشد کودکی و جوانی را در خود  دارد . در این دوره تغییرات متعدد و فراوانی در صورت ، اندام توانمندی جسمی صورت می گیرد و یک نوجوان شبیه به یک بزرگسال می شود . همچنین در این دوره باروری و توانایی جنسی فرد شکل می گیرد . این رشد نشان دهنده آن است که یک نوجوان هر روز بیشتر به یک جوان تبدیل می شود

نه تنها ظاهر شخص عوض می شود بلکه نیرو ها ، توانایی ها و توان مندی های انسان نیز افزایش می یابد . دوران نوجوانی ، دوره ای است که تفکر انسان و هوش او به درجه بالای رشد خود می رسد . به همین دلیل نوجوانان نسبت به بسیاری از مسائل اطراف خود توجه ، و در مورد آنها فکر می کنند و به همین دلیل می توانند نظرات و ایده های خوبی راجع به مسائل و موضوعات مختلف داشته باشند

احساسات و عاطفه نوجوان نیز در این دوره تغییر می کند . طوفان های احساسی ، عصبانیت ها  و زود رنجی های سریع ، عشق های سریع و طوفانی نیز در این دوره زیاد دیده می شود .و در دوره نوجوانان از خود مراقبت بیشتری به عمل آوردند

نه تنها ظاهر و نیرو های ذهنی نوجوان تغییرات بسیار بسیار زیادی می کند بلکه ارتباطات و روابط اجتماعی نوجوان نیز تغییر می کند . او بر خلاف دوران کودکی خود که تابع ارتباطات و روابط والدین بود ، اکنون قادر است که به تنهایی با دیگران ارتباط بر قرار کند ، در جامعه رفت و آمد کند و با دیگران به ارتباط اجتماعی بپردازد . علاوه بر این ارتباطات درون خانواده  نوجوانان نیز تغییر می کند . آنها بیشتر تمایل دارند که با دوستان و همسالان خود باشند تا افراد خانواده خود . البته این بدان معنی نیست که نوجوان به خانواده خود پشت می کند و در صورتی که خانواده و نوجوانان از مهارت های اجتماعی مناسبی برخوردار باشند قادر خواهند بود که ارتباطات سالم و خوب خانوادگی خود را ادامه دهند . بسیاری از نوجوانان موفق در خانواده های سالم پوررش یافته اند . که ارتباطات خوبی میان آنان ، والدین و سایر افراد خانواده وجود داشته است

ارتباط میان همسالان در دوره نوجوانی بسیار اهمیت دارد . نوجوانانی که به سلامت و موفقیت خود اهمیت می دهند یک دیگر را تشویق می کنند که به کارها و فعالیت های مثبت بپردازند . با این حال ممکن است  که در پاره ای موارد ، همسالان یک دیگر را به انجام کارهای نا سالم یا نا پسند تشویق کنند . به همین دلیل لازم است نوجوانان بتوانند ارتباط های سالم همسالان را از ارتباطات ناسالم تشخیص دهند و در این زمینه مهارت ها و توان مندی های کافی برخوردار شوند

ارتباط اجتماعی و تفاوت ها اختلافات و تفاوت های فردی و خانوادگی

سولماز به زندگی دوستان خود و فامیل نگاه می کند که بسیار مرفه و ثروتمند هستند. او از این که امکانات رفاهی و مادی مانند آنان ندارد احساس سر شکستگی و خجالت می کند

در مدرسه لیلا آموزانی تحصیل می کنند که امکانات بسیار وسیعی دارند و وضع مالی آنان بسیار عالی است . لیلا به دلیل تفاوتی که با انها احساس می کند جرات نمی کند . که با انها ارتباط بر قرار کند . او می گوید من در حد انها نیستم . آنها مرا تحویل نمی گیرند . همان طور که قبلاً با یک دیگر صحبت کردیم نوجوانان در دوره خاضی از رشد خود قرار دارند که باعث ایجاد تغییرات خاصی در این دوره می شود مانند افزایش قد ، وزن ، قاعدگی ، تغییرات احساسی و رفتاری ، رشد تفکر انتزاعی ، ایجاد دوستی ، لذت بردن از دوستی ها و تمایل به این که اوقات خود را با دوستان و همسالان بگذارند . این خصوصیات چون در یک دوره خاص از زندگی افراد که همان نوجوانی است ایجاد می شود باعث می شود . که نوجوانان از نظر بسیاری از خصوصیات به یک دیگر شبیه باشند و به همین علت از دوستی با یک دیگر و گذارندن اوقات خود با هم سالان لذت می برند . ممکن است این سوال پیش آید که پس همه نوجوانان ها شبیه یک دیگر هستند و کاملاً هم فکر می کنند و بین انها هیچ تفاوتی وجود ندارد ؟ جواب این سوال خیر است . ممکن است بپرسید این تفاوتها کدامند و از کجا ریشه می گیرند ؟ در زیر به این تفاوتها اشاره می شود

تفاوتهای فردی

درست است که نوجوانان از نظر بسیاری از خصوصیات شبیه یکدیگرند ولی به یاد داشته باشیم انسان ها با هم دیگر تفاوت های زیادی دارند . حتی دو قلوها هم مانند هم نیستند و با یک دیگر تفاوت هایی دارند . قسمتی از آن مربوط به خصوصیات و تفاوت های فردی است که هر انسانی همان طور که قیافه و اندامش  با دیگران متفاوت است از نظر علاقه ، سلیقه ، فکر ، آرزو ها و اهداف هم با یکدیگر تفاوت دارند آیا تا به حال به این تفاوت ها فکر کرده اید ؟ حتی در داخل یک خانه هم بین خواهر و برادر تفاوت وجود دارد با این که در یک خانواده و یک پدر و مادر زندگی می کنند

2- تفاوت های خانوادگی

خانواده تاثیر زیادی بر انسان ها دارد . نوجوانان در خانواده های مختلف و متفاوتی زندگی می کنند . خانواده ها از نظر تحصیلات والدین ، شغل والدین ، مذهبی نبودن یا نبود ، تعداد خواهران و برادران ، متاهل بودن خواهران و برادران ، تحصیلات خواهران و برادران و بسیاری از مسائل دیگر با یکدیگر فرق دارند و همچنین ، ارزش ها ، اهداف ، برنامه ها و فرهنگ هر خانواده با خانواده دیگر متفاوت است

ممکن است رفتاری را در یک خانواده بپسندند و در خانواده دیگری این رفتارها رانپسندند . بنابراین ، چون افراد در خانواده های مختلفی زندگی می کنند پس از این نظر هم با یکدیگر تفاوت دارند

3- تفاوت های محله

هر منطقه یا محله از شهر یا روستا ممکن است تفاوت هایی با منطقه یا محله های دیگر داشته باشد . این تفاوت ها در شهرهای بزرگتر بیشتر و در شهر های کوچک یا روستا ها کمتر است و به همین دلیل ممکن است چنین تفاوت هایی باعث شود افراد با یک دیگر اختلاف هایی هم داشته باشند

4- تفاوت های طایفه ای یا قومی

کشور ما دارای اقوام و طایفه های مختلفی است و هر کدام از اقوام یا طایفه ها دارای تفاوت های زیادی با دیگر هستند هم از نظرلهجه ، زبان ، غذا ها ، لباس ، پوشیدن ، آداب و رسوم و بسیاری مسائل دیگر تفاوت های بین اقوام و طایفه ها بسیار روشن و مشخص است

تفاوت ها و فرق هایی که در بالا ذکر شد باعث می شود نوجوانان با این که در یک دوره رشدی قرار دارند و تغییرات یکسانی در آنها صورت می گیرد و از این نظر با  یکدیگر شباهت هایی دارند ؛ باز هم با یک دیگر تفاوت داشته باشند . به همین دلیل یک نوجوان ژاپنی با یک  نوجوان هندی ، روس ، ایرانی و انگلیسی تفاوت دارد . در حالی که در همه آنها فرآیند تغییرات جسمی ، روانی و مغزی نوجوانی کاملاُ یکسان است

در این جا این سوال پیش می آید که آیا تفاوت ها خوب است یا بد ؟ یعنی آیا انسان ها باید همه شبیه یکدیگر باشند یا می توانند متفاوت هم باشند ؟ جواب آن است که خداوند در قرآن کریم می فرماید که انسان ها به صورت متفاوتی آفریده شده اند و هدف آن است که با هم دیگر بیشتر آشنا شوند . نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید آن است که تفاوت امری بسیار عادی و طبیعی است و نمی توان دو نفر انسان را پیدا کرد که کاملاً شبیه یکدیگر باشند حتی دو قلوها هم با یکدیگر تفاوت دارند

اگر چه تفاوت داشتن با دیگری امری بسیار طبیعی و عادی است . با این حال گاهی اوقات بعضی افراد تصور می کنند که متفاوت بودن خوب نیست و ایراد دارد . این عده همیشه سعی می کنند که همیشه از زندگی دیگران تقلید کنند افرادی که اگر ببینند کسی خانه می خرد آنها هم در پی خرید خانه هستند بدون این که فکر کنند برای چه می خواهند این کار را انجام دهند . به این کار اصطلاحاٌ چشم هم چشمی گفته می شود . این همیشه در حال مقایسه کردن خود با دیگران و رقابت با دیگران هستند . این رفتار نیز به علت نادیده گرفتن تفاوت های فردی ایجاد می شود . اگر کسی کار خاصی انجام دهد آنها هم باید انجام دهند تا عقب نمانند . این رقابت ها کار سالمی نیست . بلکه مهم آن است که هر کسی به خودش توجه داشته باشد و بر اساس فکر ، عقیده ، سلیقه ، نظر و خصوصیات خود تصمیم بگیرد چه کاری انجام دهد و چه کاری انجام ندهد

گاهی اوقات عکس چشم هم چشمی و رقابت ایجاد می شود . در این حالت افراد که با یکدیگر تفاوت دارند یک دیگر را مسخره می کنند ، تحقیرمی کنند ، یکدیگر را با اسمی زشت صدا می کنند و به یکدیگر بی احترامی می کنند . یک گروه فکر می کند که از گروه دیگر بالاتر است ، به این حالت تبعیض هم گفته می شود

 دانلود مقاله ارزیابی رضایت شهروندان در توجیه سلطه حکومت با word دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله ارزیابی رضایت شهروندان در توجیه سلطه حکومت با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله ارزیابی رضایت شهروندان در توجیه سلطه حکومت با word

چکیده 
مقدمه 
خاستگاه نظریه «رضایت شهروندان» 
تبیین نظریه «رضایت» 
الف. شهروند در نظریه «رضایت» 
ب. تحقق خارجی نظریه «رضایت» 
ج. صاحب سلطه در نظری «رضایت» 
ارزیابی مستندات نظری «رضایت» 
مالکیت فرد بر مال و جان خویش 
اشکالات پیش‌فرض مالکیت 
دسترسی نداشتن به برگزیدگان الهی 
تساوی و برابری هر انسانی با همنوع خویش (شهروندان) 
نتیجه‌گیری 
منابع 

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله ارزیابی رضایت شهروندان در توجیه سلطه حکومت با word

ارسطو، 1386، سیاست، ترجم حمید عنایت، تهران، علمی فرهنگی

افلاطون، 1357، مرد سیاسی، ترجم محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی

پوپر، کارل، 1380، جامعه باز و دشمنانش، ترجم عزت‌الله فولادوند، چ سوم، تهران، خوارزمی

حائری، مهدی، 1995م، حکمت و حکومت، لندن، شادی

حائری حسینی، سیدکاظم، 1424ق، ولای الامر فی عصر الغیب، چ دوم، قم، مجمع اندیش اسلامی

روسو، ژان ژاک، 1341، قرارداد اجتماعی، ترجم عبدالحسین زیرک، چ چهارم، بی‌جا، شرکت سهامی چهر

غروی نائینی، میرزامحمدحسین، 1382، تنبیه الأمه و تنزیه المله، تحقیق جواد ورعی، قم، بوستان کتاب

طباطبائی، محمدحسین، 1417ق، المیزان، چ پنجم، قم، جامع مدرسین

فارابی، محمدبن محمد، 1986م، السیاس المدنی، چ دوم، بیروت، دار المشرق

کلینی، محمدبن یعقوب، 1365، اصول الکافی، تهران، دار الکتب

لاک، جان، 1391، رساله‌ای در باب حکومت، ترجم حمید عضدانلو، تهران، نشر نی

منتظری، حسینعلی، 1408ق، دراسات فی ولای الفقیه و فقه الدول الاسلامی، بی‌جا، المرکز العالمی للدراسات الاسلامی

میلر، دیوید، 1387، فلسف سیاسی، ترجم کمال پولادی، تهران، مرکز

هابز، توماس، 1381، لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشر نی

همپتن، جین، 1380، فلسف سیاسی، ترجم خشایار دیهیمی، تهران، طرح نو

Hobbes, Thomas, 1992, Leviathan, secend edition, Cambridge University Press

Locke, John, 1986, The Second Treatise on Civil Government; Prometheus Books

Rousseau, Jean-Jacques, 1988, The Social Contract, Prometheus Books

چکیده

برای تنظیم روابط اجتماعی از یک سو، حکومت و حاکم سیاسی ناگزیر از صدور اوامر و نواهی است، و از سوی دیگر، لازم است افراد جامعه بر این اوامر و نواهی گردن نهند. این نوع رابطه، که در اصطلاح، سلط حاکم بر شهروندان نامیده می شود، این سؤال را تداعی می کند که حکومت بر اساس کدامین حق بر افراد جامعه سلطه می یابد؟ و به عبارت دیگر، چرا باید از حاکم سیاسی اطاعت کرد؟ از میان توجیهات و پاسخ هایی که در قبال سؤال مزبور مطرح شده است، می توان به نظری رضایت شهروندان اشاره کرد. بر اساس این نظریه، خواست و رضایت خود افراد جامعه، سبب توجیه و اعتبار باید و نبایدهای صادر شده از سوی حکومت می شود. در تحقیق حاضر، ضمن تعمیم این نظریه به بیشتر فلاسف سیاسی و توضیح حیطه های گوناگون رضایت، مستندات فلسفی آن ارزیابی شده است

کلیدواژه ها: سلطه، رضایت، شهروندان، برابری، مالکیت، اکثریت

مقدمه

بررسی تاریخی زندگی انسان‌ها حاکی از آن است که زندگی بشر همواره به صورت جمعی و در قالب اجتماع بوده است. بنابراین، فارغ از نظریه یا نظریاتی که احتمالاً درباره منشأ و علت زندگی جمعی انسان‌ها مطرح گردیده، تردیدی برای اولویت زندگی جمعی بر زندگی فردی وجود ندارد. این امر از آن روست که بر زندگی جمعی و تشکیل جامعه، بهزیستی قابل توجهی ـ در مقایسه با زندگی فردی و رهبانیت ـ مترتب است

روشن است که آرمان زندگی جمعی بدون وجود حکومت و حاکم سیاسی امکان‌پذیر نخواهد بود؛ زیرا هنگامی که مجموعه‌ای از وجودات متباین کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، ناگزیر تضاد منافع و مصالح به وجود آمده، هر کس به خود حق می‌دهد. در نتیجه، اگر سلطه‌ای بر آنها نباشد تا این تضاد و تعارض را برطرف کند، هرج و مرج پدید می‌آید و هدف از زندگی جمعی محقق نخواهد شد. بنابراین، ضروری است زندگی جمعی به واسط سلط حکومت و حاکم سیاسی، سامان یابد

حال که زندگی جمعی مستلزم حکومتی است که بر افراد جامعه مسلط شود و حیات جمعی آنان را تنظیم کند، جا دارد این سؤال مطرح شود که «بهترین حکومت کدام است؟» در پاسخ به این پرسش ـ که شاید بتوان آن را مهم‌ترین پرسش فلسف سیاسی دانست ـ ممکن است بگوییم: بهترین حکومت آن است که بتواند سعادت جامعه را تأمین نماید. پاسخ مذکور ـ اگر نگوییم تکرار سئوال است، با الفاظ متفاوت ـ مطلب حقی است، اما علاوه بر آنکه مشخص نمی‌کند منظور از «سعادت» چیست، توضیح نمی‌دهد که یک حکومت برای تأمین سعادت افراد جامعه، چه مشخصاتی باید داشته باشد. بنابراین، همچنان این سؤال بی‌جواب می‌ماند که سرانجام، ملاک یا ملاک‌های حکومت مطلوب کدام است؟

حکومت و سلطه ملازم یکدیگرند. همان‌گونه که میان خورشید و روز تلازم وجود دارد و تحقق یکی مستلزم تحقق دیگری است، میان حکومت و سلطه بر افراد جامعه نیز چنین ملازمه‌ای وجود دارد. البته برخی تلاش کرده‌اند تا به مدد تأویلات فلسفی، حکومت را به معنای دانایی و حکمت دانسته، در نتیجه، آن را بیگانه از سلطه و تسلط بر دیگران بدانند (حائری، 1995م، ص102). اما به نظر می‌رسد این نوع نگرش جای تأمّل دارد؛ زیرا برای بررسی معنای یک لفظ، نیازمند برداشت‌های عرفی و مصادیق خارجی آن هستیم، و نه تأویلات و تدقیقاتی که حتی خارج از حیط فلسفه است

بنابراین، جای تردید نیست که یکی از مؤلّفه‌هایی که می‌تواند ما را در یافتن حکومت مطلوب یاری کند، این است که بدانیم چه کسی حق سلطه بر افراد جامعه را دارد؟ به بیان دیگر، چه کسی حق امر و نهی دارد؟ یا به تعبیر سوم، از چه کسی باید اطاعت کرد؟ باید اذعان نمود که پرسش‌هایی از این سنخ، پاسخ‌های یکسانی به دنبال نداشته است. با این حال، از میان پاسخ‌های متعددی که از سوی فلاسف سیاسی بیان گردیده، نه‌تنها مشهور اندیشمندان سیاسی بر نظری «رضایت شهروندان» تأکید کرده‌اند، بلکه این نظریه توانسته است اقبال عمومی را نیز به خود جلب کند. بر اساس این نظریه، مهم‌ترین ویژگی حکومت مطلوب آن است که سلطه حاکم برآمده از رضایت افراد جامعه باشد. بنابراین، کسی حق فرمان راندن دارد که نسبت به فرمان‌روایی او رضایت وجود داشته باشد

اگر فلسف سیاسی را در حد بیانات خطابی تنزّل دهیم، نظری «رضایت شهروندان» به‌راستی، جذّاب و اقناع کننده است. اما اگر بخواهیم به لحاظ برهانی ـ که روش فلسف سیاسی است ـ به نظری مذکور توجه کنیم، نیازمند تأمّلات و دقت‌های فلسفی بیشتری خواهیم بود. بر این اساس، طرف‌داران نظری «رضایت شهروندان» باید پاسخ دهند که آیا رضایت شهروندان بر سلط مطلق حاکم تعلق می‌گیرد، یا این سلطه مقید است؟ اساساً چگونه رضایت می‌تواند مجوّز سلط دیگری بر فرد شود؟ آیا برای تحقق سلط حاکم بر جامعه، رضایت تمام شهروندان ضروری است؟ چگونه می‌توان رضایت بخشی از بدن جامعه را مجوّز سلط حاکم بر تمام افراد جامعه دانست؟ تحقیق حاضر به منظور ارزیابی نظری مذکور، این پرسش‌ها را مدّ نظر قرار داده، پاسخ‌های احتمالی آنها را به بحث می‌گذارد

خاستگاه نظریه «رضایت شهروندان»

شاید بتوان گفت: ریشه‌های طرف‌داری از «رضایت شهروندان» در توجیه سلط حکومت، به زمان پیش از ارسطو و به قرن پنجم قبل از میلاد باز‌می‌گردد (همپتن، 1380، ص66). ارسطو در کتاب سیاست، طرف‌داری از حق مردم در انتخاب حکومت را به هیپودام (Hippodame) ـ معمار و شهرساز ناموری که قریب 475ق م می‌زیست ـ نسبت می‌دهد (ارسطو، 1386، ص94). با این حال، ادعای اینکه نظری یادشده در میان اندیشه‌های ارسطو بسط یافته، سخنی گزاف نیست. ارسطو در پاسخ به این پرسش که «حکومت باید در دست چه کسی باشد؟» چنین استدلال می‌کند

از یک سو، می‌توان گفت که واگذاری مناصب عالی به تود مردم، کاری خطرناک است؛ زیرا نادانی و بی‌انصافی ایشان مای زیان‌کاری و بیداد می‌شود. از سوی دیگر، محروم کردن ایشان از حکومت نیز خطر دارد؛ زیرا ]به‌ویژه[ در کشورهایی که مردم تهی‌دست بسیار باشند دشمنان بی‌شمار برای مردم فراهم می‌آورد. پس تنها چاره آن است که تود مردم را در کارهای مشورتی در ]شورای ملی[ و دادرسی شرکت داد (ارسطو، 1386، ص166)

اگرچه ارسطو تا حدی «رضایت شهروندان» را به‌عنوان دلیلی برای حقانیت سلط حاکم سیاسی می‌پذیرد، اما استادش افلاطون به صراحت، ملاک حکومت مطلوب ـ از حیث دارا بودن حق سلطه و حق امر و نهی ـ را علم و دانش خاص سیاسی می‌داند. او می‌گوید: «سیاست و حکومت ربطی به کمی و بسیاری، یا اجبار و آزادی یا توانگری و تنگ‌دستی ندارد، بلکه فقط باید دانش خاصی باشد» (افلاطون، 1357، بند 292). علت اینکه افلاطون رضایت شهروندان را ملاک حقانیت سلط حاکم سیاسی نمی‌داند در این است که اکثریت جامعه نمی‌توانند هنر سلطنت و یا سیاست را به‌راستی داشته باشند. بنابراین، اگر مرد سیاسی راستین در جامعه حاکم نباشد و مردم از طریق قرعه، کسی را برای حکومت برگزینند، یا بر اساس رأی اکثریت کسی را بر جامعه حاکم نموده، قوانین برخاسته از رأی اکثریت را در جامعه پیاده سازند، حاصلی جز تباهی جامعه نخواهد داشت (همان، بند 300). البته این سخن بدان معنا نیست که افلاطون برای رضایت و خواست مردم ارزشی قایل نیست، بلکه سخن در این است که افلاطون میان حق حاکمیت و رضایت شهروندان ملازمه‌ای نمی‌بیند

فارابی، که از او به‌عنوان بنیان‌گذار فلسف سیاسی اسلامی یاد می‌شود، نیز همانند افلاطون تمایلی به نظری «رضایت شهروندان» نشان نمی‌دهد. درحالیکه «تساوی و برابری» یکی از مبانی نظریه مذکور تلقی می‌شود، وی آن را انکار کرده، تساوی و برابری را از ویژگی‌های «مدین جماعیه» ـ که از اقسام «مدین جاهله» است ـ می‌داند. او معتقد است: این نوع اجتماع بر پای برابری میان انسان‌ها و نبود فضیلت احدی بر دیگری، آزادی افراد در آنچه بدان علاقه دارند، و نبود سلطه کسی بر دیگری در جهت خدشه‌دار کردن این آزادی بنا شده است. رئیس این جامعه با اراده و خواست مردم، ریاست جامعه را بر عهده می‌گیرد و بر اساس خواست و اراد مردم هم بر آنها حکومت می‌کند. اگر حقیقت این جامعه واکاوی شود نه رئیس و نه مرئوسی نمی‌توان برای آن نام برد (فارابی، 1986م، ص99). در اندیش وی، رئیس اول کسی است که علاوه بر داشتن علم و کسب فضایل و شناخت سعادت و راه‌های رسیدن به آن، توانایی ارشاد و هدایت دیگران را نیز بهتر از هر کس دیگری دارد. این مرتبه برای رئیس اول از طریق ارتباط با عقل فعّال پدید آمده است (همان، ص79). بنابراین، فارابی نیز همانند افلاطون، حق سلطه و ریاست بر افراد جامعه را منوط به رضایت شهروندان جامعه نمی‌داند

باید توجه داشت که بحث از توجیه سلط حاکم و به تبع آن، بحث از رضایت شهروندان ‌ـ در اندیش اسلامی‌ـ صرفاً محدود به قدمت تاریخ فلسف سیاسی اسلامی نمی‌شود، بلکه پیش از آن در کلام سیاسی و فقه سیاسی رسوخ داشته است، تا جایی که اهمیت بحث در نحو تعیین و توجیه سلط حاکم سیاسی موجب تمایز اندیش سیاسی شیعه و اهل سنت از یکدیگر شده است. عمده‌ترین نظریه در میان اهل سنت ـ اگر از آنچه برای توجیه خلافتِ خلفای صدر اسلام بیان می‌شود، صرف‌نظر کنیم ـ رضایت مردم را تمام‌العله برای توجیه سلط حاکم سیاسی می‌داند. غالب اندیشمندان شیعی پذیرش نظری «رضایت» را به صورت بالجمله و استقلالی، رد و انکار کرده‌اند. با وجود این، برخی آن را صرفاً برای عصر غیبت امام معصوم علیهم السلام و تنها در حیط تعیین حاکم تجویز کرده‌اند (طباطبائی، 1417ق، ج4، ص‌124). عده‌ای هم آن را جزءالعله برای توجیه سلط حاکم سیاسی تلقی نموده‌اند (منتظری، 1408ق، ص503 - 504). در این میان، اگر‌چه برخی وجهی برای نظریه مزبور‌ قایل نیستند، اما برخی دیگر تلاش کرده‌اند تعیین و توجیه سلط حاکم سیاسی را از حیط تشریعیات خارج ساخته و آن را در حیط امور عرفی قرار دهند (حائری، 1995م، ص177) و در نتیجه، نظری «رضایت شهروندان» را محور استدلال خود برای توجیه سلط حاکم قرار داده‌اند

باید پذیرفت که عمده‌ترین گرایش به نظری مزبور را نه در یونان و نه در فلسفه و فقه سیاسی اسلامی، بلکه باید در فلسف غرب جست‌وجو کرد. فلاسفه‌ای همچون ژان ژاک روسو و جان لاک، و با کمی تسامح، توماس هابز، پرچم‌داران حقیقی این نظریه تلقی می‌شوند. به لطف فلسف سیاسی، این سه متفکر، امروزه نظری «رضایت شهروندان» علاوه بر آنکه به‌عنوان یک اصل غیرقابل انکار در فلسف سیاسی غرب، درآمده، به‌عنوان یکی از اصول مسلّم در اعلامیه حقوق بشر (ماد بیست و یکم، بند سوم) نیز بر آن تأکید شده است. جان لاک انسان‌ها را طبیعتاً آزاد و خودمختار می‌داند. مقتضای این نگرش آن است که هیچ قدرت زمینی حق نداشته باشد انسان را تحت سلط خود درآورد، مگر قدرتی که با توافق همگان برقرار شده باشد (لاک، 1986م، ص17). بنابراین، تا زمانی که خود انسان نخواهد، احدی حق نخواهد داشت که او را وادار به فرمان‌برداری از قدرتی زمینی نماید (لاک، 1986م، ص66). روسو نیز معتقد است: «فقط یک قانون است که ذاتاً مقتضی رضایت همگانی است، و آن قرارداد اجتماعی است؛ زیرا ]شکل‌گیری[ یک زندگی جمعی، رضایت تمام شرکت‌کنندگان را می‌طلبد» (روسو، 1988م، ص‌106). در این میان‌، هابز کمی متفاوت‌تر از روسو و لاک می‌اندیشد. اولویت اصلی در دیدگاه هابز، غایت و ثمره (امنیت)‌ای است که بر تأسیس حکومت مترتّب می‌شود. بنابراین، اگرچه وی حکومتی را که بر اساس رضایت شهروندان شکل گیرد مطلوب می‌داند، اما این بدان معنا نیست که حکومت برآمده از زور و جبر را غیرمطلوب دانسته، آن را مذمت نماید

او معتقد است: به دو طریق می‌توان به قدرت مطلق دست یافت: یکی از طریق غلب طبیعی؛ مثل وقتی که کسی فرزندان خود را وادار می‌کند تا خودشان و فرزندانشان را مطیع حکومت او نمایند، به‌گونه‌ای که در صورت مخالفت، آماد مرگ باشند. و یا مثل کسی که از طریق جنگ، دشمنانش را تابع اراد خود ساخته، ادام زندگی آنها را مشروط به تبعیت از او نماید. راه دوم آن است که آدمیان میان خود توافق کنند که آزادانه مطیع فرد یا مجمعی از افراد شوند، به امید اینکه به وسیل او در مقابل ]تجاوز[ سایران محافظت شوند. این قسم را می‌توان «دولت مردمی سیاسی» یا «دولت مردمی تأسیسی»، و قسم سابق را «دولت اکتسابی» خواند (هابز، 1992م، ص121). وی سپس در مقام بیان تمایز میان این دو نوع حکومت، تمایز آنها را در نحو شکل‌گیری دانسته، نتیجه می‌گیرد: حقوق و تبعات سلط پدرانه و استبدادی همانند حقوق مترتّب بر سلط حاکم تأسیسی است (همان، ص‌142)

تبیین نظریه «رضایت»

 دانلود مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران با word دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران با word

چکیده 
مقدمه 
1 فراز و نشیب انقلاب‌ها در نظریه برینتون 
الف. دوران حکومت میانه‌روها 
ب. دوران حکومت تندروها 
ج. دوران ترمیدور 
2 قابلیت یا عدم قابلیت تعمیم نظریه برینتون به سایر انقلاب‌ها 
3 بررسی و ارزیابی نظریه چرخشی انقلاب با رویکرد دینی 
4 تطبیق نظریه چرخشی انقلاب بر انقلاب اسلامی ایران 
نتیجه‌گیری 
منابع 

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله ارزیابی نظریه چرخش انقلاب‌ها و تطبیق آن بر انقلاب اسلامی ایران با word

ابن خلدون، عبدالرحمن (1369)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، بی‌جا، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

اسکاچ پل، تدا (1376)، دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی، ترجمه سیدمجید روئین تن، تهران‌، سروش

آقابخشی، علی و مینو افشاری‌راد (1383)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار

برینتون، کرین (1362)، از انقلاب مذهبی کرمول تا انقلاب سرخ لنین، ترجمه محمود عنایت، بی‌جا، هفته

ـــــ، (1366)، کالبدشکافی چهار انقلاب، ترجمه محسن ثلاثی، چ چهارم، تهران، نو

بشیریه، حسین (1374)، انقلاب و بسیج سیاسی، چ دوم، تهران، دانشگاه تهران

بعلی، فؤاد (1382)، جامعه، دولت و شهرنشینی؛ تفکر جامعه‌شناختی ابن‌خلدون، ترجمه غلامرضا جمشیدیها، دانشگاه تهران

جمعی از نویسندگان (1385)، انقلابی متمایز؛ جستارهایی در انقلاب اسلامی ایران، تهیه پگاه حوزه، قم، مؤسسه بوستان کتاب

روشه، گی (1368)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، چ دوم، تهران، نی

شبان‌نیا، قاسم (1390)، آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی (براساس وصیت نامه سیاسی ـ الهی امام خمینی(ره))، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، و تهران، سمت

صدر، سید‌محمدباقر (بی‌تا)، سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه سید‌جمال موسوی، تهران، روزبه

ـــــ، (1421ق)، المدرسه القرآنیه، إعداد و تحقیق لجنه التحقیق التابعه للمؤتمر العالمی للامام الشهید الصدر(ع)، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر

علی‌بابایی، غلامرضا (1382)، فرهنگ سیاسی، تهران، آشیان

کارلوت، پیتر (1383)، انقلاب و ضد انقلاب، ترجمه حمید قانعی، تهران، آشیان

کوهن، آلوین استانفورد (1369)، تئوری‌های انقلاب، ترجمه علیرضا طیب، تهران، قومس

محمدی، منوچهر (1380)، انقلاب اسلامی؛ زمینه‌ها و پیامدها، تدوین: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، قم، معارف

مصباح یزدی، محمدتقی (1376)، تهاجم فرهنگی، تحقیق و نگارش عبدالجواد ابراهیمی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

ـــــ، (1368)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی

مطهری، مرتضی (1398ق)، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، چ پنجم، قم، صدرا،

موسوی خمینی، روح‌الله (بی‌تا)، صحیفه انقلاب، وصیت‌نامه سیاسی ـ الهی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، بی‌جا، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه صنعتی شریف (1379)، همایش آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی، آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی (مجموعه مقالات اولین همایش آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی)، تهران

Crane Brinton (1965), The Anatomy of Revolution, New York, VINTAGE BOOKS

چکیده

هر انقلابی، چه تا قبل از پیروزی آن و چه بعد از تبدیل شدن به یک نظام سیاسی، مراحل مختلفی را طی می‌کند. دیدگاه اندیشمندان این حوزه مطالعاتی در این مبحث مختلف و متنوع بوده است. از میان این دیدگاه‌ها، نظریه کرین برینتون که از آن به نظریه ترمیدور یا نظریه چرخشی انقلابها یاد می‌شود، از اهمیت برخوردار است؛ چرا که وی تلاش نموده با تحلیل چهار انقلاب بزرگ دنیا، نتیجه‌ای کمابیش مشابه آنها در سایر انقلابها بگیرد. در این مقاله تلاش شده است تا با بهره‌گیری از روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن تبیین و تحلیل این نظریه براساس آثار این اندیشمند، این نظریه به نقد و ارزیابی گذاشته شود وآنگاه با تطبیق این نظریه بر جمهوری اسلامی ایران، نارسایی این نظریه در تحلیل وقایع انقلاب اسلامی ایران، بویژه با توجه به تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشان داده شود

کلیدواژها: انقلاب، برینتون، نظریه چرخشی، ترمیدور، مطالعه تطبیقی، جمهوری اسلامی ایران

مقدمه

طرح مباحث مرتبط با تحولات، و به طور خاص آسیب‌شناسی هر انقلاب و نظام سیاسی، مبتنی بر یک مجموعه پیش‌فرض‌ها است که تا پیش از روشن نشدن آنها، بحث سرانجام مناسبی نمی‌یابد. متفکران اجتماعی تلاش کرده‌اند در آثار و نوشته‌های خود بخشی از این پیش‌فرض‌ها را مورد توجه قرار دهند. چرخش انقلاب‌ها به سمت و سوی معین و فراز و نشیب‌های مشخص نظام‌های سیاسی، یکی از این پیش‌فرض‌ها است که کرین برینتون(Crane Brinton)، تأکید فراوانی بر آن نموده است. در این نوشتار، تلاش شده است با محوریت کتاب مهم وی در این زمینه، تبیین صحیحی از نظریه چرخش انقلاب‌ها براساس دیدگاه وی صورت پذیرد و پس از بررسی و ارزیابی، این نظریه با انقلاب اسلامی ایران تطبیق داده شود و نقاط ضعف و قوت آن از این طریق، بیش از پیش، مشخص گردد

در خلال کتاب‌ها و مقالات، هرچند به مباحث مرتبط با این نظریه پرداخته شده است، اما به شکلی که در این نوشتار مورد توجه قرار گرفته، نوشته‌ای یافت نشد. پرداختن به مباحث این اندیشمند و بررسی و ارزیابی دیدگاه وی و نیز تطبیق آن بر نظام جمهوری اسلامی، امری است که در این نوشتار مورد توجه قرار گرفته است

این نوشتار به دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که تا چه حدّ نظریه چرخشی انقلاب و یا ترمیدور برینتون می‌تواند به‌عنوان پیش‌فرض در بررسی تحولات انقلاب‌ها و فراز و نشیب‌های آن مورد توجه قرار گیرد؟ به منظور پاسخگویی به این سؤال، لازم است ابتدا روشن شود که این اندیشمند در این نظریه به دنبال طرح چه ایده‌ای است. سپس مشخص گردد که این نظریه دارای چه نقاط قوت و ضعفی می‌باشد. آیا می‌توان آن را به سایر انقلاب‌ها تعمیم داد؟ در نهایت، پاسخ این سؤال را خواهیم داد که آیا می‌توان این نظریه را بر انقلاب اسلامی و تحولات تاریخی آن تطبیق داد

لازم به‌ یادآوری است، مراد ما از «نظریه چرخشی انقلاب‌ها»، نظریه‌ای است که مسیر هر انقلابی را محتوم و جبری می‌داند و معتقد است در هر انقلاب، مراحلی طی می‌شود و پس از فراز و نشیب‌هایی، در نهایت اصول حاکم بر آن انقلاب به اصول حاکم بر پیش از انقلاب تغییر جهت می‌دهد. از‌این‌رو، ارزش‌های انقلاب هم دچار تغییر ‌شده، و به ارزش‌های پیش از انقلاب، باز می‌گردد. پس قائلان به این نظریه، یک حالت چرخشی برای انقلاب قائل هستند و معتقدند هر حکومتی در نهایت، بازگشت به همان حکومت سابق خواهد کرد و ارزش‌های سابق در جامعه، و به‌ویژه در میان زمامداران، حکمفرما خواهد گردید

1 فراز و نشیب انقلاب‌ها در نظریه برینتون

اندیشمندان اجتماعی بسیاری همچون ابن‌خلدون در مورد ظهور و سقوط تمدن‌ها بحث نموده‌اند (ابن‌خلدون، 1369، ص 334). پلیبیوس، سنت آگوستین، ویکو، تورگو، مارکس اشپینگلر، سوروکین و توین بی از جمله کسانی هستند که می‌توان نظریاتی از آنان در ظهور و سقوط دولت‌ها یا تمدن‌ها یافت که دارای اشتراکات و نقاط افتراق اساسی با یکدیگر هستند (بعلی، 1382، ص 90-98). اما نظریه ترمیدور برینتون در مباحث مربوط به تحولات پس از پیروزی انقلاب‌ها، از اهمیت خاصی برخوردار است. برای درک نظریه کرین برینتون بایسته است ابتدا در مورد واژه «ترمیدور» توضیح اجمالی داده شود، آنگاه نظریه وی در این زمینه بیان شود

«ترمیدور» (Thermidor) اصطلاحی است که «در تقویم انقلابی فرانسه اصطلاحاً به یازدهمین ماه سال اطلاق می‌شد که براساس تقویم گریگوری برابر بود با نوزدهم ژوئیه تا هفدهم ماه اوت. این اصطلاح در تاریخ انقلاب کبیر فرانسه به کودتای نهم ترمیدور (27 ژوئیه 1794) گفته می‌شود که به دوره وحشت ژاکوبن‌ها خاتمه داد و در پی آن، دوره ارتجاع علنی بورژوایی در برابر مفاهیم انقلابی روبسپیر و طبقه کارگر پاریس آغاز شد. تروتسکی انقلابی معروف روسیه این اصطلاح را نخستین بار در سال 1903 به کار برد. وی معتقد است که تحمیل کنترل مرکزی شدید بر حزب دموکرات روسیه از سوی لنین، راه را برای ترمیدورهای فرصت‌طلبانه سوسیالیستی هموار می‌کند. یکی از موضوع‌های اصلی مبارزه برای تصرف قدرت در دستگاه رهبری روسیه، خطری بود که تروتسکی و متحدان وی آن را خطر یک «ترمیدور» جدید می‌نامیدند؛ یعنی خیانت دولت جدید و دیوان‌سالاری حزبی به انقلاب روسیه و طبقه کارگر روسیه» (علی بابایی، 1382، ص 185). به تعبیر کتاب فرهنگ علوم سیاسی، ترمیدور

 یازدهمین ماه تقویم انقلاب کبیر فرانسه (1789)، اشاره است به مرحله ارتجاعی و ضد انقلابی و استقرار دیکتاتوری پس از انقلاب. پیروان ترمیدور کسانی بودند که از کودتای 27 ژوئیه (9 ترمیدور) 1794 پشتیبانی کردند و به حاکمیت ژاکوبنها پایان دادند. روبسپیر و یارانش را کشتند و با دستاوردهای انقلاب کبیر فرانسه دشمنی ورزیدند (آقابخشی و افشاری‌راد، 1383، ص 680)

از نقل عبارات فوق، به‌دست می‌آید که «ترمیدور» در واقع بازگشت به همان دوران پیش از انقلاب در برخی از جهات اساسی است که مبارزه با آن برای انقلابیون حایز اهمیت بوده است. انقلاب‌هایی که نتوانند با آسیب‌ها و چالش‌های فراروی خود مقابله نمایند، در نهایت به همان وضعیتی گرفتار خواهند آمد که در درون رژیم‌های پیشین حاکم بود، همچون استبداد که برخی از انقلاب‌ها برای مقابله با آن شکل گرفت، اما وضعیت آن انقلاب‌ها پس از پیروزی به‌گونه‌ای رقم خورد که در نهایت همان استبداد بر مردم حاکم گردید

کرین برینتون، مورخ آمریکایی‌تبار، عمده مباحث در تبیین نظریه خود را در کتاب

The Anatomy of Revolution، که آن را در سال 1938 انتشار داد، انعکاس داده است. این کتاب، که با نام کالبدشکافی چهار انقلاب توسط محسن ثلاثی و با نام از انقلاب مذهبی تا انقلاب سرخ لنین توسط محمود عنایت، به فارسی برگردان شده است، پژوهشی تطبیقی از تاریخ انقلاب‌های انگلستان، امریکا، فرانسه و روسیه می‌باشد. برینتون «در این پژوهش مقایسه‌ای بین چهار دوره را مورد تحقیق قرار داده و قویاً معتقد بود که انقلاب روسیه دارای وجوه مشترک زیادی با انقلابات ماقبل خود بوده است. اینکه احتمالاً به موقع وارد مرحله ترمیدوری شود، دور از انتظار نخواهد بود؛ مرحله‌ای که در آن شور و شوق انقلابی فروکش کند و رو به خاموشی نهد و پس از آن، نظام دولتی نوین کارآمدتری به‌وجود آید که دوران آزمایش‌گری تباه‌کننده‌اش را پشت سر گذارده و به مرحله تثبیت نظام برسد» (کارلوت، 1383، ص 99)

برینتون با محور قرار دادن چهار انقلاب مذکور، مدعی است که هر انقلابی در طی عمر خود دوره­هایی را طی می‌کند. از نظر او، پس از پیروزی انقلابیون و آغاز دوره‌ای متمایز از دوران پیشین، شادی و امید را در دل‌ها می‌توان دید. این دوران را می‌توان دوران «ماه عسل» دانست. در این دوران بحرانی، پشت سر گذاشتن نظام پیشین و جایگزینی تشکیلات و نظامی جدید به جای آن، جبهه پیروز، باید از خود حکومت تشکیل دهد و با یک رشته مسائل تازه روبه‌رو شود. زمانی که عملاً به کار بر روی این مسائل می‌پردازد، ماه عسل خیلی زود پایان می‌پذیرد (برینتون، 1366، ص 106-108). پس از پایان این دوران مراحل ذیل شکل می‌گیرد

الف. دوران حکومت میانه‌روها

از نظر برینتون، در دوران حاکمیت میانه‌روها، که در واقع اولین گروه حاکم پس از هر انقلابی هستند، چندین تحول رخ می‌دهد. به اعتقاد او، در هر چهار انقلاب بررسی شده، در مراحل نخستین آن یک حکومت قانونی از میانه‌روها شکل می‌گیرد. اما یک حکومت رقیب و غیررسمی نیز وجود دارد که آن حکومت رسمی را به چالش می‌کشاند. به تعبیر برینتون، «حکومت قانونی، خود را نه‌تنها در برابر احزاب و افراد دشمن‌خوی یافته بود، بلکه خود را با یک حکومت رقیب، که بهتر سازمان یافته بود و کادر بهتری داشت و بهتر از آن فرمانبری می‌شد، رو‌به‌رو می‌‌دید. این حادثه‌ای است که شاید بر سر هر حکومتی بیاید. این حکومت رقیب البته غیرقانونی بود، اما همه رهبران و پیروانش از همان آغاز، هدف جانشینی حکومت قانونی را در سر داشتند. آنها غالباً خود را صرفاً مکمل حکومت قانونی می‌پنداشتند و یا شاید می‌خواستند آن را در یک مسیر انقلابی نگهدارند. با این همه، این مخالفان حکومت قانونی، صرفاً منتقد یا مخالف نبودند، بلکه به هر روی یک حکومت رقیب به‌شمار می‌آمدند. در یک بحران انقلابی معین، اینان به گونه‌‌ای طبیعی و آسان جای حکومت شکست خورده را می‌گیرند. این جریان در واقع در درون رژیم‌های پیشین و پیش از برداشته شدن نخستین گام‌های انقلاب آغاز می‌کند» (برینتون، 1366، ص 159)

در مرحله حکومت میانه‌روها، پس از سپری شدن تحولات فوق، ستیز میانه‌روها و تندروها، به گونه نبرد میان دو ماشین حکومتی رقیب در می‌آید. حکومت قانونی میانه‌روها، بخشی از اعتباری که هنوز از رژیم پیشین به‌جای مانده است، بخشی از منابع مالی – بالفعل یا بالقوه – حکومت پیشین، و بیشتر استعدادها و نهادهای آن را به ارث برده است. این حکومت، همین که درصدد برمی‌آید، این میراث را تا آنجا که می‌تواند دگرگون سازد، درمی‌یابد که این میراث به گونه آزار دهنده‌ای پابرجای است و از میان برداشتن آن بسیار دشوار است. حکومت قانونی در چشم بسیاری، به این دلیل که یک حکومت آشکار و مسئول است و ازاین‌رو باید برخی از عدم محبوبیت‌های رژیم پیشین را به دوش کشد، نامحبوب است. به هر حال، حکومت غیر قانونی تندروها با چنین دشواری‌هایی روبه‌رو نیست و از حیثیتی که رویدادهای اخیر به حمله کنندگان بخشیده، برخوردار است؛ یعنی کسانی که می‌توانند مدعی باشند که در پیشاپیش انقلاب بوده‌اند؛ این حکومت غیر قانونی مسئولیت‌های نسبتاً کمی در حکومت قانونی دارد و ناچار نیست حتی به‌صورت موقت، از ماشین کهنه و نهادهای رژیم پیشین استفاده کند (همان)

پس از طی این مرحله حکومت دوگانه، میانه‌روهایی که بر ماشین رسمی حکومت نظارت دارند، با تندروها، و یا ترجیحاً با مخالفانی سنتی و مصمم روبه‌رو هستند که ماشین طراحی شده برای تبلیغ و فعالیت‌های گروه‌های فشار و حتی شورش را در اختیار دارند؛ ماشینی که اکنون دیگر بیش از پیش به عنوان ماشین حکومت به کار برده می‌شود. این مرحله، با پیروزی تندروها و تبدیل حاکمیت دوگانه به حاکمیت یگانه پایان می‌گیرد (برینتون، 1366، ص 162)

ب. دوران حکومت تندروها