دانلود مقاله جستاری در جهان‌بینی و علم با word دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله جستاری در جهان‌بینی و علم با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله جستاری در جهان‌بینی و علم با word

چکیده  
مقدمه  
فلسفه غرب و پارادایم‌های علم5  
جهان‌بینی اسلامی و علم  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله جستاری در جهان‌بینی و علم با word

ایمان، محمد تقی و کلاته ساداتی، احمد، «روش‌شناسی علوم اجتماعی در اسلام با نگاهی به دیدگاه مسعودالعالم چودهاری»، روش‌شناسی علوم انسانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. زیر چاپ، 1389

ایمان، محمد تقی، مبانی پارادایمی روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،

صادق عمل نیک، مرتضی، «چشم انداز، هیئت فکری و طرح و برنامه دکترین مهدویت»، مجموعه مقالات سومین همایش بین المللی دکترین مهدویت، ج 2، ص 171 تا 199، 1386

گلشنی، مهدی، از علم سکولار تا علم دینی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1377

لازی، جان، درآمدی تاریخی به فلسفه علم، ترجمه علی پایا، تهران، سمت، 1377

مصباح‌یزدی، محمدتقی، ایدئولوژی تطبیقی، قم، موسسه در راه حق، 1359

مطهری، مرتضی، ده گفتار، تهران، حکمت، 1356

Choudhury, M.A, Islamic Economic Co-operation, London, Macmillan Ptress LTD,

Choudhury, M.A and U. A. Malik, The Foundations of Islamic Political Economy, London, Macmillan, New York: St. Martin’s Press,

—–, “Unicity (tawhidi) precept as super-mathematical reality”, Unicity Precept and the Socio-Scientific Order, The University Press of America, Lanham, MD, pp.47-8, 1993a

—–, “Why Cannot Neoclassicism Explain Resource Allocation and Growth in Islamic Political Economy”, Paper presenter at the International seminar in Islamic Economics, orgnised by the International Institute of Islamic Thought at the World Bank, Oct.1993, Forthcoming in the Proceedings of this Seminar, 1993b

—–, “Conflict Resolution and Social Consensus Formation in Islamic Social Choice and Welfare Menu”.International Journal of Social Economics, Vol.20, no 1, 1993c

—–, Principles of Islamic Political Economy, London, Macmillan, New York, St. Martin’s Press, 1993d

—–, The Epistomological Foundations of Islamic Economic, Social and Scientific Order, 6 vols. Ankara, Turkay, Statistical, Economic and Social Research and Training Centre for Islamic Countries, 1995a

—–, “Ethics and Economics: A View From Ecological Economics”, International Journal of Social Economics, v 22, no. 2. p.61-80, 1995b

—–, Money in Islam, A Study in Islamic Political Economy, London and New York, Routledge Pub,

—–, Studies in Islamic Social Sciences, London, Macmillan Press LTD,

—–, Explaining the Qur’an Books I and II, Lewiston, MA: The Edwin Mellen Press,

—–, “Belief and knowledge formation in the Tawhidiuperspace”, The Koranic Principle of Complementarities Applied to Social and Scientific Themes, Science and Epistemology in the Qur’an, v. 5, Lewiston, NY, The Edwin Mellen Press,

—–, “Global ethics in the light of Islamic Political Economy”, International Journal of Arab Culture, Management and Sustainable Development, v 1, p. 65-85,

Choudhury, M.A. and Harhap.S.S, “Complementing community, business and microenterprise by the Islamic epistemological methodology: A case study of Indonesia”. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management.V 2, p. 139-159,

Fukuyama, Francis, “The End of History”, The National Interest, N.16, p. 3-18,

—–, The End of History and The Last Man, New York, Free Press Pub,

—–, “After the ‘end of history’ “. Available in
http://www.opendemocracy.net/democracy-fukuyama/revisited_3496.jsp,

Jafari, M.F, “Counseling Values and Objectives: Acomparsion of Western and Islamic Perspective”, A Paper was presented at Nationl Seminar on Islamic Conseling, Salangor, Malaysia, 17 Desember 1992. The American Journal of Islamic Social Sciences. V.10, N.3, p. 326-

Kuhn, Thomas S,The structure of scientific revolutions, 2nd ed., Chicago, University of Chicago Press,

Neuman, W.L, Social Research Methods, Qualitative and Quantitative Approaches, London: Allyn and Bacon,

Patton, M, Qualitative Evaluation and Research Methods, Newbury Park, Sage,

Popper, K, The Logic of Scientific Discovery, New York, Basic Book,

—–, The Poverty of Historicism, 2nd. Ed, London, Routledge,

Zahra, AL Zeera, “Transformative Inquiry and Production of Islamic Knowledge”, The American Journal of Islamic Social Science, v. 18, N. 2, p. 2-32,

—–, Wholeness Holiness Education An Islamic Perspective, London, The International Institute of Islamic Thought,

چکیده

همه حوزه‌های علمی در علوم انسانی، مبتنی بر معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و ارزش‌شناسی مشخصی است که در این مبانی بنیادی، تفاوت‌های جدّی میان فلسفه غرب با جهان‌بینی اسلامی وجود دارد. معرفت‌شناسی در فلسفه غرب، مبتنی بر دوگانه انگاری و فردمحوری است که نتیجه این دو خصیصه سکولاریسم است. با اصالت دادن به واقعیات حسی، ساحت علم در اندیشه غرب بر ستون‌هایی بنا می‌گردد که همواره در حال تغییر است. این تغییر در مفهوم «پارادایم» کوهن و گزاره «ابطال‌پذیری» پوپر به اوج خود می‌رسد. بر خلاف اصالت واقعیت در اندیشه غرب، اندیشه اسلامی دارای معرفت‌شناسی توحیدی است که اصالت با منابع فراروایی وحی و سنت‌الله است. در این جهان‌بینی، یافته‌های حاصل از مشاهده و غور در کائنات و طبیعت، باید با سطوح عالی لوح محفوظ و سنت‌الله در میان گذاشته شوند و از آن اعتبار یابی کنند. اگر منابع الهی آن‌را تایید کردند، علم دینی بوجود آمده است. در غیر این صورت، علم است، اما دینی نیست. این مقاله تلاش دارد تا با نگاهی به آرای اندشمندان، مختصات فوق را بررسی کند. همچنین ویژگی‌های علم در اندیشه غربی را با خصیصه علم در جهان‌بین اسلامی مقایسه کند.

واژه‌های کلیدی: معرفت‌شناسی توحیدی، جهان‌بینی، علم، پاردایم، ابطال‌پذیری

مقدمه

اکنون که علوم انسانی مغرب زمینی همه حوزه حیات آدمی را درنوردیده و توانسته مشروعیت خود را بر ناخودآگاه ذهن بشر در حوزه علم، تحمیل کند، درک منازعه میان اندیشه مغرب زمین و جهان‌بینی اسلامی، یک ضرورت تاریخی است؛ ضرورتی که عدم توجه به آن موجب بسیاری از نابسامانی‌های فکری در علوم انسانی اسلامی شده است. شاید اکنون بهتر از هر زمان دیگری، باید در ماهیت فلسفی و سطوح عالی جهان‌بینی علم در غرب تفحص کرد، تا بتوان به تفاوت میان آن با جهان‌بینی اسلامی پی برد. بدون درک این تفاوت، که و بنیادی است، ‌شکل‌گیری علوم انسانی در جوامع اسلامی غیرممکن است

فرایند تاریخی ایجاد و اثبات در حوزه علمی (اجتماعی)، یک منازعه دائمی است که در یک طرف آن فردگرایی روش‌شناختی مبتنی بر هژمونی غرب محور، و در طرف دیگر، جهان‌بینی توحیدی از واقعیت در چارچوب اسلام قرار دارد. نظم مغرب زمینی به لحاظ تاریخی و اصول موضوعه اش در تداوم و تمرکزش، بر جهانی فردی شده استوار است. در حالی که، آیین اسلام یک جهان‌بینی تمام نگر و کامل است که از طریق فرایند انجام کنش و مبتنی بر توافق عام، با تأکید بر محوریت دانش در بنیاد جهان و نظام‌های موجود در آن، سرچشمه می‌گیرد

تفاوت‌های بینادین اندیشه غرب در فردمحوری (انسان محوری) و دوگانه انگاری2 نهفته است. «فردگرایی روش‌شناختی و دوگانه انگاری، ماهیت غیرقابل تردید اندیشه غرب است».3 ماهیتی که موجب مجموعه‌ای از خصوصیات علم غربی چون اصالت عینیت، بشری‌شدن علم، بن بست معرفتی علم،‌ تکثرگرایی و آنارشیسم شده است. بر خلاف این فردگرایی روش‌شناختی و دوگانه انگاری، در اندیشه اسلامی، معرفت‌شناسی توحیدی و وحدانیت جهان، غایت داشتن هستی و علم، خصیصه ذاتی علم و معرفت علمی است. علم در اندیشه اسلامی، ماهیتی بشری ندارد، بلکه مبتنی بر قانون الهی4 است. در این چنین چشم اندازی بن بست معرفتی، دنیوی‌شدن،‌ اصالت عینیت و آنارشیسم مفهوم خود را از دست می‌دهند. انسان آن گونه به ساحت علم می‌نگرد که غایت و معنای هستی را درک کرده است. در این مسیر، معرفت‌شناسی توحیدی پاسخگو، مسئولیت‌پذیر و اقناع کننده است

این مقاله، تلاش می‌کند تا نقش فلسفه در اندیشه غرب و جهان‌بینی در اندیشه اسلامی را در توسعه معرفت علمی بررسی نماید

فلسفه غرب و پارادایم‌های علم

فلسفه غرب از ابتدا مبتنی بر اصالت دادن به واقعیت بنا نهاده است. یکی از الگوهای فلسفی متکی بر اندیشه ارسطو، 6 استقرائی ـ قیاسی است که در شکل شماره 1 ترسیم شده است

شکل شماره 1: روش قیاسی-استقرائی ارسطو

لازی8 تبیین علمی مطابق الگوی ارسطو را چنین توصیف می‌کند: انتقال از آگاهی نسبت به یک واقعیت (نقطه 1) در نمودار بالا، به آگاهی نسبت به دلایل مربوط به آن واقعیت (نقطه 3).9 همان گونه که در الگوی منطقی فوق مشخص است در فلسفه غرب، واقعیت و آنچه که مشاهده می‌شود، مبنای تبیین علمی قرار می‌گیرد. در منطق قیاسی ـ استقرایی، اصول تبین کننده، اصالت خود را از واقعیت عینی می‌گیرند. این مسئله تشکیل دهنده اساس فسلفه و علم در غرب را شکل می‌دهد. بر اساس این منطق، اصالت با مشاهده و محسوسات است، که نشان‌دهنده اصالت یافتن ماده است و زمانی که ماده اصالت پیدا کند، حوزه فلسفه و جهان‌بینی،‌ پیدایش و قوام خود را بر مشاهدات تجربی بنیان می‌نهد. شدت و ضعف اصالت عینیت، اگر چه در انواع نحله‌های فلسفی غرب متفاوت است، با این وجود، شاکله تفکر غرب بر اساس آن نهاده شده است

چودهاری10 با برررسی اندیشه غرب،‌ دو مفهوم بنیادی تفکر غرب را دوگانه انگاری و فردمحوری آن ‌ذکر می‌کند.11 انگاری ریشه در اصالت عینیت دارد؛ چرا که با اصالت دادن به عینیت و محسوسات، یک عنصر مهم شکل دهنده حیات آدمی یعنی ذهنیت، اصالت خود را از دست می‌دهد. به تدریج، تضاد بین عینیت و ذهنیت پیش می‌آید که به تضاد میان طبیعت و ماوراء الطبیعه می‌انجامد. شکل نوین این نوع تضاد و در نهایت، سلطه عینیت بر ذهنیت در اندیشه سکولار رقم خورده است. اندیشه سکولار با ایجاد فاصله میان این دو عنصر، بر جدایی عینیات از ذهنیات تأکید زیادی دارد. در نهایت، مسئله را به نفع عینیات و حوزه ماده تمام می‌کند. دنیوی شدن و سکولاریسم زمانی عملی می‌شود که ذهنیات و مسائل ماوراء‌اطلبیعه از حوزه حیات آدمی زدوده می‌شوند. انسان به هر آنچه می‌بیند، ایمان پیدا می‌کند. این منطق دوگانه انگاری، اساس فردیت محوری اندیشه غرب را شکل می‌دهد

اساس این فرد محوری، منطق دوگانه انگارانه12 است. در این منطق، نبردی دائمی میان انسان و خدا، زمین و آسمان، سوژه و ابژه، دنیا و آخرت و در نهایت، دنیای مادی و متافیزیک وجود دارد. از این‌رو، دوگانه انگاری یعنی اینکه تمامی پدیده‌ها را به دو دسته ناسوتی و لاهوتی تقسیم کردن و امور لاهوتی را غیر قابل درک معرفی کردن. این ادبیات مقدمه‌ای بر سکولاریسم است که در آن، انسان به مدد عقل خود بنیاد، فارغ از اندیشه‌های آسمانی در زمینه مادی به ساخت و ساز می‌پردازند

 دانلود مقاله کرْخِ بغداد، پایگاه تشیع در سده‌های چهارم و پنجم هجری با word دارای 28 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله کرْخِ بغداد، پایگاه تشیع در سده‌های چهارم و پنجم هجری با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله کرْخِ بغداد، پایگاه تشیع در سده‌های چهارم و پنجم هجری با word

چکیده    
مقدمه    
1 بنای بغداد و شکل‌گیری محله‌های آن    
2 شکل‌گیری محله کرخ و تطور آن تا سده چهارم هجری    
3 تطور کرخ و اوضاع اجتماعی ـ اقتصادی آن در سده‌های چهارم و پنجم هجری    
4 شکل‌گیری جامعه شیعی در کرخ    
5 علل گرایش مردم کرخ به تشیع و عوامل جذب شیعیان به آن محله    
1 شیخ مفید    
2 و3 سیدمرتضی و سیدرضی    
4 شیخ طوسی    
کرخ و شعایر شیعی    
نتیجه    
منابع    

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله کرْخِ بغداد، پایگاه تشیع در سده‌های چهارم و پنجم هجری با word

ـ ابن حوقل، ابو القاسم نصیبی، صوره الارض، بیروت، دار صادر، چ دوم، بی‌تا

ـ ابن خلکان، شمس الدین احمد بن محمد، وفیات الاعیان، تصحیح احسان عباس، قم، منشورات شریف رضی، چ دوم، 1364

ـ ابن طقطقی، محمد بن علی، الفخری فی الاداب السلطانیه و الدول الاسلامیه، قم، منشورات شریف رضی، 1414 ق

ـ ابن عنبه، جمال الدین احمد بن علی، عمده الطالب فی انساب آل ابی طالب، نجف اشرف، حیدریه، چ دوم، 1380ق

ـ ابن فقیه، احمد بن محمد بن اسحاق همدانی، کتاب البلدان، تحقیق یوسف هادی، بیروت، عالم الکتب، 1416ق

ـ ابن کثیر، ابو الفداء اسماعیل، البدایه و النهایه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1413ق

ـ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ترجمه و تحقیق محمد رضا تجدد، تهران، امیر کبیر، چ سوم، 1366

ـ ابن‌ابی الحدید، عز الدین، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار احیاء الکتب العربیه، چاپ دوم، 1385 ق

ـ ابن‌اثیر، عزالدین علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، تصحیح محمد یوسف الدقاقه، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ دوم، 1415 ق

ـ ابن‌جبیر، محمدبن احمد، سفرنامه، تصحیح ویلیام رایت، ترجمه پرویز اتابکی،مشهد،آستان قدس رضوی،1370

ـ ابن‌جوزی، ابو الفرج عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1412 ق

ـ ابن‌جوزی، ابوالفرج عبد الرحمن‌بن علی، مناقب بغداد، تحقیق محمد زینهم محمد عزب، قاهره، دار غریب، 1998م

ـ اصطخری، ابو اسحاق ابراهیم، المسالک و الممالک، بی‌جا، کتابخانه صدر، 1927م

ـ امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1403ق

ـ بحر العلوم، محمد مهدی، الفوائد الرجالیه، نجف اشرف، مکتبه العلمین الطوسی و بحر العلوم، 1386ق

ـ بغدادی، صفی الدین عبد المؤمن بن عبد الحق، مراصد الاطلاع، تحقیق علی محمد بجاوی، بی‌جا، دار احیاء الکتب العربیه، 1373ق

ـ تنوخی، ابو علی محسن بن علی، نشوار المحاضره و اخبار المذاکره، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1424ق

ـ تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، بی‌تا

ـ توحیدی، ابو حیان، الامتاع و المؤانسه، تصحیح احمد امین و احمد زین، قم، منشورات شریف رضی، بی‌تا

ـ ثعالبی، ابو منصور عبد الملک نیشابوری، یتیمه الدهر، تحقیق مفید محمد قمیمه، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1420ق

ـ جاودان، محمد علی، «بغداد و کرخ مولد و مسکن شریف رضی»، فصلنامه نهج البلاغه، ش 6، بی‌تا

ـ جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری، قم، انصاریان، 1375

ـ حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1410‌ق

ـ خطیب بغدادی، ابو بکر احمد بن علی، تاریخ مدینه السلام(بغداد)، تحقیق بشّار عواد معروف، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 1422ق

ـ خوانساری، محمدباقر موسوی، روضات الجنات، تهران، اسماعیلیان،1390ق

ـ خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، چ دوم، 1403ق

ـ دوری، عبد العزیز و دیگران، بغداد (چند مقاله در تاریخ و جغرافیای تاریخی)، ترجمه دولتشاهی و پروشانی، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، 1375

ـ دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر، قم، منشورات شریف رضی، 1409ق

ـ دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، نی، چ چهارم، 1371

ـ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، دار العلم للملایین، چ هشتم، 1989م

ـ زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ ایران بعد از اسلام، تهران، امیر کبیر، چ پنجم، 1368ش

ـ صولی، ابو بکر محمد بن یحیی، اخبار الراضی بالله و المتقی لله، بیروت، دار المیسره، چ دوم، 1311ق

ـ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، روائع التراث العربی، بی‌تا

ـ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، الفهرست، نجف اشرف، المکتبه المرتضویه، 1356ق

ـ علی، صالح احمد، بغداد مدینه السلام، بغداد، مجمع العلمی العراقی، 1985م

ـ کرمر، جوئل، احیای فرهنگی در عهد آل بویه، ترجمه محمدسعید حنایی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1375

ـ مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، قم، منشورات شریف رضی، 1422‌ق

ـ مسکویه، ابو علی احمد بن علی، تجارب الامم، تحقیق ابو القاسم امامی، تهران سروش، 1366

ـ مقدسی، ابو عبدالله محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ترجمه علی نقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، 1361

ـ همدانی، محمد بن عبد الملک، تکمله تاریخ الطبری، بیروت، روائع التراث العربی، بی‌تا

ـ یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، البلدان، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، چ چهارم، 1381

ـ یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، البلدان، نجف اشرف، المکتبه المرتضویه، 1337 ق

ـ یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، علمی و فرهنگی، مامقانی،‌تنفیح‌ المقال، چ ششم، 1371

چکیده

کرخ یکی از محله‌های بغداد است که پس از بنای بغداد شکل گرفت و شیعیان رفته‌رفته به محله کرخ روی آوردند. عوامل جذب شیعیان به محله کرخ و گرایش اهالی آنجا به تشیع عبارت‌اند از: قرار گرفتن کرخ در نزدیکی مسجد براثا و مرقد امام کاظم و امام جواد، قرار گرفتن در مسیر کاروان‌هایی که از کوفه به بغداد وارد می‌شدند و اغلب از شیعیان بودند، حضور بزرگانی از شیعه مانند هشام بن حکم و; در آنجا. علمای بزرگ شیعه مانند شیخ مفید، سیدمرتضی، سیدرضی و شیخ طوسی، به خصوص در دوران آل‌بویه، کرخ را مرکز فعالیت‌های علمی و مذهبی و سیاسی خود قرار دادند. از این رو کرخ در رشد و گسترش تشیع نقش مهمی ایفا نمود

کلید واژه‌ها: کرخ، بغداد، تشیع، آل‌بویه، شیخ مفید و شیخ طوسی.

مقدمه

کرخ یکی از محله‌های بغداد است که حدود یازده سال پس از بنای بغداد شکل گرفت. ابتدا بازارهای بغداد و به تدریج، منازل مسکونی بازاریان نیز به کرخ منتقل و آنجا به یکی از محله‌های مهم بغداد تبدیل شد. کرخ در سده‌های چهارم و پنجم هجری نقشی مهم در تاریخ تشیع ایفا کرد. این محله در مقطع زمانی یادشده، یکی از کانون‌های برجسته در تاریخ تشیع و از افتخارات آن بود. عالمان بزرگ و صاحب نظر و صاحبان آثار برجسته و دست اول شیعه، در این مقطع زمانی، در بغداد و به ویژه محله کرخ می‌زیستند. صاحبان کتب اربعه و همچنین شیخ مفید، سیدمرتضی و سیدرضی از جمله این عالمان بودند

مقاله حاضر به بررسی اوضاع و احوال کرخ و نقش آن در رشد و گسترش تشیع در سده‌های چهارم و پنجم هجری پرداخته و با تکیه بر منابع معتبر و دست اول و با رعایت اختصار، به پرسش‌های زیر پاسخ داده است

محله کرخ و جامعه شیعی در آن، چگونه شکل گرفت؟ عوامل گرایش اهل کرخ به تشیع و علل جذب شیعیان به آن محله کدام‌اند؟ اوضاع اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، مذهبی و فرهنگی کرخ در سده‌های چهارم و پنجم چگونه بود؟ کرخ در این مقطع زمانی چه نقشی در رشد و گسترش تشیع و ترویج شعائر شیعی داشته است؟

1 بنای بغداد و شکل‌گیری محله‌های آن

برای پاسخ به پرسش اول و بررسی چگونگی شکل‌گیری محله کرخ، لازم است ابتدا چگونگی تأسیس بغداد و شکل‌گیری محله‌های آن را بررسی کنیم

در پی شورش راوندیان علیه منصور عباسی در شهر هاشمیه، این شهر از چشم منصور افتاد، به ویژه اینکه هاشمیه نزدیک کوفه واقع شده بود و منصور خود را از مردم کوفه درامان نمی‌دید، زیرا کوفه مرکز تشیع و جایگاه دوستداران اهل‌بیت بود. از این رو، منصور در جست‌وجوی مکانی مناسب برای تأسیس شهری به عنوان مرکز خلافت خود بود. کار تحقیق و جست‌وجو، مدتی طول کشید. سرانجام به کمک آگاهان و صاحب نظران و با توجه به ملاحظات نظامی، اقتصادی و اقلیمی، منطقه بغداد در ساحل غربی رود دجله و نزدیک مداین انتخاب شد. این مکان بر سر راه خراسان و محل تلاقی راه‌های کاروان رو قرار داشت و بازارهای ماهانه در آن برپا می‌شد. از این رو در چنین مکانی آذوقه کافی برای نظامیان و مردم یافت می‌شد. این مکان در وسط سرزمین بین النَّهرین قرار داشت و از آب و هوایی معتدل برخوردار بود

در ماه ربیع الاول سال 141 به دستور منصور نقشه شهر تهیه و به شکل مدور طرح‌ریزی شد. کارهای مقدماتی حدود چهار سال طول کشید و در سال 145ق بنای شهر آغاز گشت. بعد از گذشت یک سال، در سال 146ق، منصور در بغداد مستقر شد و در سال 149ق، ساختمان شهرِ مدور، تکمیل گردید؛ شکلی که بر خلاف نظر جغرافیا نویسان قدیم، تازگی نداشت و در بنای همدان، حرّان و دارابجرد (دارابگرد) به کار رفته بود

شهر مدور، چهار دروازه داشت که عبارت بودند از: دروازه کوفه در جنوب غربی، دروازه بصره در جنوب شرقی، دروازه خراسان در شمال شرقی و دروازه شام در شمال غربی

منصور شهر خود را «مدینهُ السَّلام» نامید. نام‌های دیگری نیز مانند «مدینهُ جعفر»، «مدینهُ المنصور»، «مدینهُ الخلفاء» و«الزَّوراء» برای آن به کار رفته است

 دانلود مقاله تفسیرى نو از اعتباریات علّامه طباطبائى با نگاهى تطبیقى به رساله اعتباریات و تفسیر المیزان با word دارای 38 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله تفسیرى نو از اعتباریات علّامه طباطبائى با نگاهى تطبیقى به رساله اعتباریات و تفسیر المیزان با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله تفسیرى نو از اعتباریات علّامه طباطبائى با نگاهى تطبیقى به رساله اعتباریات و تفسیر المیزان با word

چکیده  
مقدّمه  
تحلیل حقیقت باید و نباید از دیدگاه علّامه طباطبائى  
اعتباریات و تقسیمات آن از نظر علّامه طباطبائى  
دو نکته راجع به تقسیم فوق  
ویژگى‏هاى اعتباریات از دیدگاه علّامه طباطبائى  
باید و نبایدهاى اخلاقى در زمره اعتباریات قبل‏الاجتماع  
چگونگى اعتبار کردن بایدها و نبایدهاى اخلاقى از دیدگاه علّامه طباطبائى  
تحلیل حقیقت خوب و بد (حسن و قبح) از دیدگاه علّامه طباطبائى  
معانى حسن و قبح از دیدگاه علّامه طباطبائى  
تعریف حسن و قبح (خوب و بد) از دیدگاه علّامه طباطبائى  
حسن و قبح عقلى  
نقد و بررسى  
نسبیت  
معانى اطلاق و نسبیت و مراد از نسبیت اخلاقى  
اعتباریات  
بررسى اشکالات و شبهات  
ارتباط بین باید و هست در اعتباریات  
مراد از «ارتباط بین باید و هست»  
علّامه و ارتباط بین باید و هست  
بررسى اشکال عدم ارتباط بین باید و هست  
بررسى برخى از اشکالات دیگر  
عدم وجدان و عدم دلیل  
اعتبار یا کشف؟  
عدم توجه به مفاد «باید»  
نتیجه‏گیرى  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله تفسیرى نو از اعتباریات علّامه طباطبائى با نگاهى تطبیقى به رساله اعتباریات و تفسیر المیزان با word

ـ نهج‏البلاغه، ترجمه محمّد دشتى، قم، بنیاد نهج‏البلاغه، بى‏تا

ـ الایجى، عضدالدین، شرح‏المواقف، شرح على‏بن محمد جرجانى، قم، الشریف الرضى، 1370

ـ جوادى، محسن، مسئله باید و هست، بحثى در رابطه ارزش و واقع، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1375

ـ حاج‏محمدى، مرتضى، «نسبیت اخلاق از دیدگاه شهید مطهّرى»، کیهان اندیشه، ش 81، آذر و دى 1377، ص 39ـ58

ـ داورى‏اردکانى، رضا، ملاحظاتى در باب ادراکات اعتبارى، دومین یادنامه علّامه طباطبائى، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1363

ـ سبحانى، جعفر، حسن و قبح عقلى یا پایه‏هاى اخلاق جاودان، نگارش على ربّانى گلپایگانى، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1368

ـ سروش، عبدالکریم، تفرج صنع، چ سوم، تهران، مؤسسه فرهنگى صراط، 1373

ـ طباطبائى، سید محمّدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقى مرتضى مطهّرى، تهران، صدرا، 1364

ـ ـــــ ، المیزان فى تفسیرالقرآن، بیروت، موسسه‏الاعلمى، 1417ق

ـ ـــــ ، حاشیه الکفایه، قم، بنیاد علمى و فکرى علّامه طباطبائى، بى‏تا

ـ ـــــ ، رسائل سبعه، قم، بنیاد علمى و فکرى علّامه طباطبائى، 1362

ـ ـــــ ، رساله الولایه، طهران، بنیاد بعثت، 1360

ـ ـــــ ، نهایه‏الحکمه، ط. الثالث العشر، قم، جامعه مدرسین، 1416ق

ـ فیاضى، غلامرضا، جزوه نقدونظر ارزش گزاره‏هاى معرفتى، قم، انجمن معرفت‏شناسى، بى‏تا

ـ لاریجانى، صادق، «استدلال در اعتباریات»، پژوهش‏هاى فلسفى ـ کلامى، ش 24، تابستان 1384، ص 4ـ30

ـ ـــــ ، «الزامات عقلى و اخلاقى»، پژوهش‏هاى اصولى، ش 6، زمستان 1382، پاییز 1386، ص 6ـ25

ـ ـــــ ، جزوه درسى فلسفه اخلاق، قم، مؤسسه تحقیقاتى و تعلیماتى امام صادق علیه‏السلام، بى‏تا

ـ ـــــ ، معرفت دینى، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب، 1370

ـ لاهیجى، عبدالرزاق، سرمایه ایمان در اصول اعتقادات، تصحیح صادق لاریجانى،چ‏دوم،تهران،الزهراء، 1364

ـ مصباح، مجتبى، بنیاد اخلاق، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، 1382

ـ مصباح، محمّدتقى، آموزش فلسفه، چ هشتم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1377

ـ ـــــ ، دروس فلسفه اخلاق، چ دوم، تهران، اطلاعات، 1370

ـ ـــــ ، فلسفه اخلاق، تقریر احمدحسین شریفى، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، 1381

ـ ـــــ ، مکاتب اخلاقى، تقریر احمدحسین شریفى، قم، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، 1384

ـ مطهّرى، مرتضى، تعلیم و تربیت در اسلام، چ بیست‏وششم، تهران، صدرا، 1367

ـ ـــــ ، سیرى در سیره نبوى، تهران، صدرا، 1367

ـ ـــــ ، مقالات فلسفى، تهران، حکمت، 1366

ـ ـــــ ، نقدى بر مارکسیسم، تهران، صدرا، 1363

ـ معلمى، حسن، رابطه هست‏ها و بایدها، چ دوم، تهران، کانون اندیشه جوان، 1384

ـ ـــــ ، مبانى اخلاق در فلسفه غرب و فلسفه اسلامى، تهران، مؤسسه فرهنگى دانش و اندیشه معاصر، 1380

ـ وارنوک، ج.، فلسفه اخلاق در قرن حاضر، ترجمه صادق لاریجانى،چ‏دوم،تهران،مرکز ترجمه‏ونشرکتاب،1362

چکیده

علّامه طباطبائى گاه باید و نباید را از امورى اعتبارى مى‏داند که انسان آن را بین خود و فعلش جعل مى‏کند تا فعل ضرورت یابد. درباره معناى حسن و قبح هم ایشان دو نظر دارد: 1) حسن و قبح را امرى اعتبارى، و عبارت از ملایمت و منافرت با طبع انسان دانسته است، و از آنجا که انسان‏ها در طبع با هم متفاوت‏اند، حسن و قبح را از امور نسبى شمرده است؛ 2) حسن و قبح را عبارت از ملایمت و منافرت فعل با غایت مطلوب دانسته است. معناى دوم علّامه از حسن و قبح ما را به این نکته رهنمون مى‏سازد که ایشان حسن و قبح را در این معنا معقول ثانى فلسفى مى‏داند؛ اگرچه به آن تصریح نمى‏کند. مهم تفکیک این دو معنا از یکدیگر است، کارى که هیچ‏کدام از شارحان علّامه به آن نپرداخته‏اند. نگارنده در این مقاله کوشیده است با نگاهى تطبیقى به رساله اعتباریات و مباحث تفسیر المیزان دیدگاه علّامه را واکاوى، و تفاوت نظریه او را از دیدگاه نسبى‏گرایان و شکّاکان آشکار کند

کلیدواژه‏ها: اعتباریات، حسن، قبح، باید، نباید، علّامه طباطبائى، المیزان

مقدّمه

در دیدگاه مشهور، اعتباریات علّامه معمولاً بدون در نظر گرفتن سخنان او در تفسیر گران‏سنگ المیزان و تنها بر اساس رساله اعتباریات در اصول فلسفه و روش رئالیسم مورد نقد و بررسى قرار گرفته است؛ در حالى که حقیقت اعتباریات را با تفسیر المیزان به گونه‏اى مى‏توان تفسیر کرد که فاقد اشکالات مشهور و یا لااقلّ داراى اشکالات کمترى باشد. نگارندگان این مقاله به جدّ معتقدند: تفسیر و توجیه اعتباریات بدون توجه به المیزان، نادیده گرفتن دیدگاه علّامه بوده و شاید خیانت علمى به این صاحب اندیشه منحصربه‏فرد عصر شمرده شود. جملات اخلاقى، مانند سایر گزاره‏ها، از دو جزء «موضوع» و «محمول» تشکیل شده‏اند. عمده بحث در محمولات جملات اخلاقى است. حسن و قبح و باید و نباید از واژه‏هایى هستند که در محمولات جملات اخلاقى به کار مى‏روند. محمولات جملات اخلاقى به دو قسم تقسیم مى‏شوند

1 مفاهیم الزامى (لزومى)؛ مانند: باید، نباید، وظیفه، بایستى، نبایستى و;

2 مفاهیم ارزشى؛ مانند: خوب (حسن)، بد (قبح)، درست، نادرست، صحیح، غلط، صواب، خطا و;

از آنجا که مفاهیم الزامى یا هم‏معناى «باید و نباید»، یا به نحوى قابل ارجاع به معانى «باید و نباید» هستند و مفاهیم ارزشى یا هم‏معناى «خوب و بد» (حسن و قبح)، یا به نحوى قابل برگشت به معانى «خوب و بد» (حسن و قبح) مى‏باشند، و با توضیح حقیقت معناى «باید و نباید» و «خوب و بد» (حسن و قبح) معانى سایر محمولات اخلاقى هم معلوم مى‏شود، به همین جهت اجمالاً باید و نباید را به نمایندگى از مفاهیم الزامى (لزومى) و خوب و بد را به نمایندگى از مفاهیم ارزشى به طور جداگانه از نظر علّامه بررسى مى‏کنیم

تحلیل حقیقت باید و نباید از دیدگاه علّامه طباطبائى

از آنجا که مفاهیم الزامى از دیدگاه علّامه ارتباط تنگاتنگى با مبحث «اعتباریات» دارند و علّامه آنها را به یک معنا جزء اعتباریات مى‏داند، شایسته است که قبل از بررسى و تحلیل نظریه او در باب مفاهیم الزامى، خلاصه‏اى از مباحث اعتباریات علّامه را بیان کنیم

اعتباریات و تقسیمات آن از نظر علّامه طباطبائى

علّامه تمام معارف و علوم بشرى (علوم حصولى) را به دو قسم «حقیقى» و «اعتبارى» تقسیم مى‏کند و سپس، اعتباریات را نیز دو قسم مى‏داند

الف) اعتباریات بالمعنى‏الاعم: که آنها را همان اعتباریات در مقابل ماهیات مى‏پندارد

ب) اعتباریات بالمعنى‏الاخص: که آنها را همان اعتباریاتى مى‏انگارد که لازمه فعالیت قواى انسان (یا هر موجود زنده) مى‏باشد، و از آنها به اعتباریات عملیه نیز تعبیر مى‏کند.1 و با توجه به اینکه «اعتباریات عملیه» را مولود و طفیلى احساساتى مى‏داند که مناسب قواى فعّاله انسان مى‏باشند و از جهت ثبات و تغییر و بقا و زوالْ تابع احساسات درونى هستند و احساسات درونى هم دو گونه‏اند: یکى لازمه نوعیت نوع و غیرقابل تغییر (مانند: اراده و کراهت مطلق، و حبّ و بغض مطلق) و دیگرى احساسات خصوصى و قابل تغییر و تبدّل، اعتباریات بالمعنى‏الاخصّ را نیز به دو قسم تقسیم مى‏کند

الف) اعتباریات عمومى، ثابت، غیرمتغیّر و دائمى‏الوجود: اعتباریاتى که انسان از ساختن و اعتبار کردن آنها ناگزیر است؛ مانند: اعتبار متابعت از علم و اعتبار اجتماع

ب) اعتباریات خاصّه، خصوصى و قابل تغییر؛ مانند: زیبایى‏هاى خصوصى و گونه‏هاى مختلف اجتماعات

وى در تقسیمى دیگر، اعتباریات بالمعنى‏الاخصّ (اعتباریات عملیه) را به دو قسم تقسیم مى‏کند

1 اعتباریات قبل‏الاجتماع: که نیازمند به اجتماع نیستند و بود و نبود اجتماع در اعتبار آنها دخلى ندارد و به شخص قائم‏اند؛ مانند: به کار انداختن قواى مدرکه و غاذیه، اعتبار وجوب، اعتبار حسن و قبح، انتخاب اخفّ و اسهل، اصل استخدام و;

2) اعتباریات بعدالاجتماع: اعتباریاتى که بدون فرض اجتماع امکان‏پذیر نیستند. این‏گونه افعال و اعتباریات، قائم به نوع جامعه‏اند، نه فرد؛ مانند: افعالى که مربوط به اجتماع مى‏باشند؛ از قبیل اصل ملکیت، سخن (کلام)، ریاست و مرئوسیت و لوازم آنها و;

دو نکته راجع به تقسیم فوق

1 در تقسیم علوم و معارف بشرى به حقیقى و اعتبارى، علّامه هیچ ذکرى از نظریه مشهور فلاسفه (در تقسیم علوم به نظرى و عملى) به میان نمى‏آورد. حال، اینکه آیا او آن تقسیم مشهور را قبول دارد یا این تقسیم را جایگزین آن کرده است دقیقا معلوم نیست! با تفحّصى اجمالى در دیگر آثار علّامه هم، تقسیم علوم به نظرى و عملى را نیافتیم. از برخى کلمات شهید مطهّرى نیز استفاده مى‏شود که علّامه تقسیم علوم به حقیقى و اعتبارى را جایگزین تقسیم مشهور کرده است؛4 همان‏طور که برخى از صاحب‏نظران نیز چنین مطلبى را بیان کرده و گفته‏اند که علّامه در اینجا فقط درصدد جلوگیرى از خلط و اشتباهى بوده است که برخى از متجدّدانْ بین علوم حقیقى و اعتبارى مى‏کرده و حکم ادراکات اعتبارى را به همه علوم (اعم از حقیقى و اعتبارى) تسرّى مى‏داده‏اند

2 علّامه از اعتباریات عملیه دو تقسیم‏بندى ارائه کرده است؛ یکى تقسیم اعتباریات عملیه به اعتباریات عمومى و اعتباریات خصوصى، و دیگرى تقسیم اعتباریات عملیه به اعتباریات قبل‏الاجتماع و اعتباریات بعدالاجتماع. در اصول فلسفه، او این دو تقسیم را جداگانه ذکر کرده و حتى بعد از تقسیم اعتباریات به عمومى و خصوصى، با عبارت «اعتباریات با نخستین تقسیم به دو قسم منقسم است: 1 اعتباریات پیش از اجتماع؛ 2 اعتباریات بعد از اجتماع;»،6 تصریح به جداسازى این تقسیم‏بندى از تقسیم قبل (عامّه و خاصّه) نموده است؛ ولى با توجه به برخى عبارات وى و مراجعه به مصادیق هرکدام از این دو تقسیم، آشکار مى‏شود که: این دو تقسیم کاملاً بر هم منطبق‏اند، و او حتى در برخى موارد با استفاده از پرانتز آنها را به جاى یکدیگر قرار داده است

بنابراین، اعتباریات عمومى با اعتباریات قبل‏الاجتماع یکى هستند؛ همچنان‏که اعتباریات خصوصى با اعتباریات بعدالاجتماع یکى هستند

ویژگى‏هاى اعتباریات از دیدگاه علّامه طباطبائى

ویژگى‏هایى که علّامه براى اعتباریات بیان مى‏کند ظاهرا شامل همه اقسام اعتباریات مى‏شود: اعتباریات بالمعنى‏الاعم و اعتباریات بالمعنى‏الاخص؛ اعتباریات عمومى و قبل‏الاجتماع و اعتباریات خصوصى و بعدالاجتماع. این ویژگى‏ها عبارت‏اند از

1 این معانى در ظرف توهّم، مطابق دارند؛ یعنى مثلاً انسان در ظرف توهّم و تخیّل، تعریف و حدّ شیر را بر انسان منطبق مى‏کند

2 مصادیق اعتباریات تا زمانى که دواعى و احساساتى که منجر به اعتبار کردن مى‏شوند باشند، موجودند و با از بین رفتن آن دواعى و احساسات، آن اعتبارات هم از بین مى‏روند

3 هریک از معانى اعتبارى فوق، اگرچه وهمى‏اند، بر حقیقتى استوارند. علّامه در رسائل سبعه مى‏گوید: «هذه المعانى و الامور الغیرالحقیقیه لابد أن تنتهى انتزاعها الى الامور الحقیقیه، سواء کانت تصوریه أو تصدیقیه; .»8 یعنى علاوه بر این مصادیق اعتبارى و وهمى، یک‏سرى مصادیق واقعى دیگرى هم دارند؛ مثلاً وقتى که حدّ شیر را به انسان شجاع مى‏دهیم، در واقع یک شیر واقعى هم هست که حدّ حقیقى شیر از آن اوست

4 این معانى وهمیه، حد ندارند و طبعا غیرقابل برهان شمرده مى‏شوند؛ به تعبیر دیگرى از علّامه، این معانى ارتباط تولیدى با علوم و ادراکات حقیقى ندارند

5 اعتباریات، در عین اینکه غیرواقعى و وهمى هستند، آثار واقعیه دارند

6 هدف و غایت از اعتبار کردن این معانى، همان ترتّب آثار واقعیه آنهاست

7 این معانىِ اعتبارىِ وهمى را مى‏توان اصل قرار داد و معانى وهمیه دیگرى را از آنها ساخت. علّامه این قسم را سبک (مجاز از مجاز) مى‏نامد

8 قیاس جارى در اعتباریات «جدل» است که مقدّمات استفاده‏شده در آن، مشهورات و مسلّمات مى‏باشد

9 اعتبار در این معنا فقط وصف تطبیق مفاهیم است، نه خود مفاهیم؛ یعنى اعتبارى فقط در ظرف قضایا ممکن است (چون ما هیچ‏گونه تصرّفى در مفاهیم نمى‏کنیم، و مفهومْ همان مفهوم است؛ بلکه در تطبیق و نسبت تصرّف کرده‏ایم.) پس قوام هر اعتبارى به قضیه است

باید و نبایدهاى اخلاقى در زمره اعتباریات قبل‏الاجتماع

علّامه باید و نبایدهاى اخلاقى، بلکه مطلق باید و نبایدها را جزء اعتباریات قبل‏الاجتماع و عامّه مى‏داند و نیز آنها را نخستین ادراک اعتبارى از اعتباریات عملى مى‏شمارد که انسان مى‏تواند بسازد. او همچنین این اعتبار را عام مى‏داند، به طورى که هیچ فعلى از آن استغنا ندارد؛ به عبارتى، هر فعلى که از فاعلى صادر مى‏شود با اعتقاد «وجوب» انجام مى‏پذیرد

بنابراین، از نظر علّامه، باید و نبایدهاى اخلاقى همه ویژگى‏هاى اعتباریات قبل‏الاجتماع را دارند و عام، ثابت، دائمى‏الوجود، و غیرقابل زوال شمرده مى‏شوند

چگونگى اعتبار کردن بایدها و نبایدهاى اخلاقى از دیدگاه علّامه طباطبائى

 دانلود مقاله آسیب‌شناسى مشکلات رفتارى و عاطفى نوجوانان دختر در خانواده‌هاى محروم با word دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله آسیب‌شناسى مشکلات رفتارى و عاطفى نوجوانان دختر در خانواده‌هاى محروم با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله آسیب‌شناسى مشکلات رفتارى و عاطفى نوجوانان دختر در خانواده‌هاى محروم با word

چکیده  
مـقدمـه  
روش  
ابزار اندازه‌گیرى  
1 مقیاس تشخیص عوامل خطرزا و محافظ (RPFS – Risk and Protective Factors Scale)  
2 پرسش‌نامه تغییرات و حوادث زندگى خانواده ـ نوجوان (Adolescent – Family Inventory of Life Events & Changes) – (A – File)  
3 پرسش‌نامه توانایى‌ها و مشکلات (Strengths and Difficulties Questionnaire – SDQ)  
نتایج  
بحث  
فهرست منابع  

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله آسیب‌شناسى مشکلات رفتارى و عاطفى نوجوانان دختر در خانواده‌هاى محروم با word

1 Abigail H, Ross R.T., & Thompson, A. (2005) Links between risk andattachment security: Models of influence. Applied Developmental Psychology 26, 440 –
2. Aspinwall, L G, & Taylor, S.E.(1997) A stitch in time: Self- regulation andproactive coping
3. Psvchological Bulletin, 121 , 417 –
4. Atkins, M.S,McKay, M.M, Talbott, E.,& Arvanitis, P.(1996). DSM-IV diagnosis ofconduct disorder and oppositional defiant disorder: Implications and guidelines for school mental health teams.School Psychology Review, 12, 274 _
5. Basic Behavioral Science Task Force of the National Advisory MentalHealth Council. (1996) Basic behavioral Sciene ersearch formental health: Family processes and socialnetworks. American Psuchologist, 51, 622 –
6. Chen, E., Matthews, K.A.,& Thomas Boyce, W, (2002), Socioeconomic differences I children’s health: How and why do these relationships change with age Psychological Bulletin, 128(2), 295 –
7. conger, R,Ge. X Elder,G., Lorenz, F.,& Simons, R (1994) Economic stress,coercive family process,and developmental problems of adolescents, child Development, 65, 541 –
8. Cowen, E.L, Wyman, P.A., Work, W.C, & Parker, G.R.(1990), The - Rochester Child Resilience Project: Overview and summary of first year findings. Development and Psychopathology, 2, 193 _
9. Cutrona, C.E., Cadoret. R.J.Suhr.I.A..Richards C.C..Troughtoin. E., Schutte, K., Woodworth G. (1994). Interpersonal variables in the prediction ofalcoholism among adoptee: Evidence for gene environment interactions. Comprehensive Psychiatry, 35, 171 _
10. Duncan. G..Brooks _ Gunn, J.,& Klebanov. P.(1994). Economic deprivation andearly childhood development. child Devlopment, 65, 296_
11. Elder, G., Nguyen, T., & Caspi, A( 1985). Linking family hardship to childrens lives. chid Development. 56, 361 _
12. Davis; B.T., Hops, H., Alpert, A.,& Seebear, L. (1998). Child responses toparental conflict and their effect on adjustment: A study of triadic relations . Journal of Family Psychology, 12, 163 –
13. Davies – Kean,P.E.(2005). The influence of parent education and familyincome on child achivement: The indirect role of parental expectations and the home environment. Journal of Family Psychology. 19 (2),294 –
14. Evans, G.W.(2004). The environment of childhood poverty. American Psychologist, 59(2), 77 – 92. Frick, p.j., Lahey, B.B., Applegate, B., Kerdyck,L., Ollendick,T., Hynd, G.W., Garfinkel, B., Greenhill,L., Biederman, J., Barkly, R.A., McBurnett,K., Newcorn,J., & Waldman, I.(1994). DMS – IV field trials for the disruptive Behavior disorders:Symptom utility estimates, Journal of the American Academy of Child and Adolesecnt Psychiatry, 33, 529 –
15. Gallo,L.C., & Matthews, K. A. (2003), Understanding the Association BetweenSocioeconomic Status and Physical Health: do Negative Emotions Play a Role Psychological Bulletin, 129(1), 10 –
16. Goodman (1999). The extended version of the Strenghts and DifficultiesQuestionnaire as a guide to child psychiatric caseness andconsequent burden. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 40, 791 –
17. Goodman, R., Ford, T, T., Simons, H., Gatward, R., & Meltzer, H. (2000), UsingtheSterngths and Difficulties Questionnaire (SDQ) to screen for child psychiatric disorders in a community sample. Journal of Psychiatry, 177, 534 –
18. Bourdon, K.H., Goodman, R., Rae, D.S.,Simpson, G. K. (2005), The Strengths and DifficultiesQuestionnaire:U.S. normative data and psychometricproperties. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2005. 2005 Jun; 44 6): 557 –
19. Goodman, E. McEwen, B.S., Dolan, L,M. Schafer – Kalkhoff, T., Alder, N.E.(2005). Social disadvantages and adolescent stress. journal of Adolescent Health, 37 (6) . 484-
20. Huizink, A.C.Mulder, E,J. H.,& Buitelaar, Edu, J.H.(2004). Pernatal Stress andRisk for Psychopathology: Specific Effects or Induction of General Susceptibility Psychologial Bulletin,130 (1), 115 –
21. Kiser, L.J., & Black, T.M.M (2005). Family processes in the midst of urbanpoverty: what does the trauma literature tell us Aggression and Violent Behavior 10 , 715 –
22. Looper, K. & Grizenko, R.(1999). The Protective and Risk Factor Scale. Canadian Journal of Psychiatry, 23, 234 –
23. Masten, A.S., & Coatsworth, J.D. (1998). The development of competence infavorable and unfavorable environments: Lessons from research onsuccessful childern . American Psychologist, 53, 205-
24. McCubbin, H. (1981). Family Stress, Coping and Adaptation, NY: Guilford
25. McLoyd,V.C.(1998). Socioeconomic disadvantage and child development.American Psychologist 53.185-
26. McEwen, B.S., & Stellar, E(1993). Stress and the individual: MechanismsLeading to diesease. Archives of Internal Medicine. 153, 2093 –
27. Moss, H. B., Mezzich, A., Yao,J.K., Gavaler, J.,& Martin, C.S.(1997). Aggressivityamong sons of substance – abusing fathers: Association with psychiatric disorder in the father and son, paternal personality, pubertal development, and socioeconomic status. American Journal of Drug and Alcohol Sbuse, 21, 195 – 208
28 Pipher, M. (1994) Reviving Ophelia: Saving the selves of adolescent girls. NY: Ballantine
29. Pulkki, L.,Liisa Keltikangas – Ja rvinen, M.A., Nikls Ravaja, N., & Viikari, J.(2003).Child -Rearing Attitudes and Cardiovascular Risk amongChildren: Moderating Influence of Parental SocioeconomicStatus.Preventive Medicine 36, 55-
30. Repetti, R.L., & Wood,J.(1997). Families accommodating to chronic stress:Unintended and unnoticed perocesses.In B.H. Gottlieb (Ed), Coping withchronic stress (pp.191 _ 220). New York: Plenum
31. Repetti, R.L.,& Taylor, S.E., & Seeman, T.E.(2002). Risky families: Familysocial environments and the mental and physical health of offspring.psychological Bulletin, 128(2), 330 –
32. Resnick, M.D., Ireland,M.& Borwsky, I,(2004), Youth violence perpetration: whatperotects what predicts Findings from a National Longitudinal Study ofAdolescent Healt. Journal of Adolescent Health, 35(5), 242el
33. Rutter, M.(1984). Psychosocial resilience andperotective mechanisms. American Journal of Orthopsychiatry, 57, 316 –
34. Rutter, M.(1984). Psychosocial resilience and protrctivemechanisms.American jornal of Orthopsychiatry, 57, 316 –
35. Rutter, M.(1990) Psychosocial resilience and protective mechanisms. In J.Rolf, A.S Mastern. D.Ciccheni,. K.Neuchterlein, & S. Weintraub (Eds). Risk andprotrctive factors in the development of psychopathology (pp. 181 _ 215).Cambridg. England: Cambridge University Press
36. Rutter, M. (1991). Protectiv factors: Independent or interactive Letter totheeditor. Journal of the American Academy of Child and AdolescentPsychiatry, 30, 151 _
37. Seenan, T.E., Singer, B., Horwitz, R., & McEwen; B.S. (1997). The price ofadaptation – allostatic load and its healt consequences: MacArthurstudies of successful aging. Archives of Internal Medicine,
38. Steinberg, L. (1987). The impact of puberty on family relations: Effects ofPubertal status and pybertal timing. Developmental Psychology, 23, 451 -
39. Tarnow, J.(2002). Developmental psychopathology and family perocess:Throry, Research and clinical impalications. Journal of the AmericanAcademy of Child and Adolescrnt Psychiatry, 41(7)
40. Wakschalg, L.S.& Hans, S.L. (1999). Relation of maternal responsiveness duringinfancy to the development of behavior problems inhigh – risk Youths. Developmrntal Psychology. 35(2), 569-
41. Werner, E., & Smith, R. (1982). Vulnerable but invinciblr: A study of resilirnt childern. NewYork: McGraw – Hill
42. Widom, C.S..& White, H.R.(1997). Problem behaviors in abused and neglectedchildren Grown up: Prevalence and co-occurrence of substanrabuse,Cirme, and villence. Criminal Behavior and Mental Healt, 7, 287 -
43. Zoccolollo, M., Tremblay, R., & Vitaro, F.(1996). DSM – III R and DSM -IIIcriteria for conduct disorder in preadolescent girls: Specific Butinsensitive. Journal of the American Academy of Child and AdolescrntPsychiatry, 35, 461 –

چکیده

ابعاد گوناگون اختلال‌هاى عاطفى ـ رفتارى کودکان سبب شده است که دیدگاه‌ها و پژوهش‌هاى علمى زیادى در این باره متمرکز گردند. کودکانى که در معرض خطرِ مشکلات رفتارى، سازگارى و عاطفى هستند، درصد زیادى از جوانان امروز را تشکیل مى‌دهند. از سال 1374 ه . ش مطالعه در مورد اختلالات عاطفى ـ رفتارى کودکان و نوجوانان بیشتر شده و مطالعات نشان داده است که مداخلات خانوادگى در این زمینه مؤثرتر از مداخلات و درمان‌هاى فردى است که این امر دال بر شکل‌گیرى هسته این مشکلات در خانواده مى‌باشد. این پژوهش درباره 85 تن از دختران نوجوان (با میانگین سنّى 5/12 سال) از منطقه محروم همدان ـ که به عنوان یک منطقه آسیب‌پذیر در نظر گرفته شده بودـ اجرا شد. هدف این پژوهش تعیین نقش عوامل خانوادگى در سلامت روانى ـ اجتماعى دختران نوجوان در چارچوب الگوى نظرى «آسیب‌پذیرى روانى ـ اجتماعی» است. ابزارهاى مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از

1 مصاحبه نیم‌ساخت یافته عوامل خطر که با مادران انجام شد؛

2 پرسش‌نامه رویدادهاى نامطلوب خانواده (کوبین، 1998م.) که کودکان تکمیل کردند؛

3 پرسش‌نامه مشکلات عاطفى ـ رفتارى کودکان (کودمن، 2001م.) که مادران تکمیل کردند

تحلیل داده‌ها به وسیله هم‌بستگى و تحلیل رگرسیون چند متغیّره انجام شد. نتایج نشان داد که بین عوامل خطرزاى خانواده و مشکلات عاطفى ـ رفتارى دختران از یک‌سو و بین حوادث نامطلوب خانواده و مشکلات عاطفى ـ رفتارى دختران از سوى دیگر، ارتباطى قوى، مثبت و معنادار وجود دارد

کلید واژه‌ها: مشکلات رفتارى، مشکلات عاطفى، خانواده‌هاى محروم، نوجوان

مـقدمـه

مسئولیت خانواده در نـخستین سال‌هاى کودکى، مراقبت و پرورش کودک را برعهده دارد. در خانواده‌هاى سالم، کودکان مى‌آموزند که براى به‌دست آوردن امنیت هیجانى، جسمانى و روانى بر محیط تکیه کنند؛ همچنین رفتارهایى را مى‌آموزند که نهایتا به آنها اجازه خواهد داد که سلامت جسمانى و هیجانى خود را مستقل از مراقبان اولیه حفظ کنند. از این دیدگاه، یک محیط سالم براى کودک، محیط ایمن است که چنین محیطى احساس امنیت هیجانى و یک‌پارچگى شخصیت را براى کودک فراهم مى‌کند و تجارب اجتماعى ویژه‌اى در اختیار کودک مى‌گذارد که منجر به اکتساب رفتارهایى مى‌شود که نهایتا به کودک این امکان را مى‌دهد که به خودتنظیمى مؤثرى بپردازد (اسپین وال و تیلر، 1997 م. ؛ نهاد تخصصى سلامت روانى و مشاوره ملى علوم رفتارى، 1996 م.)

سلامت و بیمارى روانى ریشه در دوران کودکى دارد. هیوذینک (2004 م.) استرس پیش از تولد را به عنوان عامل تهدید کننده سلامت روانى بررسى کرده است. این مطالعه نشان مى‌دهد، در بچه‌هاى حیواناتى که پیش از تولد در معرض استرس بوده‌اند، محور «آدرنال ـ هیپوفیز ـ هیپوتالاموس» به فعالیت مفرط پرداخته و تنظیم بازخوراند این محور تضعیف مى‌گردد، همچنین فعالیت سیستم گابا، بنزودیازپین، سروتونین و دوپامین کاهش یافته و فعالیت سیستم آدرنال ـ سمپاتیک افزایش مى‌یابد. این شواهد ساز و کار آسیب فیزیولوژیکى درگیر در تحول آسیب‌شناسى روانى را منعکس مى‌کند

بنابراین، شواهد از این دیدگاه که مواجهه با استرس پیش از تولد منجر به آسیب‌پذیرى کلى به آسیب‌شناسى روانى مى‌شود، حمایت مى‌کند

خانواده‌هاى در معرض خطر، خصوصیات ویژه‌اى دارند که این ویژگى‌ها، آنها را در برابر مشکلات جسمانى و روانى آسیب‌پذیر مى‌سازد. این خصوصیات شامل مراقبت اندک پیش از تولد، تاریخچه‌اى از مشکلات پیش از تولد، عوامل زیستى ـ ژنتیکى مؤثر در آسیب روانى پیش از تولد، اختلالات یادگیرى و آمادگى‌هاى خلق و خو، و زمینه اجتماعى خانواده شامل استرس مزمن مربوط به فقر، طلاق، تک‌والدى، تعارض آشکار خانواده، کمبود توجه، خشم و عصبانیت، مخصوصاً روابط سرد و غیر حمایت کننده مى‌باشد (رپتى و همکاران، 2002 م. ؛ سیمن و همکاران، 1997 م.)

خصوصیات ذکر شده سبب آسیب‌پذیرى خانواده مى‌گردد و چنین خانواده‌هایى کودکان‌شان را در معرض آسیب‌پذیرى از طریق اختلالات روانى و جسمانى قرار مى‌دهند. در این مقاله با تمرکز بر روى‌کردهاى زیستى، روان‌شناختى، عاطفى، رابطه عوامل خطرزاى خانواده‌ها با مشکلات رفتارى کودکان مورد مطالعه قرار گرفته است (ورنر و اسمیت، 1983 م. ؛ راتر، 1991 م. ؛ راتر، 1990 م.)

نکته تلویحى این فرضیه این است که هر یک از عوامل نگه‌دارنده، درون‌دادهاى متعددى از ژن‌ها، محیط و تعامل آنها دریافت مى‌کند که پى‌آمدهاى مختلفى در سیستم ایجاد مى‌نماید. این فرضیه به نقش عوامل محافظ و خطر به عنوان عوامل مهم در فرآیند سازگارى اشاره مى‌کند و این عوامل را به‌عنوان یک متغیر خارجى یا درونى ایستا در نظر نمى‌گیرد (راتر، 1990 م. ؛ کوترنا و همکاران، 1994 م. )

ویژگى‌هاى خانواده پرخطر، در اوایل زندگى، فرد را با انواع خطرات مواجه مى‌سازد. این خانواده‌ها ممکن است آسیب‌پذیرى ایجاد کنند و ممکن است آسیب‌پذیرى‌هاى ژنتیکى خاصى را تشدید کنند، که نه‌تنها کودکان را در خطر فورى پى‌آمدهاى نامطلوب قرار مى‌دهد (مثل سوء استفاده جسمی)، بلکه در کوتاه‌مدت و بلندمدت مشکلاتى را در سلامت جسمانى و روانى آنها ایجاد مى‌کند (راتر، 1990 م.)

همچنین ادبیات تحقیق نشان مى‌دهد که وجود عوامل خطر در خانواده، ضعف در کنترل و ابزار هیجانات را در کودکان ایجاد مى‌کند که در نشانه‌شناسى مشکلات رفتارى و توان‌مندى اجتماعى آشکار مى‌شود و منجر به اختلالاتى در فیزیولوژى و تنظیم سیستم هورمونى ـ عصبى مى‌گردد که مى‌تواند در بلندمدت اثرات نامطلوبى را ایجاد کند (پالگى و همکاران، 2003 م. ؛ چن و همکاران، 2002 م. )

فراتر از دوره حساس پیش از تولد، همان‌گونه که اشاره شد، پژوهش‌هاى اخیر (مک اون و همکاران، 1003 م. ؛ سیمن و همکاران، 1997 م. ) به اختلالات در فعالیت محور «سمپاتیک ـ آدرنال ـ بصل‌النخاع» و فعالیت محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز آدرنوکورتیکال و اختلال در کارکرد سروتونین در کودکان پرداخته‌اند. کودکانى که در خانواده‌هاى پرخطر بزرگ مى‌شوند، ممکن است به رفتارهاى تهدید کننده سلامتى بپردازند که از این رفتارها مى‌توان به سیگار کشیدن، مصرف الکل و سوء استفاده از دارو اشاره کرد (ریسنک و همکاران، 2004 م. ؛ کوترنا و همکاران، 1994 م.). همچنین خطر فعالیت جنسى آزاد در این کودکان بالاست. کودکان این رفتارها را به عنوان فرآیندهاى خوددرمانى براى تعدیل نقایص تحول عاطفى و اجتماعى خود به کار مى‌برند که این نقایص در خانواده پرخطر تشدید شده است (رپتى و وود، 1997 م.)

در مجموع، پى‌آمدهاى زیستى و رفتارى موجود در خانواده‌هاى پرخطر، نمایانگر نیم‌رخ یک‌پارچه خطر زیستى ـ روانى ـ رفتارى است که با اختلال‌هاى روانى در طول زندگى، مانند افسردگى و خصومت پرخاش‌گرانه، بیمارى‌هاى مزمن مثل فشار خون بالا، بیمارى قلبى و مرگ زودرس ارتباط دارد (ترنو، 2002 م.)

همچنین طبق مدل نظرى عوامل خطر ـ محافظ (راتر، 1984 م.)، گستره عوامل خطرزا متأثر از بافتى مى‌باشد که کودک و خانواده در آن زندگى مى‌کنند؛ مثلاً محیط توأم با استرس مزمن، خشونت، فقر و وضعیت اقتصادى اجتماعى پایین، ظرفیت خویشتن‌دارى افراد را در مهار استرس کم مى‌کند (گالو و ماتیو، 2003 م.)

مطالعه چن و ماتیوس (2002 م.) و گومن و همکاران (2005 م.) نشان مى‌دهد که وضعیت اجتماعى ـ اقتصادى نیز بر سلامتى تأثیر مى‌گذارد. وضعیت اجتماعى ـ اقتصادى ضعیف، سلامت جسمانى و روانى فرد را تهدید مى‌کند. کودکان فقیر، حمایت اجتماعى کمترى دریافت مى‌کنند و والدین سلطه‌گرى دارند که کمتر پاسخ‌گو هستند؛ این کودکان بیشتر تلویزیون مى‌بینند، کمتر کتاب مى‌خوانند، به کامپیوتر و کتاب دست‌رسى ندارند و خانواده شلوغ و پرازدحامى دارند

آبیگل و همکاران (2005 م.) دریافته‌اند که در خانواده‌هاى با وضعیت اجتماعى ـ اقتصادى نامناسب، تعامل بین مادر و کودک و بروز دل‌بستگى ایمن در کودک ضعیف مى‌باشد، اما چگونگى این رابطه هنوز مشخص نیست. همچنین شرایط اقتصادى ـ اجتماعى پایین به‌خصوص سطح تحصیلات و درآمد والدین از طریق رفتار و باورهاى آنها به صورت غیر مستقیم بر پیشرفت تحصیلى کودکان تأثیر مى‌گذارد (کایسر و بلک، 2005 م. ؛ دیویس و کین، 2005 م.)

 دانلود مقاله مقایسه سلامت عمومی حافظان قرآن و غیرحافظان با word دارای 15 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله مقایسه سلامت عمومی حافظان قرآن و غیرحافظان با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله مقایسه سلامت عمومی حافظان قرآن و غیرحافظان با word

چکیده  
مقدمه  
بیان مسئله  
اهداف پژوهش  
هدف اصلی  
اهداف فرعی  
فرضیه پژوهش  
جامعه آماری  
حجم نمونه و روش نمونه‌گیری  
ابزار پژوهش  
اعتبار و پایایی پرسش‌نامه  
روش‌های آماری جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله مقایسه سلامت عمومی حافظان قرآن و غیرحافظان با word

ـ آل‌اسحاق، محمد، اسلام و روان‌شناسی، قم، نویسنده، 1369

ـ کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا، ج 1 و2

ـ پرهیزکار، شهریار، چگونه قران را حفظ کنیم; ، ناشر، نمایندگی ولی فقیه در نیروی مقاومت بسیج، 1371

ـ سارافینو، ادوارد، روان‌شناسی سلامت، تهران، رشد، 1940

ـ شفیعی مازندرانی، سید محمد، سرچشمه‌های آرامش در روان‌شناسی اسلامی، محل نشر؟؟؟، عطرآگین، 1384

ـ شهیدی، شهریار، اصول و مبانی بهداشت روانی، تهران، سمت، 1381

ـ طاهری، حبیب الله، نقش باورهای دینی در رفع نگرانی‌ها، قم، آستانه مقدس، 1386

ـ تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد، غررالحکم و دررالکلم، تهران، دانشگاه تهران، 1366 ه

ـ میلانی‌فر، بهروز، بهداشت روانی، تهران، قومس، چاپ سوم، 1373

ـ نجاتی، محمدعثمان، قرآن و روان‌شناسی، ترجمه عباس عرب، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ چهارم، 1374

چکیده

سلامت عمومی انسان‌ها همواره از موضوعات بسیار مهمی جوامع انسانی بوده است؛ در این مقاله به بررسی و مقایسه سلامت عمومی در بین دو گروه حافظ قرآن کریم و غیرحافظ پرداخته‌ایم. فرضیه پژوهش عبارت است از اینکه حفظ قرآن کریم می‌تواند موجب افزایش سطح سلامت عمومی جوانان گردد. بدین منظور، نمونه‌ای به حجم 103 نفر در سنین 17 تا 27 ساله شهرستان قم، انتخاب و آزمون سلامت عمومی 28 سؤالی (GHQ) مشتمل بر 4 مقیاس فرعی روی آنها اجرا گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از فن آماری t دو گروه مستقل استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که تفاوت معناداری بین دو گروه در سطح 01/0= مشاهده گردید. با 99% اطمینان می‌توان گفت: که حافظان قرآن نسبت به جوانان غیرحافظ در هر 4 مقیاس و در کل، از سطح سلامت عمومی بالاتری برخوردارند

کلید واژه‌ها: سلامت عمومی، علائم جسمانی، اضطراب و اختلال خواب، کنش اجتماعی، افسردگی، حفظ قرآن

مقدمه

برای آنکه جامعه‌ای سالم و کارآمد داشته باشیم تا انسان‌ها در آن سر شار از شور و نشاط، همراه با انگیزه و هدف در زندگی باشند و پویایی فردای فرزندان و جامعه خود را بسازند، فراهم‌آوردن امکاناتِ لازم و ایجاد زمینه‌ای مناسب بر این‌گونه سازندگی‌ها، مستلزم به وجودآوردن فضایی سالم و عاری از هرگونه مشکلات جدی رفتاری است که در آن انسان‌ها بتوانند با فکری آسوده و خلاقیت در خور توجه، سازنده زندگی حال و آینده خود باشند، ولی متأسفانه در طول قرن بیستم، انسان از نظر شیوه زندگی، روابط اجتماعی و مسائل بهداشتی و پزشکی، بیش از تمام تاریخ دستخوش دگرگونی شده است.¹ تلاش شتابزده برای صنعتی‌شدن و گسترش سریع شهرنشینی و زندگی ماشینی، که لازمه آن قبول شیوه‌های نوین برای زندگی است، اثر معکوس بر سلامت انسان گذاشته و مسائل بهداشتی تازه‌ای را به بار آورده است. اوضاع اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نابسامان جهان و بار مشکلات اجتماعی، محیطی و روانی، واکنش‌های بیمارگونه بسیاری را در افراد و جوامع به وجود آورده که خود سبب وخیم‌شدن اوضاع و نامساعدشدن شرایط محیط زیست شده است.² این عامل، توجه ویژه روان‌شناسان به این‌گونه مشکلات و راه‌حل‌های آنها را به خود جلب کرده و موجب شده رشد و پیشرفت علمی ـ صنعتی را در کنار بهبودبخشیدن به زندگی انسان، مد نظر قرار دهند؛ به عبارت دیگر، علاقه روزافزون روان‌شناسان به این‌گونه مسائل موجب شده است دانش انسان در مورد افراد، به ویژه کسانی که دچار مشکلات روانی هستند، به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد.³

سازمان بهداشت جهانی⁴ در مقدمه پروژه 2000 که طی آن، برنامه وسیع بهداشتی را برای کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته، سلامتی را از چهار بعد اساسی، یعنی ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی مورد بررسی قرار داده است. تأکید بر بعد چهارم، یعنی معنویت، نمایانگر آگاهی مسئولان و متخصصان بهداشت روانی و تأکید بر اهمیت مذهب و معنویت در زندگی امروزی افراد جامعه است؛⁵ هرچند بیشتر جوامع بشری (چه در زمان قدیم و چه در زمان معاصر) تأثیر مذهب همراه با چهار نهاد اساسی دیگر (خانواده، مدرسه، اجتماع و همگنان) را در شکل‌گیری شخصیت و روان انسان‌ها حتمی دانسته و شناخت این عوامل، بخصوص در رابطه با سلامت روان را امری ضروری می‌دانستند.⁶ از این‌رو، بر اساس ضرورت ناشی ازشناخت اثرات آن، مطالعات بی‌شماری در این خصوص صورت گرفته که یکی از قدیمی‌ترین آنها، ارتباط بین سلامت جسمی و رفتن به کلیسا، از سوی کامستوک⁷ و پارتریج⁸ با استفاده از میزان مرگ و میر در نمونه‌ای بزرگ بوده که نتایج آن در جدول 1-1 آمده است.⁹

جدول (1ـ1): میزان مرگ و میر افرادی که به صورت منظم به کلیسا می‌روند (در هر هزار نفر)

کمتر از یک بار در هفته

یک بار در هفته یا بیشتر

بیماری قلبی (5 سال)

آمفیزم (3 سال)

سیروز (3 سال)

سرطان راست روده (5 سال)

خودکشی (6 سال)

همچنین مطالعه مک دنالد لوکت¹⁰ که در اواخر دهه 70 انجام گرفته است، ارتباط بین تعلق دینی و تشخیص‌های مطروحه¹¹ در میان 7050 بیمار با گرایش‌های دینی متفاوت را مورد پژوهش قرار داده است. نتیجه به دست آمده نشان داد که: در میان پروتستان‌های غیرافراطی، درصد بالای واکنش انطباقی در کودکی و اختلال افسردگی و اختلال شخصیت وسواس- جبری در بزرگسالی بیشتر است. در پژوهش کوئینگ و همکارانش نیز این یافته تأیید شده است؛ چرا که پروتستان‌های افراطی کمترین میزان افسردگی را تجربه کرده بودند

یکی از امتیازات مهم مکتب حیات‌بخش اسلام، جامعیت آن و در نظرگرفتن همه ابعاد انسانی است. از تعالیم برجسته این مکتب الهی، توجه فوق‌العاده آن به پژوهش، تربیت، بهداشت و سلامت روح و جسم انسان است.¹² در قرآن آیات بسیاری وجود دارد که فطرت وجودی انسان و حالات گوناگون روان او را متذکر شده و علل انحراف، بیماری و همچنین راه‌های تهذیب، تربیت و معالجه روان انسان را به طور جامع نشان داده است. ما می‌توانیم به کمک حقایقی که در قرآن، درباره انسان و صفات و حالات گوناگون روانی او آمده است، به خوبی شخصیت انسانی خویش را رشد داده، انگیزه‌های اصلی محرکِ رفتار انسان و عواملی را که در هماهنگ‌کردن شخصیت و ایجاد بهداشت روانی او تأثیر به سزایی دارند، دریابیم.¹³