دانلود مقاله بررسی و نقد مبانی نظریه تساهل جان لاک با word دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله بررسی و نقد مبانی نظریه تساهل جان لاک با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله بررسی و نقد مبانی نظریه تساهل جان لاک با word

چکیده  
بیان مسئله  
تعریف واژه تساهل  
نقد و واکاوی مبانی نظریه تساهل  
الف) نسبیت گرایی در شناخت‌شناسی (مبنای فلسفی و معرفت‌شناسی)  
ب) نگاه حداقلی به گستره دین (مبنای دینی)  
ج) سکولاریسم (مبنای سیاسی)  
نتیجه گیری  
پی‌نوشت‌ها:  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله بررسی و نقد مبانی نظریه تساهل جان لاک با word

اسلامی، محمدتقی، تساهل و تسامح، قم، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، پاییز 1381

بیات، عبدالرسول، فرهنگ واژ‌ها، قم، موسسه اندیشه و فرهنگ دینی، بهار 1386

توماس، هنری، بزرگان فلسفه، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران، علمی و فرهنگی، 1386

جونز. ویلیام تامس، خداوندان اندیشه سیاسی، ج 3، ترجمه محمدجواد شیخ الاسلامی، تهران، امیر کبیر، 1388

حسین‌زاده، محمد، درآمدی بر معرفت‌شناسی و مبانی معرفت دینی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1388

دهخدا، علی‌اکبر. لغت نامه، تهران، سیروش، 1343

رحیم پورازغدی، حسن، «بررسی انتقادی موضوع تساهل»، صبح، سال چهارم، ش 80، فروردین 1377 ص36ـ43

ژولی، سادا- ژاندرون، تساهل در تاریخ اندیشه غرب، تهران، نی، 1378

فاضل میبدی، محمدتقی، تساهل و تسامح، تهران، آفرینه، 1379

فتحعلی، محمود، تساهل و تسامح، قم، موسسه فرهنگی طه، 1378

فیاضی، غلامرضا، درآمدی بر معرفت شناسی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1387

کاپلستون، فردریک چارلز، تاریخ فلسفه، (فیلسوفان انگلیسی از هابز تا هیوم)، ترجمه امیرجلال‌الدین اعلم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1386

لاک، جان، رساله‌ای در باب تساهل، ترجمه شیرزاد گلشاهی کریم، تهران، نی، 1377

ـــــ ، جستاری در فهم بشر، رضا‌زاده شفق، تهران، شفیعی، بهار 1380

ـــــ ، رساله‌ای در باب حکومت، ترجمه حمید عضدانلو، تهران، نی، 1388

جمعی از نویسندگان، تسامح آری یا نه، قم، خرم، 1377

مصباح‌یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1367

مطهری، مرتضی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، بی‌جا، دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا

چکیده

نظریه تساهل از جمله دستاوردهای نظری مغرب‌زمین به شمار می‌رود که بیش از یک دهه است وارد گفتمان سیاسی و فلسفی جریان شبه‌روشنفکری کشورهای جهان سومی شده است. ریشه‌های این نظریه در جهان معاصر را باید در دوران موسوم به نوزایی و سده‌های پس از آن جست. جان لاک از اولین فیلسوفانی است که به نگارش رساله‌ای مستقل در این باره پرداخته است. وی در این رساله می‌کوشد ضمن تبیین دلایل و چرایی لزوم برخورد متساهلانه‌ حاکم مدنی با فرقه‌های مختلف، دامنه تساهل و سازوکارهای بسط آن در حیات اجتماعی را تشریح کند

این مقاله درصدد است با تبیین زمینه‌های مطرح شدن این نظریه در جهان غرب، مبانی نظری این موضوع را نقد و بررسی کند. تفصیل در بیان این مبانی، نه به معنای پذیرش آن، بلکه برای فهم بهتر از پیش‌زمینه‌های فکری‌ای است که لاک و دیگر نظریه‌پردازان تساهل را بر ارائه و ترویج آن برانگیخته است

کلید واژه‌ها: تساهل، دولت، کلیسا، نسبیت‌گرایی، تکثرگرایی، گستره دین، سکولاریسم

بیان مسئله

تساهل و تسامح از جمله موضوع‌هایی است که در سده‌های اخیر در فلسفه سیاسی غرب از آن فراوان سخن به میان آمده است و اندیشمندان سیاسی مغرب‌زمین تلاش گسترده‌ای برای نظریه‌پردازی در این حوزه انجام داده‌اند

نظریه تساهل بر بسترها و ریشه‌های فلسفی و نظری خاص خود رشد و نمو یافت و به بالنگی رسید؛ اما توجه بیش از حد متفکران یادشده به این مقوله را باید بیش از هر چیز در فضای مذهبی و سیاسی خاص اروپای قرون وسطا و نیز سده‌های پس از آن جست

در حقیقت، ناسازگاری مبانی دینی مسیحیت و محتوای کتاب مقدس با اصول عقلی و نظریه‌های علمی، جامعیت نداشتن آیین مسیحیت برای تعمیم به تمام ساحت‌های زندگی بشری، مبارزه با علم و علم‌گرایی و تعقیب و مجازات دانشمندان علوم طبیعی، سایه سنگین اختناق و ظلم کلیسا و تحمیل عقاید و برداشت‏های شخصی پاپ به مثابه نظریه‌های دینی به مردم از سوی این نهاد در دوران معروف به قرون وسطا و همچنین درگیری‌های خونین و دنباله‌دار میان پروتستان‌ها و کاتولیک‌ها و تکفیر هر گروه از سوی دیگری پس از دوران نهضت اصلاح دینی، برخی از فیلسوفان سیاسی اروپا را به اتخاذ چاره‌ای اساسی واداشت

نتیجه‌ چنین تحولاتی در فضای پرتنش دنیای مسیحیت در میانه قرون شانزدهم و هفدهم میلادی، نظریه «تساهل» به مثابه درمان بیماری لاعلاجِ نزاع‌های فرسایشی مذهبی مطرح شد

 این راهکار بعدها برای مبارزه با مذهب و ارزش‌های دینی از سوی بسیاری از جریان‌های فلسفی و سیاسی مورد سوءاستفاده قرار گرفت؛ اما در اصل نه به عنوان معارضه با دین و جامعه ایمانی، و نه با هدف نفی اخلاق و ارزش گزاره‌های آن ارائه شد؛ زیرا نظریه‌پردازان اولیه آن مانند کاستالیون، میشل اوپیتال، جان لاک و پیربیل، خود از مؤمنان و معتقدان به شریعت عیسوی بوده و از این رهگذر به فکر چاره‌ای برای برطرف کردن ذهنیت منفی مردم از دین و متولیان آن در دوره پس از رنسانس بودند

با توجه به بسط این نظریه از بافت فکری و فلسفی جهان غرب به جغرافیای نظری جهان اسلام و ادبیات سیاسی ایران و ترویج آن به مثابه یکی از گفتمان‌های نظری معارض با مبانی دینی از سوی نحله‌های شبه‌روشنفکری در سالیان اخیر و نیز تلاش برخی از جریان‌های رایج سیاسی به منظور بهره‌برداری‌های حزبی از این مقوله فلسفی، واکاوی این گفتمان ـ آن هم در سپهر اندیشه نظریه‌پردازان اولیه آن ـ ضروری به نظر می‌آید

در این میان، جان لاک جایگاه مهمی دارد؛ زیرا همگان وی را پدر نظریه تساهل برشمرده و اثر وی در این‌باره نیز از اولین نوشتارهای معتبر و غنی در این‌خصوص است. این نوشتار بر آن است تا با مروری بر آثار لاک و به ویژه کتاب رساله‌ای در باب تساهل به ترسیم دقیق مبانی فکری نظریه تساهل بپردازد و از این گذر به نقد آن همت گمارد

تعریف واژه تساهل

واژ تساهل از ریشه سهل، به معنای آسان گرفتن و سهل‌انگاری، اغماض، چشم‌پوشی، و به نرمی با کسی برخورد کردن‏ گرفته شده است

واژه «Toleration» از ریشه لاتینی «Tolero» به معنای تحمل کردن، اجازه دادن و ابقا کردن است. این واژه با مصدر Tollo ـ به معنای حمل کردن یا بردن و اجازه دادن ـ هم‌خانواده است؛ گویا کسی که تساهل می‌ورزد، باری را تحمل یا حمل می‌کند؛3 اما در اصطلاح، تساهل و تسامح عبارت است از ممانعت نکردن از روی قصد و آگاهی و به معنای عدم مداخله و ‏یا اجازه دادن به اعمال و عقایدی است که مورد پذیرش و علاقه نیست

در حقیقت، فردی که از رفتار یا گفتار دیگری ناخرسند است، به رغم اینکه توان جلوگیری و منع طرف مقابل را دارد، از این اقدام با میل و رضایت خود صرف‌نظر می‌کند

باید یادآور شد که جان لاک تعریف دقیقی از معنای تساهل ارائه نمی‌دهد؛ زیرا در رساله خود حدود و ثغور معنایی این واژه را مفروض گرفته و مخاطب خود را بی‌نیاز از ارائه تعریفی روشن و نامبهم از این اصطلاح تصور می‌کند؛ اما در کل می‌توان با تدبر در مکتوب وی، به معنایی رسید که با تعاریف فوق همساز است: «نوعی عدم ممانعت آگاهانه و از روی اختیار از رفتار یا اعتقادی که مورد قبول نیست»

نقد و واکاوی مبانی نظریه تساهل

در حقیقت هر اندیشه‌ای زاییده مبانی و ملاک‌های خاص خود است که بر بستر آن نشو و نمو کرده، از ریشه‌های آن تغذیه می‌کند. آن‌گونه که اگر آن مبانی نمی‌بود، چنان نظریه‌ای تولید نمی‌شد. نظریه تساهل نیز از این مهم مستثنا نبوده و از آبشخورهای خاص خود نشئت گرفته است

نظریه‌پردازان گفتمان تساهل از لحاظ اعتقاد به مذهب و امور ماورائی به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول کسانی چون لاک هستند که به رغم پذیرش اصالت تجربه، داده‌های تجربی را تنها ادراکات معتبر بشری قلمداد نمی‌کنند و به امور غیبی و ماوراء‌الطبیعه باور دارند؛ دسته دوم را نیز افرادی تشکیل می‌دهند که اصولاً هیچ‌گونه اعتقادی به امر غیبی نداشته و نظریه تساهل را سیراب از مبانی انسان‌مدارانه عصر تجدد کرده و برخلاف متقدمان، با رویکردی مخالف با مذهب مواجه می‌شوند

برای واکاوی بنیان‌های این نظریه باید میان مبانی نظری و شناخت‌شناسانه هریک از این دو طایفه تمایز قائل شد و گفتار هریک را مجزا بررسی کرد. به همین دلیل، این نوشتار مُصر است تا نظریه جان لاک را جداگانه و با بازگشت به مبانی شخص وی ارزیابی کرده و از نسبت دادن مبانی‌ای که بنیادهای نظریه متأخران را تشکیل می‌دهد به او خودداری کند

مخاطب با تأمل در متن رساله‌ای در باب تساهل و استقراء مبانی لاک در این کتاب؛ به طور کلی با سه عنصر بنیادین و اساسی مواجه می‌شود که پایه‌های نظری اندیشه تساهل را تشکیل می‌دهد

قبل از شروع به بررسی این مبانی، باید خاطرنشان ساخت که این فیلسوف بریتانیایی در این رساله، خود را محدود به اثبات مبانی نظری دغدغه خود نکرده است؛ بلکه این مهم را در سایر کتب خود همچون جستاری در فهم بشری و رساله‌ای درباره حکومت بیان کرده است و در رساله‌ای در باب تساهل بدون آنکه خود را نیازمند استدلال‌های فلسفی و پیچیده مختص هر مبنا بداند، مبانی اثبات‌شده در آن آثار را به منزله اصول موضوعه نظریه خود قرار داده و در این مقام تنها به اقتضای بحث، به مبانی خود در آن کتب اشاره‌هایی است. از این‌رو، در مقام بحث، مراجعه به متون یاد‌شده ضروری به نظر می‌رسد

الف) نسبیت گرایی در شناخت‌شناسی (مبنای فلسفی و معرفت‌شناسی)

جان لاک از جمله فیلسوفان آمپریست5 است که ضمن انتقاد از نظریه دکارت درباره «شناخت‌های فطری»، سرچشمه همه شناخت‌ها را حس و تجربه می‌داند

البته همان‌طور که گذشت، او برخلاف هیوم که کاملاً به اصالت تجربه و لوازم لاینفک آن ـ از جمله شک در امور ماورایی ـ وفادار ماند، با اعتبار‌بخشی به برخی از معرفت‌های شهودی که در واقع نوعی احساس و تجربه درونی است، عدم التزام عملی خود به مبانی آمپریسم را نشان داد

در حقیقت لاک جدای از شناخت حسی که متعلق آن امور جزئی است، به سه درجه دیگر از شناخت (که به اعتقاد وی والاتر از شناخت‌های حسی هستند) معتقد است: 1 شهود7؛ 2 برهان8؛ 3 ایمان یا عقیده. در واقع وی معرفت دینی را در عرض معرفت‌های شهودی و عقلانی (برهانی) ارزیابی کرده، آن‌ را غیرعقلانی ـ به معنای امری فراعقلی و بالاتر از حوزه دسترسی عقل بشری ـ قلمداد می‌کند. پس نباید این شناخت‌ها را حتی اگر اطمینان‌بخش باشند، علم نامید و اطلاق چنین عنوانی بر این سنخ معارف را نمی‌توان حقیقی برشمرد.9 در اینجاست که وی در پاسخ به پرسش از معیار و ملاک پذیرش معرفت دینی، گواهی و شهادت خداوند را ملاک برمی‌شمارد

شهادت ساده خداوند بزرگترین یقین است; علت این است که این شهادت از یکی است که نمی‌فریبد و فریب هم نمی‌خورد و آن عبارت است از خدای تعالی; اگر ما در باب وجود خودمان تردید کنیم، می‌توانیم در صحت وحی هم شبهه داشته باشیم

اما در نگاه لاک، بخش اعظم شناخت‌های ما و نیز معارف ترویج‌شده از سوی کلیسای مسیحیت (به جز وجود ذات اقدس الهی و نیز اصل وحی الهی و نه همه محتوای آن)، همان محتملات هستند که راهی به شناخت جزمی آنها منتهی نخواهد شد و رهروی طریق آن، ره به جایی نخواهد برد؛ این همان نسبیت‌گرایی معرفتی است که بر پایه آن، امکان دستیابی به واقعیت و حقیقت به حداقل ممکن کاهش می‌یابد

به‌رغم آنکه لاک مبانی فلسفی و شناخت‌شناسانه خود را در جستارهایی در فهم بشر تبیین کرده است، ولی وی در لابه‌لای جملات خود در رساله‌ای در باب تساهل نیز گاه به صراحت مبانی یاد‌شده را یادآور شده و در مقام بحث، به نانمایی شناخت اشاره می‌کند

;از آنجا که ما حداکثر قادریم که به امور محتمل پی ببریم نه به یقینیات و از آنجا که حتی این امور محتمل را اشخاص مختلف به صورت‌های مختلفی مشاهده می‌کنند، ما نباید عقاید خود را به دیگران تحمیل کنیم

از آنجا که فهم انسانی به واسطه خطاهایی که ممکن است در مسیر دستیابی به معرفت حقیقی برای آن حادث شود ناقص است، نباید از یقین مطلق سخن گفت. از این‌رو، باید در مقابل افکار دیگران از خود تساهل نشان داده و به آرا و اندیشه‌های متکثر ایشان مجال طرح و عرضه داد. پس پذیرفتن نسبیت‌گرایی، در حقیقت سنگ بنای اولیه تساهل‌ورزی محسوب می‌شود؛ و انکار آن، خشونت‌ورزی و درشت‌خویی را بنیان می‌نهد

آنجا که بنی‌بشر حقیقت موضوعات و مفاهیم آن را نمی‌داند، خود‌خواهانه و سبک‌سرانه است که با اصرار بر اعتقادات و دیدگاه‌های خود وارد شود، چه رسد به ستیزه بر سر آن و یا حُقنه و تحمیل آن به فاهمه سایرین. به همین دلیل، این اصل مهم‌ترین مبنای نظریه تساهل به شمار می‌‌رود

لاک با به میان کشاندن وجدان مخاطبان، توجه ایشان را به انحصارگرایی معرفتی برخی از دین‌داران معطوف می‌سازد و سپس می‌نویسد در عالمِ ناسوت، برای تعیین حق از باطل، داوری جز خداوند متعال وجود ندارد

;هر کلیسایی از نظر خود راست‌اندیش و بر حق است و از نظر دیگری خطاکار و مرتد. هر کلیسایی آنچه را که به آن معتقد است برحق می‌داند و مخالفت با آن را باطل اعلام می‌دارد. نه در قسطنطنیه و نه در هیچ‌جای دیگر روی زمین، داوری وجود ندارد که با حکم او بتوان این امر [حقانیت هریک از طرفین] را مشخص کرد.»12 او در جایی دیگر و در مقام چاره‌جویی برای یافتن راه‌کاری مناسب برای حل تعارض میان دیدگاه‌های مردم و فرمانروا، دوباره بر معیار بودن نظر الهی تأکید می‌کند: «;بر روی زمین داوری وجود ندارد که بتواند بین فرمانروای مقتدر و مردم قضاوت کند. به نظر من، در این مورد فقط خداوند می‌تواند حکم کند

 دانلود مقاله تاریخچه حجاب در اسلام با word دارای 22 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله تاریخچه حجاب در اسلام با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله تاریخچه حجاب در اسلام با word

چـکیده    
مقدمه    
مفهوم شناسى    
مفهوم لغوى حجاب    
مفهوم اصطلاحى حجاب    
حجاب در ایران و روم باستان    
پوشش زنان عرب قبل از اسلام    
حجاب در قرآن    
تاریخ نزول سوره احزاب و نور    
شواهد روایى    
زمان بر قرارى ارتباط میان اسلام و ایران و روم    
شواهدى متعارض    
پرده نشینى    
نتیجه گیرى    
کتاب نامه    

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله تاریخچه حجاب در اسلام با word

1 سیوطى، عبدالرحمان، الاتقان، [بى جا، بى تا]

2 جصاص، احمد، احکام القران، بیروت، دارالکتاب العربى، [بى تا]

3 مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، [بى تا]

4 زرکشى، محمد، البرهان، بیروت، دار الفکر، 1408 ق

5 ویل دورانت، تاریخ تمدن، ترجمه ابوطالب صارمى و;، چاپ سوم: تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، 1371

6 معرفت، محمدهادى، التمهید فى علوم القران، قم، مطبعه مهر، 1396

7 طبرى، محمد، جامع البیان فى تاویل القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1420 ق

8 عاملى، جعفرمرتضى، حدیث الافک، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1400 ق

9 طوسى، محمد، الخلاف، قم، موسسه النشر الاسلامى، 1417 ق

10 سیوطى، جلال الدین، الدر المنثور، بیروت، دار الفکر، 1403 ق

11 ابوزید، نصرحامد، دوائر الخوف، بیروت، المرکز الثقافى العربى، چاپ سوم، 2004 م

12 اردبیلى، احمد، زبده البیان، قم، انتشارات مومنین، 1421 م

13 سجستانى، سلیمان، سنن أبى داود، بیروت، دار الفکر، 1410 ق

14 مازندرانى، ملاصالح، شرح اصول کافى، تهران، مکتبه الاسلامیه، 1388 ق

15 شوکانى، محمد، فتح القدیر، عالم الکتب، [بى جا، بى تا]

16 کاشانى، فیض، الصافى، تهران، مکتبه الصدر، 1416 ق

17 جوهرى، اسماعیل، الصحاح تاج اللغه العربیه و صحاح العربیه، چاپ هفتم: بیروت، دار العلم للملائین، 1407ق

18 عسقلانى، ابن حجر، فتح البارى شرح صحیح البخارى، بیروت، دار المعرفه للطباعه و النشر، [بى تا]

19 الکوفى، احمد، فتوح البلدان، بیروت، دار الندوه الجدیده، [بى تا]

20 راوندى، قطب الدین، فقه القران، قم، مکتبه آیه الله عظمى مرعشى، 1405 ق

21 کلینى، محمد، کافى، چاپ سوم: تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1388 ق

22 سیورى، فاضل مقداد، کنز العرفان، تهران، مرتضوى، 1369

23 طریحى، فخرالدین، مجمع البحرین، چاپ دوم، الثقافه الاسلامیه، 1408 ق

24 طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، موسسه الاعلمى للمطبوعات، 1415 ق

25 مطهرى، مرتضى، مجموعه آثار، قم، صدرا، 1420 ق

26 حلى، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه، قم، موسسه النشر الاسلامى، 1412 ق

27 عسکرى، مرتضى، معالم المدرستین، چاپ ششم: [بى جا]المجمع العلمى الاسلامى، 1416 ق

28 راغب اصفهانى، حسین، مفردات الفاظ قرآن، قم، ذوى القربى، 1416 ق

29 صدوق، محمد، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، 1404 ق

30 رشیدرضا، محمد، المنار، چاپ دوم: بیروت، دار المعرفه، [بى تا]

31 طباطبائى، محمدحسین، المیزان، قم، جامعه مدرسین، [بى تا]

32 کاشانى، فیض، الوافى، اصفهان، مکتبه امیر المومنین(علیه السلام)، 1406 ق

33 حرعاملى، محمد، وسائل الشیعه، قم، آل البیت(علیهم السلام)، 1414 ق

چـکیده

حجاب به معناى پوشاندن بدن زن در برابر نامحرم از احکام ضرورى دین اسلام است. در ادیان الهى دیگر از جمله آئین زرتشت، یهود و مسیحیت نیز این حکم با تفاوتهایى وجود دارد. در سرزمینى که اسلام در آن ظهور کرد زنان با صورتى گشاده و گریبانى چاک در معابر آمد و شد مى کردند. برخى نویسندگان چنین اظهار نظر کرده اند که پوشش اسلامى نتیجه تعامل فرهنگى بین اعراب و ایرانیان و رومیان است و در نتیجه، اسلام نسبت به چگونگى حضور زن در برابر نامحرم قانونى خاص ندارد و آن چه امروز به صورت دستورى شرعى در آمده، مستندى شرعى ندارد. این مقاله به تحقیق درباره صحت و سقم این نظر مى پردازد

واژگان کلیدى: حجاب، تاریخ حجاب و پیشینه حجاب در اسلام

مقدمه

صرف نظر از مباحثى چون ادله حجاب، محدوده حجاب اسلامى، فلسفه آن و مباحث دیگر، یکى از مباحث لازم در این باره، بررسى پیشینه این حکم است; به این معنا که آیا اسلام خود قانون و دستور خاصى براى پوشش زنان در برابر مردان نامحرم ارائه داده است یا نه، رسم موجود بین بانوان مسلمان ریشه اى دیرینه دارد؟ ضرورت طرح این بحث از آن جا ناشى مى شود که برخى مدعى شده اند: «ارتباط عرب با ایران از موجبات رواج حجاب در قلمرو اسلام شد»2 و معتقدند که «حجاب رایج میان مسلمانان عادتى است که از ایرانیان، پس از مسلمان شدنشان به سایر مسلمانان سرایت کرد». برخى دیگر نیز گفته اند: «حجاب از ملل غیر مسلمان روم و ایران به جهان اسلام وارد شده است».3 این مقاله در صدد کشف اثبات این مسئله است

 دانلود مقاله انصار و گرایش آنان به تشیع با word دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله انصار و گرایش آنان به تشیع با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله انصار و گرایش آنان به تشیع با word

چکیده    
مقدمه    
1 عدم شکایت ائمه اطهار(علیهم السلام) از انصار    
2 کثرت شیعیان صحابى از میان انصار    
3 تقابل انصار با رقباى امیرمؤمنان(علیه السلام)    
4 همراهى انصار با امیرمؤمنان(علیه السلام)    
نتیجه    
کتاب نامه    

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله انصار و گرایش آنان به تشیع با word

1 قرآن کریم

2 نهج البلاغه، ترجمه فیض الاسلام

3 ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، داراحیاء التراث العربى

4 ابن اثیر، الاصابه فى معرفه الصحابه، تهران، المکتبه الاسلامیه

5 ابن حجر عسقلانى، شهاب الدین بن على، الاصابه فى تمییز الصحابه، بیروت، داراحیاء التراث العربى

6 ابن خلدون، مقدمه، بیروت، داراحیاء التراث العربى، 1408 ق

7 ابن سعد، الطبقات الکبرى، بیروت، دار بیروت، 1405 ق

8 ابن شهر آشوب، مناقب آل ابى طالب، بیروت، دارالاضواء، 1405 ق

9 ابن کثیر، السیره النبویه، تحقیق مصطفى عبدالواحد، بیروت، دار احیاء التراث العربى

10 ابوالفرج اصفهانى، الأغانى، بیروت، داراحیاء التراث العربى

11 ابوالفرج اصفهانى، مقاتل الطالبین، قم، منشورات الشریف الرضى

12 تسترى، قاموس الرجال، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

13 «تسمیه من قتل مع الحسین»، مجله تراثنا، شماره 2، 1406ق

14 جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، چاپ پنجم: قم، سازمان تبلیغات اسلامى، 1377

15 زبیر بن بکار، الأخبار الموفقیات، تحقیق سامى مکى عانى، منشورات شریف رضى

16 سیوطى، تاریخ الخلفاء، قم، انتشارات شریف رضى

17 شیخ طوسى، رجالى کشى، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث

18 شیخ مفید، الارشاد، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث

19 شیرازى، سیدعلى خان، الدرجات الرفیعه فى طبقات الشیعه، بیروت، مؤسسه الوفاء

20 طبرسى، إعلام الورى باعلام الهدى، قم، مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث

21 طبرسى، الاحتجاج، بیروت، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات

22 علامه مجلسى، بحارالانوار، بیروت، دارالرضا

23 قطب الدین راوندى، الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه الامام المهدى(علیه السلام)

24 کاندهلوى، حیاه الصحابه، چاپ دوم: بیروت، دارالمعرفه

25 کلینى، الاصول الکافى، دارالکتب الاسلامیه

26 مبرد، ابوالعباس محمد بن یزید، الکامل فى الادب، دمشق، منشورات دارالحکمه

27 مسعودى، مروج الذهب، بیروت، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات

28 مؤنس، حسین، تاریخ قریش، جده، الدار السعودیه

29 نصر بن مزاحم، وقعه صفین، قم، کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى

30 یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب، تاریخ یعقوبى، قم، دار الاعتصام

چکیده

انصار لقب آن دسته از مسلمانان اولیه است که پیش از اسلام با نام اوس و خزرج در مدینه مى زیستند و به دلیل یارى پیامبر و دفاع از آن حضرت در مقابل دشمنان اسلام، به این لقب مفتخر شدند. آنان مردم خوش نامى بودند که به مسلمانان رانده شده از مکه پناه داده و در راه پیشرفت اسلام جان نثارى کردند. اگرچه بعد از رحلت پیامبر و در جریان سقیفه نقش بارزى از انصار که حاکى از دفاع جدّى آنان از حقانیت خاندان پیامبر باشد، گزارش نشده است، ولى از بررسى مواردى چون رابطه مثبت آنان با بنى هاشم، عمومى بودن محبت به خاندان پیامبر(صلى الله علیه وآله) در میان آنان، فراوان بودن یاران ائمه اطهار(علیهم السلام) در میان ایشان، ستایش اهل بیت(علیهم السلام) از آنان، همراهى جدى آنان با امیرمؤمنان در عصر حکومتش و تقابل آشکارشان با رقباى سیاسى آن حضرت، مى توان گرایش آن ها را به تشیع و مکتب اهل بیت نتیجه گرفت. و هم چنین مى توان اجتماعشان را در سقیفه به منظور جلوگیرى از حاکمیت قریش ارزیابى کرد، نه مخالفت با رهبرى امیرمؤمنان علیه السلام

واژگان کلیدى: انصار، قریش، سقیفه، تشیع، جمل، صفین و نهروان

مقدمه

انصار، یکى از دو بخش عمده جامعه اولیه مسلمانان و از یاران مخلص و فداکار پیامبر به شمار مى آمدند و در راه پیشرفت اسلام زحمت هاى زیادى را متحمّل شده و در سخت ترین فرصت ها، پیامبر را یارى کرده بودند، لذا در آیات قرآن2 و روایات نبوى3 از آنان تعریف و تمجید شده است. در حقیقت، عنوان انصار، واژه اى است که قرآن براى آنان انتخاب کرده است. اینان به هیچ وجه کسانى نبودند که خاندان پیامبر(صلى الله علیه وآله)را از حقشان محروم کنند. اگرچه عموم آنان از نظر اعتقادى، یعنى پیروى از على(علیه السلام)و فرزندانش و اعتقاد به این که امیرمؤمنان و فرزندانش جانشین پیامبر(صلى الله علیه وآله) هستند،4 شیعه به شمار نمى آیند، ولى براساس معناى سیاسى و ولایى تشیع، یعنى مقدم دانستن خاندان پیامبر بر دیگران در رهبرى جامعه و نیز دوست داشتن آنان، مى توان آن ها را شیعه دانست، چنان که برخى از رجال نویسان و شرح احوال نویسان اهل سنّت بر اساس همین معنا بسیارى از بزرگان و شخصیت هاى صدر اسلام را شیعه به شمار آورده اند

به هر حال، براساس معناى سیاسى و ولایى تشیع، مى توان گفت که عموم انصار به شیعه گرایش داشتند و عموم آنان دوست دار خاندان پیامبر بودند و عده بسیار کمى از آنان به خاندان پیامبر عداوت ورزیدند و نیز آنان از نظر سیاسى طرف دار زعامت خاندان پیامبر بودند. اگر چه اعتقاد به جایگاه الهى ائمه و جانشینى همه جانبه امامان از پیامبر نیز در میان آن ها بیشتر از مهاجران و اهل مکه رواج داشت و بیشتر شیعیان صحابى و یاران اولیه ائمّه، از میان آنان بودند

حال با این پرسش روبه رو هستیم که با وجود آنان چگونه امیرمؤمنان(علیه السلام) از حقّش محروم شد و چرا آن حضرت را یارى نکردند و فراتر از آن، آیا انصار در محرومیت اهل بیت نقش نداشتند و تشکیل اجتماع سقیفه را چگونه مى توان توجیه کرد؟ ضمن بیان دلایل تاریخى گرایش انصار به تشیع به این پرسش پاسخ خواهیم داد

1 عدم شکایت ائمه اطهار(علیهم السلام) از انصار

با این که اجتماع سقیفه ابتدا از سوى انصار تشکیل شد، ولى در سخنان ائمه اطهار(علیهم السلام) چندان شکایتى از انصار به سبب محروم ساختن آنان از حقشان به چشم نمى خورد، در حالى که امیرمؤمنان(علیه السلام) در موارد متعددى از ظلم و تعدّى قریش شکایت کرده و به کوشش آنان براى دست یابى به خلافت تصریح مى کند، چنان که در یکى از خطبه هاى آن حضرت آمده است

خدایا! من در برابر قریش و کسانى که آن ها را یارى مى کنند، به تو شکایت مى کنم، زیرا آنان پیوند خویشى مرا قطع کردند و منزلت مرا کوچک شمردند و در امر خلافت که اختصاص به من داشت، بر دشمنى با من اتفاق کردند

هم چنین در جواب نامه برادرش عقیل مى فرماید

پس قریش و سخت تاختن شان در گمراهى، و جولانشان در دشمنى، و ستیزگى و نافرمانى شان را در سرگردانى از خود رها کن، زیرا آنان به جنگ با من اتفاق کرده اند، مانند اتفاقى که در جنگ با رسول خدا کرده بودند، پیش از من، کیفر رساننده ها به جاى من قریش را کیفر دهند که خویشاوندى بریدند و سلطنت پسر مادرم را از من ربودند

 دانلود مقاله اهمیت ذاتی قانون و فنون قانونگذاری با word دارای 12 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله اهمیت ذاتی قانون و فنون قانونگذاری با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله اهمیت ذاتی قانون و فنون قانونگذاری با word

  مقدمه       
بخش نخست – اهمیت ذاتی و نقد قانونگرایی مطلق                              
1 عدالت هدف نهایی است ونظم مقدمه آن                                       
2 . حق داوری مردم    
3 . اهمیت نیازهای اجتماعی                                          
4 . مقاومت طبیعی مردم در برابر ظلم و قوانین نامطلوب                  
5 . شعار اطاعت از قانون و تمهید گریز از قانون                           
منبع:                                      

منبع

 تالیف جناب آقای دکتر ناصر کاتوزیان ، استاد دانشگاه – وکیل پایه یک دادگستری

مقدمه

همه می دانید که آقای رئیس جمهور ( حضرت حجت الاسلام و المسلمین آقای خاتمی دوره اول ریاست جمهوری 1376 ) با شعار قانونمند شدن جامعه ، جامعه مدنی ، قانونگرایی و استقرار قانون ، فعالیتهای انتخاباتی خود را شروع کردند . استقبال شدیدی که مردم از این گونه شعارها کردند بیهوده نبود ، برای اینکه ما از بی نظمی و از جانشین شدن اراده های خصوصی به جای اراده های اجتماعی رنج بسیار برده ایم

البته بعضی از بی نظمی ها طبیعی است . بعد از هر انقلاب ، نظم موجود از بین می رود و نظم جدیدی به جای آن بنشیند مقداری بر هم ریختگی ، قانون شکنی و احیاناً سوء استفاده ها پیش می آید ، ولی ما از این رهگذر رنج بسیار بردیم و هنوز هم آثار آن ما را رنج می دهد . پس طبیعی است که دانشکده حقوق و جامعه حقوقدانان ، باید از شعار قانونگرائی استقبال کنند . با وجود این ، سیاستمداران ممکن است آرمانهای خوب داشته باشند ، ولی این وظیفه حقوقدانان است که آرمانها را در لباس مناسب ارائه کنند و ارائه این لباس مناسب در تحقق آن آرمانهای خوب اثر اساسی دارد

بی گمان شعار قانونگرایی خیلی ها را می رنجاند . کسانی که اراده شان به عنوان قانون اجراء می شود ، صلاح خود را در این می بینند که وضع ادامه پیدا کند ، ولی دانشگاه ها و روشنفکران و کسانی که نیازهای غیر از نیازهای ابتدایی مادی دارند ، برای اجرای قانون و قانونمند شدن جامعه ارزش فراوانی قائلند

در واقع ، خلاصه و جوهر شعار حکومت و استقرار قانون این است که جامعه منظم باشد ، نظم یکی از نیازهای جامعه مدنی و انسان است . انسان از آزادیهای جامعه طبیعی گذشته و تن به وجود جامعه و دولت و تحمل سنگینی بار اقتدار دولت داده است ، تا جامعه اش منظم باشد و از بی نظمی پرهیز کند

جامعه منظم آن جامعه ای است که هر چیز آن به جای خود باشد . در این نظم بارقه ای از عدالت نیز هست . زیرا وقتی جامعه قانونمند شد ، تساوی مردم در مقابل قانون اعمال می شود ، قانون برای همه یکسان است . می دانید که تساوی جوهر عدالت است و اگر جوهر عدالت ماهوی نباشد ، جوهر عدالت صوری هست

در نتیجه ، ما از شعار قانونگرایی و قانونمند شدن جامعه استقبال می کنیم و آن را می پذیریم و اگر کمکی هم از دست ما بر می آید ، لازم است که در این راه بکنیم با وجود این ، توضیحاتی در این باره دارم که باید ، به عنوان تعدیل این امر بگویم سپس در بخش دوم سخنرانی ، به فنونی که قانونگزاری دارد ، می پردازیم

* بخش نخست – اهمیت ذاتی و نقد قانونگرایی مطلق

1 ) عدالت هدف نهایی است ونظم مقدمه آن

از نظر سیاسی ، گفته می شود که مردم ملزم هستند از قانون اطاعت کنند و از مردم می خواهیم که چنین کاری را بکنند . ولی ، این گفته تنها یک بعد قضیه است ، بعد دیگر قضیه این است که ، قانون باید چه شرایطی را داشته باشد که قدرت جذب و اشتیاق مردم را در اجرای قانون ایجاد کند . اولین سئوالی که در برابر این خطاب که باید قانونگزار باشی ، قانونمند باشی و از قانون اطاعت کنی ، به ذهن می رسد این است که از کدام قانون ؟

قانونی که به جای خودش نشسته و عادلانه است یا قانونی که از جای شایسته خود حرکت کرده و به طرف بی عدالتی می رود ؟ آیا از بی عدالتی در لباس قانون هم باید اطاعت کرد ؟ بنابراین ، نکته ای را که باید خدمتتان عرض کنم این است که ، هم برای کسانی که طرفدار حکومت قانون هستند ، و هم برای کسانی که مخالف هستند ، این شعار مقدماتی است

گفته شد که انسان به نظم احتیاج دارد ، برای اینکه انسان می خواهد زندگیش قابل پیش بینی باشد . وقتی به دادگاه می رود ، بداند که دادگاه چه رای می دهد و چه قانونی حاکم بر اوست . صاحب حق مطمئن باشد که به حقش میرسد ، و مدیون مطمئن باشد که روزی مجبور است ، حق را اجراء کند

بی نظمی یعنی گام نهادن در تاریکی ، یعنی بسان کوران حرکت کردن و این زندگی را بسیار دشوار می کند . بنابراین ، ما به نظم احتیاج داریم . ولی همان انسانی که به نظم احتیاج دارد ، نظم ظالمانه را نمی پسندد و نمی پذیرد

نظم به این است که مقدمه اجرای عدالت باشد . هدف مطلوب ، اجرای عدالت است و نظم اگر ارزش دارد به عنوان مقدمه اجرای عدالت است ، چون با بی نظمی هیچگونه عدالتی در جامعه مستقر نخواهد شد . به همین جهت است که گاهی انسان به رغبت نظمی را واژگون می کند تا بساط ظلمی را بر چیند و این کاری است که مردم در انقلابات میکنند

درست است که هدف هر انقلابی این است که نظم جدید را به جای نظم قدیم بنشاند ولی بهر حال مدت زیادی مردم دچار بی نظمی می شوند . آن بی نظمی را به جان می خرند تا بساط ظلمی را واژگون کنند . پس معشوق نهایی ، هدف واپسین و غایب مطلوب ، اجرای عدالت است

 دانلود تحقیق بررسی موانع گرایش دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره به رویکرد اسلامی پژوهش کیفی با word دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود تحقیق بررسی موانع گرایش دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره به رویکرد اسلامی پژوهش کیفی با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود تحقیق بررسی موانع گرایش دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره به رویکرد اسلامی پژوهش کیفی با word

چکیده 
مقدّمه 
روش بررسی 
یافته‌ها 
عوامل درون‌فردی 
1 بی‌رغبتی کلی دانشجویان، به طرح مسائل جدید 
2 آشنا نبودن با اصول و مفاهیم رویکرد اسلامی 
3 تردید در خصوص توانایی در کسب مهارت‌های لازم برای این رویکرد 
4 تردید درباره کارایی این رویکرد در عمل 
عوامل برون‌فردی 
1 کمبود منابع مناسب آموزشی و پژوهشی 
2 نبود چهارچوب نظری و کاربردی 
3 نبود دوره‌های جامع آموزشی در دانشگاه 
4 نبود کلینیک‌ها و مراکز مشاوره با رویکرد اسلامی برای کارورزی 
5 کمبود یافته‌های تجربی که تأییدکننده کارآمدی رویکرد اسلامی در عمل باشند 
6 اطلاع‌رسانی نکردن مناسب درباره برنامه‌ریزی‌ها و اهداف 
7 عدم حمایت کافی اساتید و مسئولان از پژوهش در حوزه روان‌شناسی و مشاوره با رویکرد اسلامی 
بحث و نتیجه‌گیری 
منابع 

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود تحقیق بررسی موانع گرایش دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره به رویکرد اسلامی پژوهش کیفی با word

آذربایجانی، مسعود، موسوی اصل، سیدمهدی، درآمدی بر روان‌شناسی دین، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی ( سمت)، چ دوم، 1387

اسپیلکا، برنارد و همکاران، روان‌شناسی دین بر اساس رویکرد تجربی، ترجمه محمد دهقانی، تهران، رشد، 1390

باقری، خسرو، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران، 1389

پروچاسکا، جیمز، و دیگران، نظریه‌های روان درمانی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، رشد، 1387

غروی، سیدمحمد، بحثی پیرامون «روان‌شناسی اسلامی»، معرفت، ش 50، 1380، ص 13-6

قدس، علی اصغر و همکاران، « معنای رضایت بیماران از پرستاران: یک تحقیق کیفی»، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره چهارم، 1389، ش 1، ص 61-47

کری، جرالد، نظریه و کاربست مشاوره و روان درمانی، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، ارسباران، 1389

کریپندورف، کلوس، تحلیل محتوا: مبانی روش‌شناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران، نی، 1390

شکیبا، عباس و همکاران، « بررسی ساختار عاملی تاییدی و ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس فرد-گرایی و جمع- گرایی اوکلند (AICS)»، دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، ش 3، 1390، ص 30-20

Ansari, Zafar. Afaq. (1992). Qur’anic Concept of Human Psyche. International Institute of Islamic Culture: Lahore

Husain, Akbar. (2006). Islamic Psychology: Emergence of a New Field. Published by Global Vision Publishing House: New Delhi

Husain, M. G. (1996). Psychology and Society in Islamic Perspective. Institute of Objective Studies: New Delhi

Passmore, N. L. (2003). Religious issues in counselling: Are Australian psychologists “dragging the chain”. Australian Psychologist, 38, p: 183-

Vahab, A. A. (2002). An Introduction of Islamic Psychology. Institute of Objective Studies: New Delhi. Second print

Study the barriers to applying the Islamic approach within students of psychology and counseling: A qualitative research

چکیده

پژوهش حاضر درصدد کشف و تبیین آسیب‌هایی است که مانع گرایش دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره، به رویکرد اسلامی می‌شوند. برای دستیابی به اهداف پژوهش، با سی دانشجو و پنج استاد مربوط به رشته‌های مشاوره و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان که به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده بودند، مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش تحلیل محتوای کیفی و با استفاده از نرم‌افزار QSR NVivo استفاده شد. نتیجه تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌‌های مشارکت‌کنندگان، دو مضمون کلی و یازده طبقه است که عبارت است از: 1 عوامل درون‌فردی، شامل چهار طبقه، مانند بی‌رغبتی کلی دانشجویان به طرح مسائل جدید، 2 عوامل برون‌فردی، شامل هفت طبقه، مانند کمبود منابع آموزشی و پژوهشی بودند.

بدیهی است شناخت موانعی که گرایش دانشجویان روان‌شناسی و مشاوره را به کاربرد رویکرد اسلامی کند می‌کنند، می‌تواند به تدوین راه‌کارهای مناسب برای ترغیب هرچه بیشتر دانشجویان به رویکرد اسلامی کمک کند.

کلیدواژه‌ها: روان‌شناسی، مشاوره، دانشجویان، رویکرد اسلامی، پژوهش کیفی، NVivo.

مقدّمه

در کشورهای شرقی، آموزش و پژوهش در زمینه روان‌شناسی، بدون توجه به نظام‌های دانش بومی یا چارچوب اجتماعی و فرهنگی موجود، تحت سیطره نظریه‌ها و مدل‌های نشئت‌گرفته از کشورهای توسعه‌‌یافته غربی است. قرآن کریم منبع عظیمی از تحلیل‌های مرتبط با فرایندهای روانی دخیل در ارتباط میان جسم، ذهن و روح؛ روش‌شناسی چگونگی مطالعه ادراک، عواطف، انگیزش، تعلیم فضیلت‌های اخلاقی، شناخت ارزش‌ها، شکل‌گیری گرایش‌ها و شخصیت فرد، واکاوی خویشتن آدمی، تأثیر انجام اعمال مذهبی، آرامش‌بخشی1، راهنمایی و مشاوره، سلامت معنوی و; را در اختیار بشر قرار می‌دهد، از این‌رو طیف وسیعی از موضوعات مرتبط با زندگی او را دربر می‌گیرد.2 قرآن کریم تحلیل نظام‌مندی از واقعیت ارائه می‌دهد که از سطح فردی تا اجتماعی و روحی انسان را دربر می‌گیرد.3 روش‌های شناخت خود و دیگران، اهداف زندگی، سبک زندگی سالم، فرایندهای اجتماعی، شیوه‌های فرزندپروری، مدیریت محیط زندگی و انواع پاداش و تنبیه، از جمله مهم‌ترین مقوله‌هایی می‌باشد که در قرآن کریم بدان پرداخته شده است.4 متفکران مسلمان توانسته‌اند بر اساس تعالیم و اصول قرآنی، مفاهیم روانی- معنوی متعددی را در زمینه رفتار انسان تعریف کنند و رویکرد آنان در این زمینه از نوع دینی بوده است. دین اسلام تداعی‌گر شکل‌گیری متافیزیک دینی است که در قالب آن، شخصیت آدمی از طریق دین توانمند می‌شود.5 همچنین متفکران مسلمان توانسته‌اند روش‌های درمانی تدوین کنند که در اصل بر اساس باورها و عملکردهای دینی پایه‌ریزی شده‌اند. روان‌درمانی و مشاوره اسلامی نیز باید در چارچوب عملی مبتنی بر اصول هدایتی و سنت مسلمانان شکل گیرد

از دیدگاه اسلام، دستیابی به روان‌شناسی جامع، تنها در صورت پذیرش مفروضات کاملاً متفاوتی امکان‌پذیر خواهد بود. به منظور بررسی جنبه‌های مختلف رفتار و تجربیات آدمی تدوین مدل‌های نظری، ضروری به نظر می‌رسد.6 قرآن برای مسلمانان، قابل اعتماد‌ترین منبع دانش است که اصل وحدت وجود و توحید از آن ناشی می‌شود. خداوند بزرگ، ما را آفریده و شناخت مطلق و کاملی از ما دارد. بنابراین، روان‌شناسان مسلمان باید درصدد تدوین روا‌ن‌شناسی نوینی باشند که همان روان‌شناسی اسلامی مبتنی بر قرآن است. باید بین مفهوم روان‌شناسی با رویکرد اسلامی، و مفهوم روان‌شناسی دین که غالباً از محافل غربی و خصوصاً امریکا نشئت گرفته، تمایز قائل شد. روان‌شناسی دین که رشته‌ای فرعی از روان‌شناسی بوده و مورد قبول همگان است، به منزله مبنایی برای ارائه تفسیر از پدیدارهای دینی در نظر گرفته شده و با توجه به تمامیت دین، به یک معنا تقلیل گرایانه است7 روان‌شناسی اسلامی به جای اینکه صرفاً رویکردی آموزشی، پژوهشی و درمانی باشد، نوعی نگاه جامع و فلسفه زندگی است. به بیان دیگر، روان‌شناس مسلمان، اصول کلی مطرح‌شده در شرع مقدس اسلام و قرآن کریم را در تمامی ابعاد فعالیت‌های پژوهشی و درمانی خود به کار می‌گیرد؛ اصولی که پیش از همه، باید در زندگی شخصی خود او نمود یافته باشد. اما روان‌شناسی دین، بر پایه همان اصول روان‌شناسی تجربه‌گرای غرب است که منحصراً به بررسی کارکردهای دین در بافت اجتماعی و در سطح روان انسان‌ها می‌پردازد. منبع اصلی روان‌شناسی دین بیش از هر چیز روان‌شناسی شخصیت و روان‌شناسی اجتماعی بوده است؛ و روان‌شناسی دین را یکی از شاخه‌های روان‌شناسی اجتماعی شمرده‌اند.8 روان‌شناسی دین ـ آن‌گونه که در محافل غربی بنا شده است ـ مبتنی بر فلسفه تجربه‌گرایی است؛ فلسفه‌ای که واقعیت را تنها به مفاهیم قابل مشاهده و اندازه‌گیری محدود می‌کند. برای پژوهشگران حوزه روان‌شناسی دین، مهم نیست که چه چیزی دینی است و چه چیزی خیر، بلکه مهم این است که در عمل از چه چیزی برای ارزیابی دین استفاده می‌کنند

در مقابل، در روان‌شناسی دینی، که شاخه‌ای از علم دینی است، باورهای مذهبی به منزله اصل و منبع قرار گرفته و روان‌شناسی در چارچوب آن سنت ایمانی جستجو می‌شود

با توجه به آنچه ذکر شد، روان‌شناسی با رویکرد اسلامی را می‌توان مطالعه علمی رفتار دانست که با فرهنگ و جهان‌بینی اسلامی متناسب باشد.11 سیطره همه جانبه روان‌شناسی مرسوم، که پایه‌های شکل‌‌گیری آن بر اساس فرهنگ فردگرا، عمل‌گرا و تجربه‌گرای مردمان غرب است، و تعمیم نامناسب آن به جوامع جمع‌گرا همچون ایران، موجب ناکارآمد شدن رویکردهای جاری روان شناسی و مشاوره گردیده است.12 به‌کارگیری نظریه‌ها و تکنیک‌هایی مبتنی بر فردگرایی (که برای فرهنگ‌های غربی ابداع شده)، بر مراجعان ایرانی (که در بافت فرهنگی و معنوی متفاوتی رشد و پرورش یافته‌اند)، می‌تواند موجب وخیم‌تر کردن مشکل شود. برای مثال، توصیه به مراجعی که با خانواده خود مشکل دارد، به ابراز صریح و مستقیم احساسات خود به اعضای خانواده، ممکن است موجب افزایش تنش‌های درون خانوادگی شود، چراکه رفتارهای فرد در جامعه جمع‌گرای ایران، جدای از کلیت خانواده نیست. اگر فرض‌های ارزشی مشاوران و مراجعان از لحاظ فرهنگی تفاوت داشته باشد، مشاوره‌هایی پدید خواهد آمد که از لحاظ فرهنگی سودار بوده و به بی‌مصرف ماندن خدمات سلامت روان منجر می‌شود

اصول موضوعه علوم انسانی بر خلاف علوم پایه، اصولی مطلقاً جهان‌شمول نیستند، چراکه با روان بسیار پیچیده انسان سروکار دارند؛ موجودی که زندگی و هویتی کاملاً مستقل و فردی نداشته و تحت تأثیر بافت‌های خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی است. از منظر قرآن نیز انسان صرفاً به منزله «فرد»، فردی بریده و مجزا توصیف نشده، بلکه رابطه او با جمع و امتی که در آن زندگی می‌کند، به منزله وجهی اساسی از هویت او در نظر گرفته شده است.14 بر این اساس، مفاهیم و اصول روان‌شناسی و مشاوره نیز همانند سایر علوم انسانی باید بر پایه خصوصیات فرهنگی و اجتماعی افراد هر جامعه بنا شود و رویکرد در حال گسترش فرهنگی15 به مشاوره و روان‌شناسی در تمام دنیا، شاهدی بر این مدعاست. مشاوره و روان‌درمانی حساس به فرهنگ، بر این فرض استوار است که نظریه شخصیت واحد و همگانی وجود ندارد. فرهنگ و رشد فرد، عوامل تعیین‌کننده مهم شخصیت هستند. هر فرهنگی، هنجارها، رویدادها و تجربه‌های جداگانه‌ای را دربر دارد که فرد و گروه را شکل می‌دهند.16 بنابراین، دانشجویان چنین رشته‌هایی که پیشگامان آتی حوزه پژوهش و درمان هستند، باید هنگام تحصیل و کسب تجربه، با دیدی انتقادی به اصول غربی علوم انسانی نگریسته و شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی و دینی جامعه خود را مدنظر قرار دهند

با این حال، سیطره نظریه‌های غربی بر نگرش و دانسته‌های دانشجویان جامعه ما، به وضوح، مشاهده می‌شود. حل این معضل، نیازمند پژوهش‌های عمیق و گسترده در این حیطه است، حتی در کشورهای مسیحی، احساس نیاز به بازنگری مفاهیم و نظریه‌هایی اصیل روان‌شناسی که پیوستگی روان انسان با خدا و دین را نادیده گرفته‌اند، در حال فزونی است و بدین منظور، تحقیقات وسیعی در حال انجام است که خواهان شناسایی علل عدم گرایش دانشجویان رشته‌های علوم انسانی، به اصول و مفاهیم آیین مسیحیت هستند. برای مثال، پاسمور17 در پژوهش خود، نظریه‌های دانشجویان رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره در کشور استرالیا را تحلیل کرده و بیان داشته که علل و عوامل بسیاری زیاد ممکن است باعث عدم گرایش دانشجویان رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره به کاربست رویکرد دینی در فعالیت‌های پژوهشی و درمانی شوند که از آن جمله به موارد زیر اشاره کرده است

1 عدم تمایل دانشجویان به تأثیر ارزش‌های دینی و گرایش‌های مذهبی بر مراجع، حین فرایند مشاوره و درمان؛

2 کافی نبودن منابع آموزشی و اطلاعاتی مناسب، مانند کتاب، پژوهش‌ها و دوره‌های آموزشی و درمانی؛

3 وجود فاصله بین نظریه‌های دینی در سطح تئوری با فعالیت‌های بالینی و عملی به سبب کمبود پژوهش‌های مناسب

با توجه به مطالبی که گفته شد، پژوهش حاضر قصد دارد با بررسی دیدگاه‌های دانشجویان و اساتید رشته‌های روان‌شناسی و مشاوره از طریق انجام مصاحبه نیمه‌ساختاری و تحلیل کیفی18 آنها، آسیب‌ها و موانعی را که مانع از کاربست رویکرد اسلامی توسط آنها می‌شود، کشف و تبیین کند

روش بررسی