دانلود مقاله آینده پژوهی و جامعه مطلوب اسلامی با word دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله آینده پژوهی و جامعه مطلوب اسلامی با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله آینده پژوهی و جامعه مطلوب اسلامی با word

چکیده  
مقدمه  
تعریف آینده‌پژوهی  
مبانی نظری آینده‌پژوهی  
اهداف آینده‌پژوهی  
روش‌های آینده‌پژوهی  
جامعه مطلوب اسلامی  
سنت‌های اجتماعی  
افق آینده  
فلسفه انتظار  
آینده‌پژوهی دینی  
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله آینده پژوهی و جامعه مطلوب اسلامی با word

ـ نهج‌البلاغه، ترجمه سیدجعفرشهیدی، تهران، آموزش انقلاب اسلامی، چ دوم، 1370

ـ آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، 1987م

ـ اسلاتر، ای.ریچارد، نواندیشی برای هزاره نوین، ترجمه عقیل ملکی‌فر و همکاران، تهران، مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، 1378

ـ اسلاتر، ای.ریچارد، دانش‌واژه آینده‌پژوهی، ترجمه محمدرضا فرزاد و امیر ناظمـی، تهران، مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی، 1385

ـ الگار، حامد، درس‌گفتارهای حامد الگار، ترجمه اسحاق اکبریان، تهران، کتاب طه، 1383

ـ بنیاد نهج‌البلاغه، مسائل جامعه‌شناسی از دیدگاه امام علی(ع)،، مدرسه‌ مکاتباتی نهج‌البلاغه، 1373

ـ تافلر، الوین، آموختن برای فردا: نقش آینده در تعلیم و تربیت، ترجمه و تلخیص بابک پاکزاد و رضا خیام، تهران، بهنامی، 1377

ـ تقوی گیلانی، مهرداد و محمدباقر غفرانی، «مطالعات و روش‌های آینده‌شناسی»، رهیافت، ش22، 1379، ؟؟

ـ جی.لمبرت، رابرت و همکاران، برنامه‌ریزی پابرجا برای یک قرن، ترجمه وحید وحیدی مطلق، تهران، اندیشکده صنعت و فناوری

ـ خالقی، احمد، فرهنگ‌نامه موضوعی قرآن کریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ دوم، 1384

ـ رادمنش، عزت‌اله، قرآن، جامعه‌شناسی، اتوپیا، تهران: امیرکبیر، 1361

ـ رضایی، محسن، و علی مبینی دهکردی، ایران آینده در افق چشم‌انداز، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1386

ـ سبحانی، جعفر، البداء فی ضوء الکتاب و السنه، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1414

ـ صدر، سیدمحمدباقر، المدرسه القرآنیه، قم، مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر، 1379

ـ طریحی، فخرالدین، مجمع‌البحرین، تهران، المکتبه المرتضویه، چ دوم، 1395ق

ـ طوسی، محمد بن‌حسن، الغیبه، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، 1411ق

ـ گودرزی، غلامرضا، تصمیم‌گیری استراتژیک: مطالعه موردی رویکرد موعودگرایی شیعه، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، 1386

ـ گوده، میشل، «از پیش‌بینی تا چشم‌انداز راهبردی»، ترجمه محمدرضا صالح‌پور، برنامه و بودجه، ضمیمه شماره 11 (ویژه‌نامه آینده‌پژوهی و آینده‌نگری) 1375

ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ سوم، 1983م

ـ مصباح یزدی، محمدتقی، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1368

ـ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، قم، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، 1385

ـ مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی از دیدگاه فلسفه تاریخ، تهران، صدرا، چ سیزدهم، 1373

ـ مکارم شیرازی، ناصر، حکومت جهانی مهدی، قم، نسل جوان، چ یازدهم، 1380

ـ مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چ بیستم، 1381

ـ ملکی‌فر، عقیل، الفبای آینده‌پژوهی، تهران، کرانه علم، 1385

ـ مؤمنی، فرشاد، «چند نکته پیرامون اهمیت آینده‌شناسی و دورنگری»، نامه مفید، ش 8، 1375

ـ نجفی علمی، محمدجعفر، جامعه و سنن اجتماعی در قرآن، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1371

- Polak, F, The Image Of The Future, Traslated by Elise Boulding. Elsevier Scientific Publishing Company,

چکیده

«آینده‌پژوهی»، علم و هنر کشف آینده و شکل بخشیدن به دنیای مطلوب فرداست. از ویژگی‌های مهم این دانش، بهره‌گیری از ابزارهای علمی به‌ منظور ترسیـم چشم‌انداز متناسب با ارزش‌های حاکـم بـر جامعه و برنامه‌ریزی برای نیل به جامعه مطلوب است. از این‌رو، جامعه‌شناسان آینده‌پژوهی را ابزار هدایت اجتماعی دانسته‌اند

اسلام نیز علاوه بر جامعه آرمانی، که نوید تحقق آن را در فرجام تاریخ داده است، از پیروان خود انتظار دارد که با الهام از شاخص‌های آن جامعـه آرمانـی، بـه اقتضای امکانات و توانمندی اجتماعی خود، بکوشند تا در یک روند تکاملی حداقل‌هایی از ویژگی‌های جامعه مطلوب اسلامی را محقق سازند. با الهام از آموزه‌های اسلامی همچون سنت‌های اجتماعی و صبغه عبرت‌آموزی آن و فلسفه انتظار، می‌توان نوعـی آینده‌پژوهی دینـی را استخراج نمود که حاصل آن، ترسیم چشم‌اندازی دقیق از آینده‌ای آرمانی باشد. با قراردادن این آینده مطلوب به عنوان هدف، می‌توان آینده‌های مقدور را به عنوان حلقه‌های میانی نیل به ویژگی‌های جامعه آماده ظهور، طراحی و تعریف نمود

کلید واژه‌ها: آینده، آینده‌پژوهی، آینده‌نگری، جامعه آرمانی، سنت‌های اجتماعی، انتظار

مقدمه

جامعه آرمانی موضوعی است که در طول تاریخ بشری، همواره ذهن اندیشمندان و متفکران اجتماعی را به خود مشغول داشته است. این امر موجب پدید آمدن طرح‌های متعددی گردیده که در خلال آن‌ها جامعه‌ای مطلوب ترسیم شده است. در این زمینه، منابع و مستندات متعددی در دسترس می‌باشد که در قالب‌های متنوعی پدید آمده‌اند. بسیاری از آن‌ها صورت مکتوب طرح‌ها و تصویرهای آرمان‌شهری هستند که در طول تاریخ مکتوب بشر شکل گرفته‌اند. برای مثال، می‌توان به آثار افلاطون به خصوص کتاب «جمهور»، تفکرات سنت‌آگوستین در «شهر خدا»، «اتوپیا»ی تامس مور، و «مدینه فاضله» فارابی اشاره نمود. در کنار این طرح‌های آرمان‌شهری، که فراوان وجود دارد، برخی منابع موجود نیز به نقد و تحلیل رویکرد آرمان‌شهری پرداخته‌اند

از سوی دیگر، دین مبین اسلام نیز همانند تمام ادیان آسمانی موجود، فرجام تاریخ و جامعه بشری را بسیار روشن و امیدآفرین ترسیم کرده است. اما نکته مهم دیگری که بهانه تدوین این نوشتار گردید آن است که، اسلام علاوه بر نوید آینده‌ای روشن در پایان تاریخ، همواره پیروان خود را به رعایت برخی امور برای تحقق جامعه‌ای مطلوب در هر عصر و زمانی دعوت کرده است. بر اساس آموزه‌های شیعی، ظهور حضرت مهدی موعودو شکل‌گیری جامعه آرمانی اسلام، آخرین حلقه مبارزات اهل حق و باطل است. اما اسلام از پیروان خود می‌خواهد که در راستای آن جامعه آرمانی به تلاش و کوشش بپردازند و «انتظار» را پیشه خود سازند. روشن است که تحقق ویژگی «انتظار» در جامعه اسلامی، مستلزم احراز شرایط و شاخص‌هایی است که نشان‌گر تحقق برخی مراتب حداقلی جامعه مطلوب اسلامی است

بررسی چگونگی برنامه‌ریزی اجتماعی برای نیل به مراحل و مراتب گوناگون جامعه مطلوب اسلامی، و نزدیک شدن به ویژگی‌های جامعه عصر ظهور، از اهداف تحقیق می‌باشد. در واقع، این مقال در پی پاسخ به این سؤال است که مراحل پیش از ظهور، که زمینه‌ساز شرایط مناسب برای شکل‌گیری ظهور و احیاناً تعجیـل در آن است، چگونه تحقـق می‌یابند؟ تغییرات اجتماعی لازم، چه مسیـری را طی می‌کنند. و شاخص‌های فرهنگی ـ اجتماعی جامعه در آستانه ظهور با چه رویکردی می‌تواند زمینه‌ساز تسریع در امر ظهور باشد؟

نویسنده این سطور معتقد است که، با تکیه بر اموری مانند فرآیندی بودن شکل‌گیری جامعه آرمانی اسلام، و تأکید اسلام بر اختیار و نقش انسان‌ها و جوامع در روند شکل‌گیری جامعه مطلوب، می‌توان گفت: جامعه مطلوب اسلامی دارای مراتب تشکیکی بوده و در هر عصری با توجه بـه اقتضائات زمانی و مکانی، برخی از ویژگی‌های مورد نظر اسلام درباره جامعه مطلوب امکان تحقق دارد. اما مهم آن است که جامعه اسلامی همواره بکوشد تا حرکتش، حرکتی تکاملی و رو به رشد باشد. در همین راستا، یکی از اقتضائات مذکور، دانش و امکانات علمی است که در هر عصری وجود دارد یا می‌تواند پدید آید

امروز، دانش آینده‌پژوهی به عنوان یک دانش نوپدید، اهدافی را تعقیب می‌کند که نوعی سامان‌دهی اجتماعی و چشم‌انداز پردازی برای وضعیت مطلوب در آن مشاهده می‌گردد. به گونه‌ای که جامعه‌شناسان آن را «ابزار هدایت اجتماعی» و «دانش شکل بخشیدن به آینده» دانسته‌اند. بر این اساس، می‌توان تحقیقی را سامان داد که با بررسی دقیق اهداف، مبانی و روش‌های دانش آینده‌پژوهی، امکان استفاده از آن را در محقق ساختن جامعه مطلوب اسلامی ارزیابی نماید. به عبارت دیگر، در این تحقیق تلاش می‌شود تا امکان نوعی آینده‌پژوهی دینـی و مبتنی بر نقش ویژگی‌ها و مؤلفه‌های جامعه آرمانی اسلام در تعیین ارزش‌ها و هنجـارهای جامعـه موجود و نیـز جهت‌دادن به نحوه کنش‌های اجتماعی در قالب برنامه‌ای جامع و سلسله‌مراتبی بررسی گردد، تا شاخص‌های جامعه عصر غیبت، به شاخص‌های جامعه مطلوب عصر ظهور نزدیک گردیده و در سایه‌سار آن ارتقا یابد. نوپا بودن دانش آینده‌پژوهی، به خودی خود، محدودیت‌های بسیاری را در امر تحقیق پدید می‌آورد. اما فقدان تحقیقات مقدماتی کافی، که گام‌های نخستین چنین پژوهشی را تشکیل دهد، از دیگر مشکلات این گونه تحقیقات است. بنابراین، تحقیق حاضر، بر این نکته تأکید می‌کند که آیا دانش آینده‌پژوهی و ابزارها و امکاناتی که در اختیار پژوهشگر قرار می‌دهد، از توانایی مناسبی برای بهره‌گیری در حوزه مطالعات دینی‌ ـ اجتماعی، به خصوص شکل‌گیری جامعه آرمانی اسلام برخوردار است؟ بررسی چنین موضوعی مستلزم آن است که از یک سو، مبانی این علم و از سوی دیگر، مبانی دینی مرتبط با این مبحث مورد دقت و تأمل قرار گرفته و موارد سازگاری آن‌ها را مشخص سازیم تا میزان و شیوه بهره‌گیری از این دانش را در حوزه مطالعات اجتماعی دینی روشن نماییم

بر این اساس، سؤال اصلی این تحقیق حاضر این است: آیا از دانش آینده‌پژوهی می‌توان در فرآیند شکل‌گیری جامعه مطلوب اسلامی بهره گرفت؟ و اگر پاسخ این سؤال مثبت باشد، سؤال دیگری مطرح شود و آن اینکه میزان و نحوه استفاده از دانش آینده‌پژوهی برای این منظور چیست؟

تعریف آینده‌پژوهی

ماهیت علوم انسانی، به ویژه علوم اجتماعی به دلیل سروکار داشتن با انسان و رفتارهای او و نیز چندلایه بودن واقعیت اجتماعی، به گونه‌ای است که اندیشمندان این عرصه را برای ارائه تعاریف یکسان درباره مفاهیم مورد بحث، دچار حیرت و سرگردان می‌سازد. برای مثال، جامعه‌شناسان تاکنون پیرامون تعریف مفاهیمی چون فرهنگ، کجروی، نهاد و; به اتفاق نظر نرسیده‌اند. از این‌رو، تلاش می‌شود تا ویژگی‌های اساسی مفاهیم مورد توجه و تأکید باشد. در نوشتار نیز به ناچار برخی از تفاوت‌ها را در حوزه مفهومی مورد توجه قرار دهیم؛ زیرا در حوزه مطالعات آینده از واژگان متعددی استفاده می‌شود که عدم رعایت مرزبندی مفهومی بین آن‌ها، از مهم‌ترین نقاط ضعف این مباحث است. مهم‌ترین واژگانی که در حوزه مـطالعات آینـده به کار می‌رود عبارت ‌است از: آینده‌نگری، پیش‌گویی، آینده‌پژوهی، پیش‌بینی و آینده‌نگاری

 دانلود تحقیق تصویر ذهنی از خدا و خاستگاه آن با word دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود تحقیق تصویر ذهنی از خدا و خاستگاه آن با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود تحقیق تصویر ذهنی از خدا و خاستگاه آن با word

چکیده  
مقدمه  
روش پژوهش  
ابزار گردآوری داده‌ها  
روش اجرا  
یافته‌های پژوهش  
بحث و نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود تحقیق تصویر ذهنی از خدا و خاستگاه آن با word

آذربایجانی، مسعود، روان‌شناسی دین از دیدگاه ویلیام جیمز، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه،

آمدی، عبدالواحد، غررالحکم ودررالکلم، ترجمه وتحقیق رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1382

اسکندری، حسین، خدا به تصور کودکان، شکل‌گیری فهم دینی در کودکان، تهران، منادی تربیت، 1382

شجاعی، محمدصادق، توکل به خدا راهی به سوی حرمت خود، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1383

محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1372

مصباح یزدی، محمدتقی، خدا شناسی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1376

ویلیام، جیمز، دین و روان، ترجمه مهدی قائینی، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1367

Benson, P. Speillka, B. God Image as a function of self – Esteem and locus of control. Journal for the Scientific Study of Religion, v 12(3), 1973, p 297-

Chirban, J. T. et al., Assessing Religious and Spiritual Concerns in Psychology in Plante, Faite and Health(Psychological Perspectives), New York and London, the Guilford press,

Corsini, R. J., The Dictionary of Psychology,Phladelphia.Brunner/Mazel,

Chopra, D., How to Know God: The Souls Journey in to the Mystery of Masteries, New York, Harmony books,

Dickie, T. R. et al., “Parent – child Relation ship and children’s Images of God”, Journal for the Scientific Study of Religion, v 39(1), 1997, p 25-

Gorsuch, R. L., “The conceptualization of God as seen in adjective ratings”, Journal for the Scientific Study of Religion, v 7(1), 1968, p 56-

Kazdin, A. E., Encyclopedia of Pschology, OxFord university press,

Kirk Patrick, L. A., Attachment, Evolution, and the Psychology of Religion, New York, London, the Guilford Press,

Lawrence, R., “Measuring the image of God: The God Image Inventory and the God Image Scales”,Journal of Psychology and Theology, v 25(2), 1997, p 214-

Rizzuto, A. M., The Birth Of the Living God: A Psychoanalytic Study, Chicago, IL;University of Chicago press,

Spilka, B. et al., “Parent – self and Gad: A test of competing theories of Individual – Religion Relation ship”, Review of Religious Research, v16(3), 1975, p 154-

_____, et al., The Psychology of Religion, London, The Guilford Press,

_____, Reynolds, J. F., “Religion and prejudice: A factor – Analytic Study”, Review OF Religious Research, v 6(3), 1965, p 475-

_____, et al., The concept of God.A factor – Analytic Approach, Review of Religious Research, v6(1), 1964, p 28-

Vergote, A., TAmayo, A., The Parental Figures and the Representation of God: A Psychological and Cross Cultural Study, New York, Mouton,

Wulff D. M., Psychology of Religion, New York, John Wiley & Sons, Inc,

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مطالعه خاستگاه تصویر ذهنی از خدا انجام شده است. بدین منظور 342 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم و طلبه‌های حوزه علمیه قم به روش نمونه‌برداری احتمالی تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده و به پرسش‌نامه تصویر ذهنی از خدا پاسخ داده‌اند. داده‌هایی که از طریق پرسش‌نامه تصویر ذهنی از خدا به دست آمده و داده‌هایی، از جمله جنسیت، سن، تحصیلات (حوزوی یا دانشگاهی)، نوع رابطه با والدین و دیگر اعضای خانواده که بر حسب اظهارات خود آزمودنی به دست آمده است، با شاخص‌های آماری تحلیل شده‌اند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که تصویر ذهنی از خدا با عوامل یاد شده، همبستگی دارد و کیفیت این همبستگی، نشانه چند وجهی بودن تصویر ذهنی از خدا و خاستگاه آن است، زیرا همبستگیِ تصویر ذهنی از خدا با همه عوامل به یک شکل نبوده، بلکه به تناسب خرده مقیاس‌های تصویر ذهنی متغیر بوده است، به این دلیل که برخی از این عوامل در حالی که با یکی از خرده‌مقیاس‌های تصویر ذهنی همبستگی مثبت معنادار داشته با خرده‌مقیاس‌های دیگر، رابطه منفی یا غیر معنادار نشان داده است.

کلید واژه‌ها: تصویر ذهنی از خدا، روابط موضوعی، تحصیلات، سن، جنسیت.

مقدمه

تصویر ذهنی از خدا امر مهمی در تحول و شکل‌گیری باورهای مذهبی افراد تلقی می‌شود، از این‌رو در پنج دهه گذشته، بیشتر درباره آن مطالعه و بررسی صورت گرفته است. تصویر ذهنی از خدا یکی از محوری‌ترین جنبه‌های نظام اعتقادی افراد مؤمن را تشکیل می‌دهد و با اینکه به آگاهی نیاز دارد، اما به‌طور ضمنی و غیر مستقیم از طریق تجربیات مذهبی افراد شکل گرفته و به صورت احساس معنوی از خدا در می‌آید. این تصویر به سبب اهمیتی که از لحاظ دینی و روان‌شناختی دارد، توجه نظریه‌پردازان روابط موضوعی و روان‌شناسان دین را جلب کرده است. این موضوع از آن جهت قابل بحث و بررسی است که معرفت و شناخت خدا همراه با داشتن تصور درست از او شرط اساسی و یکی از پایه‌های مهم شکل‌گیری رابطه با خداوند است و شناخت و چگونگی تصور ما از خداوند به شدت در رفتار و تعامل ما با خدا تأثیر می‌گذارد. به عقیده ریان1 افرادی که تصور منفی از خداوند دارند نمی‌توانند با او رابطه‌ای عاطفی و صمیمی برقرار کنند و حتی اگر اهل عبادت هم باشند عبادتشان ناشی از ترس و اضطراب است، نه از روی رابطه و اعتماد به خداوند که اساس دلبستگی به خداست

ریشه و خاستگاه تصویر ذهنی از خدا همواره مورد توجه روان‌شناسان دین بوده است، اما رویکرد غالب در این زمینه، توسط فروید در کتاب آینده یک پندار3مطرح شده است. فروید، تصویر خدا را فرافکن تصویر پدر معرفی کرده و در این زمینه، تفاوتی بین دو جنس قائل نشده است. علاوه بر این، وی در خصوص تأثیر عوامل دیگر، مانند «خود» و مادر در تصاویر ذهنی از خدا به نتیجه نرسیده است

فرضیه فروید درباره خاستگاه تصویر ذهنی از خدا و یافته‌های متفاوت درباره آن، انگیزه پژوهشگران مکاتب گوناگون را برای پرداختن به این مباحث بیشتر کرد. همچنین این سؤال را ایجاد کرد که آیا ضرورتاً تصاویر خدا باید مردانه و پدرانه باشند یا زنانه و مادرانه5؟ و آیا تأثیر روان‌شناختی خداوند پدرانه است یا مادرانه؟

چندین پژوهش در این راستا انجام شده که نتایج برخی از آنها حاکی از این است که بر خلاف مفهوم «پدر عالی رتبه»6 فروید، تصاویر ذهنی از خدا بیشتر با تصاویر مادرانه ارتباط مثبت دارند. این پژوهش‌ها با این گرایش که تصویر خدا بیشتر بایستی شباهت به مادر داشته باشد تا پدر، انجام گرفته‌اند. این گرایش توسط پاول ووگل7 (1936م) مورد توجه قرار گرفته، وی روش‌های مکتب دورپات8را در یک بررسی فشرده از 9 کودک 5ـ14 ساله پروتستان به کارگرفته و نتیجه گرفت که نخستین شکل دین بر روابط پیش کلامی مادر ـ کودک مبتنی است. همچنین ووگل از یادداشت‌های خانوادگی در مورد گفت‌وگوهای خاص و تظاهرات خودانگیخته دو نفر از کم سن وسال‌ترین کودکان نتیجه گرفت که مفهوم مادر وخدا برای سال‌ها ارتباطی نزدیک با یکدیگر داشته‌اند و تنها به تدریج از همدیگر جدا شده‌اند.9 گودین10 و هالز (1964م) و نلسون و جونز (1957م) نیز به این نتیجه رسیده‌اند که مفهوم خدا به‌طور متوسط با مفهوم مادر به مراتب بیشتر از مفهوم پدر همبستگی دارد11 آنتوین ورگوت12و تامایو13 (1980م) نیز در پژوهشی پی برده‌اند که تصویر آزمودنی‌های آنها از خدا، از دو عامل اساسی تشکیل شده است

1 عامل در دسترس بودن که مربوط به مادر است؛

2 عامل قانون و قدرت که به پدر اختصاص دارد

در تمام گروه‌های فرهنگی، عامل در دسترس‌بودن توانسته است درصد بالایی از تغییرات را توجیه کند. بنابراین، باز ثابت شده است که تصویر خدا با انگاره مادر، بیشتر از انگاره پدر شباهت دارد.15 نکته جالب در این مطالعات این است که گرایش به نسبت دادن ویژگی‌های ابتدایی مادری به خداوند، حتی در گروهی از دانشجویان دینی کاتولیک و راهبه‌ها نیز نمایان بوده است. نلسون سعی کرده تناقض ظاهری میان این پژوهش‌ها را با ارجاع به نظریه آدلر برطرف کند که معقتد است انگاره خدا بیشتر با تصویر والد برتر16 هماهنگی دارد نه پدر یا مادر

رجوع به نظریه آدلر علاوه بر اینکه تعارض ظاهری میان این پژوهش‌ها را برطرف می‌کند، در مقایسه با تفسیر محدود فرویدی سازگاری بیشتری نیز با فرایند دلبستگی دارد، همچنان‌که می‌تواند در پیش‌بینی سبک دلبستگی به خدا نیز کمک کند؛ یعنی اگر والد برتر چهره دلبستگی نخستین را ارائه دهد در این صورت، تصویر همان والد است که بایستی منعکس کننده تصویر ذهنی فرد از خدا باشد. بنابراین، چون در اغلب فرهنگ‌ها مادر نخستین چهره دلبستگی محسوب می‌شود، انتظار می‌رود تصویر ذهنی از خداوند به‌طور میانگین، چهره‌ای مادرانه نشان دهد تا پدرانه

تئوری والد برتر آدلر مورد توجه روان‌شناسان دین قرار گرفته، به همین منظور اسپیلکا، ادیسون و راسنسون (1975م) در پژوهشی که درباره منشأ تصویر ذهنی از خدا انجام داده‌اند نتیجه گرفته‌اند که اگر چه زنانی که تمایل داشته‌اند شبیه مادرانشان باشند، تصاویر ذهنی دوست دارنده را در مورد خدا تداعی می‌کنند و مفهوم فراگیر، مثل پدر، درباره تصویر ذهنی از خدا هماهنگی ضعیفی داشته است، ولی ترجیح یکی از والدین نمی‌تواند ارتباط معناداری با تصویر ذهنی از خدا داشته باشد18 محسوس‌ترین نتیجه‌ای که از این پژوهش و امثال آن گرفته می‌شود این است که تصویر ذهنی از خدا مجموعه‌ای است مرکب از تصاویر قالبی19 مادرانه و تصاویر قالبی پدرانه20

با وجود امتیازاتی که نظریه آدلر دارد، اما نظریه روان‌شناسان روابط موضوعی منطقی‌تر به نظر می‌رسد. ریزوتو تأکید می‌کند در زیربنای انگاره‌های خداوند، انگاره‌های شخصی و به شدت غیرمتعارف وجود داشته که در روابط موضوعی اولیه افراد ریشه دارند. ریزوتو خاطرنشان می‌کند که تصویر خدا پیامد عمومی و اجتناب ناپذیر روابط کودک با والدین و سایر مراقبان و نیز پیامد توجه فزاینده کودک به رویدادهای علّی است. از نظر ریزوتو، فروید به درستی منشأ تصویر ذهنی خدا را در روابط اولیه کودک با پدر و مادر جست‌وجو کرده، اما فروید پیچیدگی این اشتقاق، خصوصاً نقش مادر را دست کم گرفته است. از بیست بیمار مسیحی و یهودی که ریزوتو از طریق پرسش‌نامه، مصاحبه و ترسیم خانواده و خدا روی آنها مطالعه کرده است، هیچ کدام انگاره خدا را بر اساس تصاویر یکی از والدین شکل نداده‌اند، بلکه تصاویر خدا به یک اندازه از تصاویر والدین واقعی، والدین آرمانی و والدین برخاسته از تخیلات شخصی آزمودنی مشتق شده است. اگرچه ریزوتو اهمیت خاص دوره اودیپی را که از نظر فروید نقش محوری دارد، می‌پذیرد، اما او همچنان تصاویری را از خدا گزارش می‌کند که به مراحل مختلف تحول تعلق دارد. از نظر وی تصویرسازی از خدا توسط یک فرد با عوامل هیجانی مسلط در زمان شکل‌گیری آن مشخص می‌شود، در حالی که انگاره بعدی شخص از خدا می‌تواند کاملاً متفاوت باشد و تعارض اضطراب آوری به وجود آورد

 دانلود پایان نامه محیط آموزشی با word دارای 110 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پایان نامه محیط آموزشی با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود پایان نامه محیط آموزشی با word

مقدمه  
« بیان مسئله »  
« اهمیت و ضرورت طرح پژوهش »  
« اهداف پژوهش »  
اهداف فرعی :  
« فرضیات پژوهشی »  
تعاریف عملیاتی و نظری واژه ها »  
« تعریف خلاقیت و عناصر تشکیل دهنده آن »  
« عوامل مؤثر بر خلاقیت »  
« دیدگاههای مختلف درباره خلاقیت »  
« موانع بروز خلاقیت »  
بطور کلی موانع خلاقیت در محیط مدرسه عبارتند از :  
« عوامل آسیب زا در خلاقیت »  
« آموزش و پرورش و خلاقیت »  
« سازمان کلاس و خلاقیت »  
« علل تدریس هنر در مدارس »  
« شیوه های آموزش خلاق »  
« جایگاه هنر در نظام آموزشی کشور »  
« نقش عوامل اجتماعی و محیطی در خلاقیت »  
« خانواده »  
« محیط آموزشی »  
معلم  
نقاشی  
« انگیزه و خلاقیت »  
نقاشی و هنر کودکان :  
« نمایشگاههای کودکان »  
« تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع پژوهش در داخل کشور »  
« روش انجام پژوهش »  
جامعه آماری  
نمونه آماری  
روش و ابزار گرد آوری داده های پژوهشی  
متغیرهای پژوهشی  
روش تجزیه و تحلیل داده های پژوهشی :  
بخش اول : آمار توصیفی  
بخش دوم : تحلیل استنباطی داده ها  
« بحث و نتیجه گیری »  
« محدودیت ها و موانع پژوهش »  
« پیشنهادات »  
« منابع و مأخذ »  
ضمائم  

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود پایان نامه محیط آموزشی با word

1  سلحشور ، ماندانا / آیا می دانید چگونه کودکانی خلاق تربیت کرد ؟ / پیوند ، شماره 197 ،
2  سلیمی باهر ، حسین ، مطالعه در خدمت کاوش خلاقیت / ماهنامه تربیت ، شماره 4 ،
3  دوست محمدی ، غلامرضا / کار در دبستان / تهران ، انتشارات صفی علیشاه ، چاپ اول
4  هزاده ای ، دکتر هادی / آموزش هنر / انتشارات سازمان پژوهش و برنامه ریزی ، چاپ چهارم
5  سیدی ، دکتر حسین / کودک و نقاشی ( مجموعه مقالات ) / تهران ، انتشارات برگ ، چاپ اول
6  عربشاهی ، سید رفیع الدین / هنجار یابی آزمون خلاقیت تکامل تصاویر گاکولین در دانش آموزان / چاپ اول ،
7  آسبورن . الف / پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت / ترجمه قاسم زاده ، تهران ، انتشارات نیلوفر ،
8  سلیمانی ، افشین / موانع خلاقیت در محیط خانواده و مدرسه ، ماهنامه پیوند ، شماره 198 ،
9  عصاره ، علیرضا / یادگیری و خلاقیت / پیوند ، شماره 233 ، اسفند
10  وی . توماس گلین ؛ جی . سیلک / مقدمه ای بر روانشناسی نقاشی کودکان / ترجمه : عباس مخبر ، انتشارات آگاه ، چاپ اول ،
11  مجله استعدادهای درخشان ، سال اول ، شماره 2 ، پائیز
12  حسینی نسب : دکتر سید داوود ، اقدم : اصغر علی / فرهنگ واژه ها ، تعاریف و اطلاعات تعلیم و تربیت / انتشارات احرار ، تبریز
13 حسینی ، افضل السادات / خلاقیت و روشهای پرورش آن / انتشارات قله ، چاپ اول
14 آمابلی ، ترزا / شکوفایی خلاقیت کودکان / ترجمه حسن قاسم زاده ؛ پروین عظیمی / انتشارات وزارت فرهنگ ، چاپ اول
15 حسینی ، افضل السادات / خلاقیت و تربیت / سال سیزدهم ، شماره دوم ، آبان
16  فونتانا ، دیوید / روان شناسی در خدمت معلمان ( یادگیری و شناخت ) جداول / ترجمه جواد قهرمانی ، چاپ دوم ، انتشارات منادی تربیت 1382
17  مجله استعدادهای درخشان ، سال نهم ، شماره دی و اسفند
18  ساده ئی علی / روش تحقیق آمار به زبان ساده / انتشارات شلاک چاپ اول 1385

مقدمه

محیط آموزشی دومین محیط بعد از خانواده است که انسان در آن اجتماعی شده در معرض آموزشهای رسمی قرار می گیرد که این آموزشها در سرنوشت افراد و بالطبع در سرنوشت جامعه مؤثر است

برای اینکه تلاش معلمان در محیطهای آموزشی و سرمایه های مادی و معنوی جامعه در زمینه ی آموزش و پرورش به هدر نرود . بهتر است این آموزشها در محیطی متنوع و غیر تکراری انجام گیرد . ( سیدی ، 1368 ، ص 19 )

آگاهی از اینکه کودک چیست و آگاهی از علائق و نیازهای او ، از بی نظمی های او برای معلم شایسته هنر در واقع بسیار مهم است ، اما آگاهی دیگری که برای تشویق رشد خلاقانه کودک لازم است این می باشد که بفهمیم کودک بطور طبیعی در هنرهای تجسمی چه کارهایی می تواند انجام دهد . امروزه واداشتن یادگیرندگان به تفکر و اندیشه و توجه به خلاقیتها و ابتکارات ذهنی آنان از اصلی ترین فعالیتهای معلمان و به طور کلی مدارس به شمار می آید . از آنجا که خلاقیت نسخه ی سحر آمیز است که می تواند در تمامی نمی توانم های موجود خطّ بطلان بکشد . در روند تحولات عظیم بشری در عصر تکاپوی فناوری و تحلیل رفتن منابع طبیعی و نگرشها از خود برجای می گذارد ، نیاز به بینش درونی و خلاقیت ، امری گریز ناپذیر است . از طرفی کودکی که رکورد ، یکنواختی و بایدهای دست و پاگیر متعارف را به پویشی ناب مبدل سازد و با تفکر چرایی و خلاق ، قالبهای کلیشه ای را در می نوردد و طرحی نو به تصویر می کشد . لازمه این دین تحول ، نظام آموزشی متحول است که برای رسیدن به آن نیاز به یک خیزش و عزم جمعی مبتنی بر سخت کوشی متعهدانه ، مداومت و خلاقیت است . یکی از خلاقیتهای مورد علاقه و مطرح شده در نظامهای آموزشی ، خلاقیت در هنر می باشد . روش آموزش هنر باید با تنوع و انگیزه و علائق فردی دانش آموز اجرا شود

بخش اصلی و مهم مؤفقیت بر نامه کیفی هنر دوره ی ابتدایی همانا شرکت سنجیده و متواضعانه معلم است . تفکر ، برنامه ریزی ، تحلیل ، آزمایش ، نگرش و ارزیابی پیگیر ، لازمه های تلاش طلب آموزش متعهد است ( پیوند ، شماره 233 ، ص18 ، 1377 )

بدین سبب ، حفظ و گسترش کارآیی نظام آموزشی کشور در راستای ارتقای تحصیلی کیفی دانش آموزان در سالهای اخیر از سوی پژوهشگران و محققان مورد بررسی قرار می گیرد . در پایان نخستین هدف این پژوهش کمک به معلمانی است که همه روزه در کار با کودکان در حقیقت زحمت می کشند و این زحمات ستودنی است

« بیان مسئله »

امروزه آموزش هنر در مدارس ابتدایی وقتی پر ثمر است که انسان آنرا با درک ، هدف ، برنامه ریزی ، اعتقاد و عشق انجام دهد . مشاهده اینکه کودکان با رنگ ، مداد شمعی ، گچ و گل رس و کاغذ چیزی خلق می کنند ، خود یک امتیاز ، مکاشفه و لذت است . میدان تخیل و جرأت آنها از نظر ایجاد کمپوزیسیون مرزی نمی شناسد

نظاره کودکی که بطور حساس تربیت و راهنمایی شده است و توانایی او در طراحی و رنگ آمیزی از تفاسیر ساده به پیچیده می رسد ، نظاره ای است از شورانگیزترین جنبه ی رشد انسان ، اما بدون کمک و تشویق معلم خردمند ، کودک سالها در سطح ثابتی از خلاقیت باقی خواهد ماند ، تسلط او بر خط ، نرم ، رنگ و نقش و کمپوزیسیون ، بدون تغییر مانده و به احتمال زیاد تنزل خواهد کرد ، و سرانجام به دلسردی ، ناتوانی و بی علاقگی او منجر خواهد گردید

منحنی در این است که چگونه کودکان را به سوی تجربه های مناسب هنری سوق داده و به توانائیهای آنان در زمینه های هنری بیفزاییم . در سالهای اخیر روان شناسان دریافته اند که نقاشی یکی از فعالیت های پیچیده کودکان است . این دریافت با درک این مطلب همراه بوده است که فرآیند نقاشی کردن می تواند سهم مهمی در تصویر تکمیل شده داشته باشد . کودکان در فرآیند ساختن یک تصویر با مسائل برنامه ریزی ، تعیین مکان و ردیف کردن مواجه می شوند . راه حلهای آنها برای این مسائل می تواند تابع سوگیرهای ادراکی و اجرایی آنها باشد ( وی .دوکاس ؛ جی . سیلک ، ترجمه مخبر ، ص 203 ، 1381 )

خلاقیت کودکان در ابداع و طراحی های مختص سن آنها از اهمیت به سزایی برخوردار است . کسی که دارای سطح بالایی از توانائی ها و مهارتهای خلاقیت است امکان دارد دستاوردهای خلاقیت از خود نشان دهد ، اگر انگیزش های خلاقیت در وی برانگیخته شود به همان ترتیب شخصی که دارای توانایی ها و انگیزشهای خلاقیت است می تواند با کسب مهارتهای خلاقیت لازم به دستاوردهای خلاق نائل شود ( مجله استعدادهای درخشان ، شماره 2 ، ص 28 ، 1373)

به صراحت باید گفت که بسیاری از اندیشه ها درباره ی جهت گیری های آینده ، بیشتر نظریه پردازی است ، و اکر پیش بینی های تفصیلی مد نظر درست انجام نشود ، چندان تعجب آور نخواهد بود . زیرا برنامه هنر در مدرسه ابتدایی آنچنان که باید و شاید به آن پرداخته نمی شود و اقدامات مسئولان در حد شیوه های قدیمی اجرا می گردد

لذا ، جهت بررسی این مهم به مسأله پژوهش تحت عنوان بررسی مقایسه تأثیر آموزش هنر بر رشد خلاقیت دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان دزفول تعیین و به بررسی آن در راستای ارتقای خلاقیت در هنر خواهیم پرداخت

« اهمیت و ضرورت طرح پژوهش »

پرورش همه قدرتهای اطفال به منظور تأمین سعادت فردی و در نهایت تأمین سعادت جامعه است . روشهای تعلیم و تربیت باید عامل تغییر و سبب تربیت در رفتار و تفکر صحیح باشد . آماده نمودن کودک برای کسب شخصیت و شرکت در زندگی اجتماعی و مفید بودن و سایر احتیاجات دیگر باید از همان ابتدا و ضمن آموزش و تدریس و تصحیح اعمال و رفتار دانش آموزان به آنان آموخته شود . ( هزاده ای ،ص12، 1365)

دانش آموز تربیت شده ، باید خلاقیت ، ابتکار در عمل ، تفکر صحیح را ضمن درس و تکالیف درسی بیاموزد ، هوشیاری ، و قضاوت صحیح همراه با حرکات و اعمال او باشد . بیشترین سعی دستگاه آموزش و پرورش باید مصروف تعلیمات ابتدایی شود . در تدوین کتب مخصوص این دوره از تعلیمات دقت کافی و عالمانه به عمل آید . آموزگاران را در آشنا کردن به روانشناسی تربیتی و تعلیم روش کلیه دروس و برقراری کلاسهای ضمن خدمت آماده و مجهز نگاهدارد و زندگی مادی و علمی آنان را مورد توجه خاص قرار دهد

دانش آموزی که به مدرسه سپرده می شود ذهنی فعال و نقش پذیر برای اطلاع از همه امور دارد . به دانش آموز باید توجه داد که هیچ درسی را برای خوشایند یا سرگرمی او به او نمی آموزند و باید حس کند و بداند که در بطن هر درس هدفی نهفته است که آینده او را می سازد . برای اینکه تفکر علمی و صنعتی پیدا کند باید با مقدمات و تعلیمات ریاضی آشنا شود . خواندن از روی کتاب و نوشتن آن خوانده ها لازم است اما کافی نیست . نقاشی با روش صحیح آن نه کپیه از روی نمونه ای که جلوی او گذاشته می شود بلکه آزاد گذاردن او در کشیدن شکل ها هر چه می خواهد و هر چه نظرش می رسد ( دوست محمدی ، ص 53 ، ص 1371 )

گذشته های ما در ادبیات ، شعر ، نقاشی ، فنون و علوم ریاضی ، پزشکی و نجوم مشحون از تفکر سرشار از خلاقیت ما است ، ولی امروزه به علت تدریس ناقص و بی رویه بعضی از دروس همه امور زندگی هنری و علمی ما جنبه تقلید دارد . درس برای گرفتن نمره خوب و مؤفقیت به هر صورتی که باشد در امتحان – انتظارات و توقعات حساب نشده معلم و پدر و مادر برای پیشرفت سریع کودک ایجاد مشکلاتی درسی و روانی نیز نموده است

جهت بر طرف نمودن چنین مشکلاتی در سیستم آموزشی کشور و با توجه به مسئله مورد بررسی لازم است که به صورت علمی و به استناد آمارهای پژوهشهای صورت گرفته ، مسئله حاضر که مربوط به خلاقیت در کار هنری و سایر فعالیتها در دانش آموزان ابتدایی می باشد مهم تلقی گردیده لذا اهمیت و ضرورت بررسی مسئله تعیین شده از دیدگاه محقق واجب شمرده شده و به آن توجهات لازم را مبذول و در حد توان خود ، تفسیر خواهد نمود

« اهداف پژوهش »

هدف اصلی: بررسی نقش هنر بر خلاقیت کودکان مقطع ابتدایی دخترانه شهرستان دزفول

اهداف فرعی

1)  بررسی وضعیت آموزش کار دستی توسط معلمان از طریق برنامه های تلویزیون و تأثیر آن بر خلاقیت کودکان

2)    بررسی کپی برداری معلمان از تصاویر هنری و تأثیر آن بر خلاقیت کودکان

3)    بررسی شناسایی و توجه معلمان به دانش آموزان با استعداد و تأثیر آن بر خلاقیت کودکان

4)    بررسی نقش استفاده از کلاسهای هنری در خارج از مدرسه و تأثیر آن بر خلاقیت کودکان

5)    بررسی مهارت معلمان و آموزشهای نوین آنها و تأثیر بر خلاقیت کودکان

6)    بررسی توقعات معلمان با توجه به استعداد و توانایی کودکان و تأثیر بر خلاقیت آنها

7)    بررسی استفاده از فضای مناسب جهت نقاشی کودکان و تأثیر آن بر خلاقیت آنها

8)    بررسی وضعیت استفاده از معلمان هنر در تدریس و تأثیر آن بر خلاقیت کودکان

9)    بررسی چگونگی برگزاری نمایشگاههای هنری در مدرسه و بازدید والدین و تأثیر آن بر خلاقیت کودکان

« فرضیات پژوهشی »

فرضیه اول : بین آموزش کاردستی توسط معلمان و برنامه های تلویزیون و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد

فرضیه دوم : بین کپی برداریهای معلمان از تصاویر هنری و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد

فرضیه سوم : بین شناسایی و توجه به دانش آموزان با استعداد و خلاقیت آنان رابطه وجود دارد

فرضیه چهارم : بین مهارت معلمان و آموزش های نوین آنها و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد

فرضیه پنجم : بین استفاده از کلاسهای هنری در خارج از مدرسه و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد

فرضیه ششم : بین توقعات معلمان با توجه به استعداد و توانایی کودکان و خلاقیت آنان رابطه وجود دارد

فرضیه هفتم : بین استفاده از فضای مناسب جهت نقاشی کودکان و خلاقیت آنان رابطه وجود دارد

فرضیه هشتم : بین استفاده از معلمان هنر در تدریس و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد

فرضیه نهم : بین برگزاری نمایشگاههای هنری در مدرسه و بازدید والدین و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد

تعاریف عملیاتی و نظری واژه ها »

روش تدریس [1]

شیوه معلم و اصولی که برای تدریس یک موضوع آموزشی بکار می رود به روش تدریس موسوم است . ( حسینی نسب و اقدم ، ص 495 ، 1375 )

* منظور از روش تدریس ، شیوه تدریس معلمان هنر و اجرای فعالیتها درسی مربوط به آن می باشد

آموزش [2]            

به فعالیت یاد دهنده به منظور ایجاد یادگیری در فراگیر را  آموزش گویند . هدف آموزش فقط یادگیری یک موضوع یا یک عمل می باشد

هنر : وقتی انسان ، آگاهانه و به کمک علائم خارجی ، احساساتی را که خود تجربه کرده است ، به صورتی زیبا به دیگران انتقال دهد به طوری که این احساسات به ایشان سرایت کند و آنان را از همان مراحل حسی و عاطفی که او گذشته است عبور دهد ، عملش به نام هنر و خود او به نام هنرمند نامیده می شود ( محدثی ، 1368 ، ص 50)

خلاقیت :

واژه نامه ی  و بر خلاقیت را چنین تعریف می کند . اصطلاح خلاقیت بر آن فرآیندهای ذهنی دلالت دارد که به راه حلها ، ایده ها ، مفهوم سازی ، اشکال هنری ، نظریه های منحصر به فرد و جدید منجر می شود ( حسینی ، ص 70 ، 1377 )

* منظور از خلاقیت در این پژوهش ، خلاقیت در کارهای هنری کودکان از جمله نقاشی ، سفالگری و کاردستی می باشد

* دانش آموزان : به تمامی افرادی که در حال حاضر در مقطع ابتدایی ، راهنمایی ، متوسطه مشغول به تحصیل می باشند گفته می شود

* در این پژوهش منظور تمام دانش آموزانی است که در مقطع ابتدایی شهرستان دزفول می باشند

انگیزش [3]

عاملی روانی ، درونی ، ارگانیکی که انسان یا حیوان را برای انجام عملی که هدفدار است برانگیخته می کند . ( حسینی نسب و اقدام ، ص 626 ، 1375 )

* منظور از انگیزش در این پژوهش ، عوامل محیطی ، آموزشی ( مدرسه ، امکانات ، معلم ) و عوامل خانوادگی ( توجه والدین ) می باشد

اولیاء : خداوندان ، اولیاء امور ، دوستان ، دوستان خدا ، اولیاء الله ( معین ، 1372 ، ص406 )

*منظور از اولیاء والدین ( اعم از پدر و مادر ) می باشد

« تعریف خلاقیت و عناصر تشکیل دهنده آن »

خلاقیت از جمله موضوعاتی است که درباره ی ماهیت آن تا کنون بین محققان و روان شناسان ، توافق به عمل نیامده است ، بعضی تعاریف ، ویژگی های شخصیتی افراد را محور قرار داده و برخی دیگر بر حسب اساس فرآیند خلاق ، خلاقیت را تبیین کرده اند و تعاریف دیگر بر حسب محصول خلاق به خلاقیت نگریسته اند

 رایج ترین تعریفی که محققین از خلاقیت داشته اند عبارت است از : ایجاد طرحی جدید ، با ارزش و متناسب . واژه نامه ها و دایر المعارف های روان شناسی و تعلیم و تربیت نیز تعاریفی از خلاقیت به عمل آورده اند

واژه نامه ی وبر (1985) خلاقیت را چنین تعریف می کند : اصطلاح خلاقیت بر آن فرآیند های ذهنی دلالت دارد که به راه حلها ، ایده ها ، مفهوم سازی ، اشکال هنری ، نظریه های منحصر به فرد و جدید منجر می شود . گیلفورد (1962) معتقد است ، خلاقیت مجموعه ای از توانائیها و خصیصه هاست که موجب تفکر خلاق می شود . از نظر مدنیک (1962) نیز ، خلاقیت عبارت است از شکل دادن به عناصر متداعی به صورت ترکیبات تازه که با الزامات خاصی مطابق یا به شکلی مفید می باشد و هر چه عناصر ترکیب جدید غیر مشابه تر باشد ، عمل خلاق تر خواهد بود . گیزلین (1954) معتقد است که خلاقیت ارائه ی کیفیت های تازه ای از مفاهیم و معانی است و تایلورد (1989) خلاقیت را شکل دادن به تجربه ها در سازمان بندی های تازه می داند ( حسینی ، صص 71-52 ، 1377 )

وجه اشتراک تعارف فوق و تعارف دیگر ، توجه به تازگی و نو بودن است . اما تازگی به تنهایی نمی تواند مفهوم خلاقیت را روشن کند زیرا بسیاری چیزهاست که نو و تازه است ، اما خلاقانه نیست . اشکالی که در تعریف خلاقیت بر مبنای تازگی وجود داشت ، متخصصان را بر آن داشت تا عنصر ارزش را بدان اضافه کنند . استین (1974) ، خلاقیت را بر مبنای این دو عالم ( تازگی و ارزش ) چنین تعریف می کند : خلاقیت فرآیندی است که نتیجه ی آن به عنوان یک کار تازه توسط گروهی در یک زمان به عنوان چیزی مفید و رضایت بخش مقبول واقع شود . ورنون (1989) نیز از همین چشم انداز به خلاقیت می نگرد : خلاقیت توانایی شخص در ایجاد ایده ها ، بینش ها یا اشیای جدید و نوسازی و بازسازی مجدد در علوم و سایر زمینه هاست که به وسیله ی محققان به عنوان پدیده ای ابتکاری شناخته شود و از لحاظ علمی ، زیبایی شناختی ، فنی و اجتماعی با ارزش قلمداد گردد . اشتر برگ (1989) نیز تفکر خلاق را ترکیبی از قدرت ابتکار ، انعطاف پذیری و حساسیت در برابر نظریاتی می داند که یاد گیرنده را قادر می سازد خارج از تفکر نامعقول به نتایج متفاوت و موادی بیندیشد که حاصل آن رضایت شخصی و احتمالاً خشنودی دیگران خواهد بود

مکاتب گوناگون روان شناسی نیز تعاریف متفاوتی از خلاقیت ارائه می دهند که در این جا به چند مورد اشاره می گردد . در مکتب روانکاوی ، خلاقیت تعارضی است که در ذهن ناخودآگاه یا نهاد خود ایجاد می شود و اگر در تلاش خود برای حل این تعارض ، این راه حل یا بخش آگاه یا « خود » هماهنگی پیدا کند می تواند راه حلی خلاق آمیز باشد ولی اگر با بخش آگاه در تضاد قرار گیرد به بیماری روانی منجر می گردد بنابراین ، از دیدگاه روانکاوی خلاقیت و بیماریهای روانی از یک منبع نشأت می گیرند با این تفاوت که فرد خلاق بر ناخودآگاه خود کنترل معقولی دارد ولی بیمار روانی در کنترل رفتار ناخودآگاه خود دچار افراط و تفریط می گردد . رفتار گراها ( اکسینر و ودرمن ) نیز رفتار خلاق را عبارت از رفتاری می دانند که از طریق تقویت های محیطی فرا گرفته می شوند . رفتار گرایان برای فرد در تولید رفتار خلاق حداقل نقش را قائلند ، آنها معتقدند که محصول خلاق معمولاً‌ از راه تغییرات تصادفی به دست می آید و انتخاب آنها به خاطر پیامد مثبتشان می باشد . همچنین در مکتب شناخت گرایی ، بنیان تفکر خلاق از دیدگاه گشتالت مبتنی بر کل گرایی است و نظریات اساسی این مکتب توسط وریتمر مطرح شده است . او معتقد است که تفکر ، پیرامون حل مسئله ، باید شکل کلی داشته باشد یعنی آن موقعیت به صورت کل در نظر گرفته شود . آنها بر بصیرت تکیه می کنند . به عبارت دیگر ، بصیرت مبتنی بر فرآیندی است که به طور مستقیم با طبیعت موقعیت در ارتباط است و با ادراک کل آن شناخته می شود . از دیدگاه گشتالت ، همه ی ما ظرفیت تفکر خلاق را داریم ، ولی این سؤال مطرح است که چرا اغلب به طرز مولدی فکر نمی کنیم . طبق نظر گشتالتی ها ، علت این است که حل کنندگان مسئله تلاش هایشان را در به کار گیری تجارب گذشته متمرکز می کنند

از نظر این مکتب حل مسئله متضمن باز سازماندهی یا باز سازی موقعیت آن مسئله است . انسان گرایان نیز خلاقیت را تنها به امور خارق العاده نسبت می دهند و معتقدند که همه ی افراد می توانند از قوای خلاق خویش بهره بگیرند . آنها عقیده دارند نه تنها دستاوردها بلکه فعالیت ها و فرایند ها و نگرش ها را هم در بر می گیرد ( آمایلی ، ترجمه قاسم زاده و عظیمی ، 1378 ، ص 118 – 99 )

خلاقیت ، دارای عناصر تشکیل دهنده ای است . اولین عنصر ، قلمرو مهارتهاست که مربوط به استعداد آموزش و تجربه در یک زمینه ی خاص است و به عنوان مواد اولیه ی کار محسوب می گردد زیرا ، برای این که در یک حوزه ی خاص ، خلق گردند باید دارای مهارت لازم در آن زمینه باشند

عنصر دوم مهارت های تفکر خلاق است . همه ی افراد از ویژگیهای مختلفی برخوردارند که باعث می شود آنها بتوانند قلمرو مهارت های خود را در راه جدیدی به کار اندازند ، این ویژگیها یا مهارتها را می توان با آموزش و تجربه گسترش داد

عنصر سوم ، انگیزه است . انگیزه ی میل به کار به خاطر همان کار است . اصولاً‌ انگیزه زمانی ایجاد می شود که شخص کار را جالب ، جذاب و رضایت آمیز ببیند و به انجام آن علاقه مند گردد

« عوامل مؤثر بر خلاقیت »

[1] ) Teaching Method

[2] ) Teaching Instruction

[3] ) Motivation

 دانلود مقاله دیوان حسبه و شروط احراز آن در عصر عباسیان با word دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله دیوان حسبه و شروط احراز آن در عصر عباسیان با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله دیوان حسبه و شروط احراز آن در عصر عباسیان با word

چکیده    
شروط احراز منصب حسبه (معیارهاى مشترک)    
دیوان حسبه    
الف) مفهوم‏شناسى    
ب) شروط و ویژگى‏هاى محتسب    
1 شروط فقهى    
2 ویژگى‏هاى شخصیتى و رفتارى    
ج ) وظایف و حدود اختیارات محتسب    
د) ویژگى‏ها و خصال محتسبان در مرحله عمل    
ه ) دستیاران محتسب؛ وظایف و شروط احراز    
منابع    

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله دیوان حسبه و شروط احراز آن در عصر عباسیان با word

1 ابن اثیر، عزالدین على، الکامل فى التاریخ، بیروت، دارالصادر لطباعه و النشر، 1385 ق / 1965 م

2 ابن اخوه، محمد بن احمد بن قرشى، آیین شهردارى در قرن هفتم هجرى (مَعالِمُ الْقُربَه فى اَحکامِ الحِسبه)، ترجمه جعفر شعار، چاپ سوم: تهران، چاپخانه شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1376

3 ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمدپروین گنابادى، چاپ هشتم: تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1375

4 ابن طقطقى، محمد بن على بن طباطبا، تاریخ فخرى در آداب ملک‏دارى و دولت‏هاى اسلامى، ترجمه محمدوحید گلپایگانى، چاپ سوم: تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1367

5 ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، چاپ مکتبه المعارف، 1966 م

6 ابن منظور، لسان العرب، بیروت، داراحیاء التراث العربى

7 ابن ندیم، اسحاق بن محمد، الفهرست، شرح و تعلیق یوسف على طویل، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1996 م

8 ابویعلى، محمد بن حسین فرّاء، الاحکام السلطانیه، تصحیح محمد حامد، چاپ دوم: مصر، مرکز النشر، مکتبه الاعلام الاسلامى، 1406 ق / 1357 ش

9 تنوخى، قاضى ابوالحسن بن على، النشوار و المحاضره، بیروت، [بى‏تا]

10 جرجى زیدان، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه على جواهر کلام، چاپ ششم: تهران، انتشارات امیرکبیر، 1369

11 جوینى، منتجب‏الدین على بن احمد کاتب، عتبه‏الکتبه، تصحیح علامه فقید محمد قزوینى و عباس اقبال، تهران، شرکت سهامى چاپ، 1329

12 خطیب بغدادى، ابوبکر احمد بن على، تاریخ بغداد، بیروت، دارالفکر، [بى‏تا]

13 خنجى اصفهانى، فضل بن روزبهان، سلوک الملوک، تهران، چاپ محمدعلى موحد، خوارزمى، 1362

14 خواجه نظام‏الملک طوسى، ابوعلى حسن، سیاست‏نامه، به اهتمام هیوبرت دارک، چاپ چهارم: تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1378

15 ساکت، محمدحسین، نهاد دادرسى در اسلام، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوى، 1365

16 سمعانى، ابوسعد عبدالکریم بن محمد، کتاب الانساب، چاپ اول: بمساعده وزاره المعارف و الشئون الثقافیه الحکومت الهندیه العالیه، 1401 ق

17 سیوطى، جلال‏الدین، تاریخ الخلفاء، تحقیق محیى‏الدین عبدالحمید، مصر، 1952 م

18 شیخلى، صباح ابراهیم سعید، اصناف در عصر عباسى، ترجمه هادى عالم‏زاده، تهران، مرکز نشر دانشگاهى، 1362

19 شیزرى، عبدالرحمن، نهایه الرتبه فى طلب الحسبه، بیروت، دارالثقافه

20 غزالى، ابوحامد، احیاء علوم الدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمى، به کوشش حسین خدیو، تهران، چاپ سعه، انتشارات علمى فرهنگى، 1377

21 فقیهى، على‏اصغر، آل‏بویه و اوضاع زمان ایشان، چاپ سوم: تهران، چاپخانه دیبا، 1366

22 قلقشندى، شهاب‏الدین احمد، صبح‏الاعشى فى صناعه الانشاء، تصحیح محمدحسین شمس‏الدین، لبنان، بیروت، دارالفکر لطباعه و النشر

23 کانپورى، محمدعبدالرزاق، برمکیان (دورنمایى از عصر طلایى اسلام و دستگاه خلافت عباسى)، ترجمه و نگارش سیدمصطفى طباطبایى، چاپ پنجم: کتابخانه سنایى

24 کتانى، عبدالحى، نظام ادارى مسلمانان در صدر اسلام، ترجمه علیرضا ذکاوتى قراگزلو، چاپ اول: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1384

25 لمبتون، ا.ک.س، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، چاپ اول: تهران، نشر نى، 1372

26 لمبتون، ا.ک، سیرى در تاریخ ایران بعد از اسلام، ترجمه یعقوب آژند، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1381

27 ماوردى، ابوالحسن على بن محمد، الاحکام السلطانیه، قم، مکتب الاعلام الاسلامى، 1406 ق

28 مقدسى، ابوعبداللّه‏، (1906م) احسن التقاسیم فى معرفه الأقالیم، لیدن

29 یاقوت حموى، شهاب‏الدین، معجم‏البلدان، بیروت، دارالکتب العلمیه

چکیده

پژوهش حاضر داراى دو بخش است: بخش نخست آن به سیر تاریخى، حدود و اختیارات محتسب و شروط احراز آن در آرا و آثار عالمان دینى و رجال دیوانى عصر عباسیان اختصاص یافته است و در بخش دوم، میزان انطباق بین انتصاب‏ها با ویژگى‏ها و معیارهاى لازم براى تصدى این نهاد دینى بررسى شده و سرانجام به این نتیجه دست یافته که این مسئولیت بیشتر به افراد عالم، آشنا به مسائل فقهى و حقوقى و رجال امین و شایسته واگذار مى‏شده است، اما با وجود این، شمارى از زمام‏داران منصبى را که باید امنیت و آرامش و رفاه نسبى مردم را فراهم آورد، در معرض فروش گذاشته و به افرادى واگذار مى‏کردند که تعهد مالى بیشترى را وعده مى‏دادند

واژگان کلیدى: عباسیان، تشکیلات ادارى، محتسب و شروط احراز.

مقدمه

حکومت اسلامى در سال‏هاى آغازین شکل‏گیرى خود، به دلیل سادگى و محدودیت قلمرو جغرافیایى، به تشکیلات ادارى گسترده‏اى نیازمند نبود، بلکه در پرتو مشورت و با به کارگیرى تنى چند از والیان، عاملان، قاضیان و; امور جامعه اسلامى اداره مى‏شد. اما با تغییر سیستم و روش حکومت در دوره اموى، مقدمات بسط تشکیلات دیوانى فراهم آمد و در عصر عباسیان، به دلیل گسترش قلمرو جغرافیایى و سلطه سیاسى ـ اجتماعى آنان بر غرب و شرق عالم اسلام، دیوان‏هاى متعددى شکل گرفت و سازمان ادارى به مراتب پیچیده‏تر و کامل‏ترى از ادوار پیشین به وجود آمد

بى‏شک، اداره چنین محدوده‏اى، بدون برخوردارى از دستورالعمل و راهنمایى براى اداره امور، و ضوابط و معیارهایى براى گزینش مدیران و صاحب‏منصبان مورد نیاز، میسور نبود. این احساس نیاز، برخى از خلفا و زمام‏داران را بر آن داشت تا براى اداره بهینه امور کشور و در دست داشتن ملاک‏هایى براى احراز شایستگى متصدیان، تهیه و تدوین دستورالعمل‏هایى را با الهام از تجارب ملت‏ها و دولت‏هاى پیشرفته آن روزگار، به ویژه ایرانیان در دستور کار خود قرار دهند. این گام مهم به اهتمام و پایمردى برخى از عالمان دینى، وزیران و رجال با فرهنگ دیوانى، از جمله خواجه نظام‏الملک طوسى، ماوردى، غزالى، بیهقى، جیهانى، بلعمى و; برداشته شد و در قالب آثارى، نظیر سیاست‏نامه، نصیحه‏الملوک، احکام‏السلطانیه، قابوسنامه، ادب‏الوزیر، ادب‏الکاتب، ادب‏القاضى و; به عنوان پاسخى عملى به این نیاز به رشته تحریر درآمد که از آن‏ها مى‏توان به عنوان آثار مربوط به آداب و آیین کشوردارى یاد کرد

شروط و ویژگى‏هاى یاد شده در منابع و آثار مورد نظر، گرچه بیشتر جنبه نظرى و آرمانى دارد، اما از آن‏جا که بر دیدگاه و آثار دولت‏مردان این عصر و عالمان آشنا با امور دیوانى مبتنى است، ارزش آن‏ها را به لحاظ واقع‏نمایى معیارها و شروط احراز، بیشتر نموده، تصویر نسبتاً روشنى از اهم ویژگى‏ها و ملاک‏هاى احراز مناصب، از جمله «منصب حسبه» ارائه کرده است

در پژوهش حاضر نیز که با استناد به آثار مذکور صورت پذیرفته، در آغاز از شروط و ویژگى‏هاى لازم جهت تصدى منصب حسبه به اجمال سخن به میان آمده است، آن‏گاه میزان پاى‏بندى زمام‏داران به شروط احراز و عوامل مؤثر در عدم انطباق بین انتصاب‏ها با معیارهاى گزینش محتسبان، بررسى شده است

 دانلود مقاله زمینه‌ها و علل گسترش نفوذ خوارج در سیستان و تأثیرات آنان در دوره خلافت اموى با word دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله زمینه‌ها و علل گسترش نفوذ خوارج در سیستان و تأثیرات آنان در دوره خلافت اموى با word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه دانلود مقاله زمینه‌ها و علل گسترش نفوذ خوارج در سیستان و تأثیرات آنان در دوره خلافت اموى با word

چکیده    
مقدمه    
ورود خوارج به سیستان    
زمینه‏هاى گسترش نفوذ خوارج در سیستان    
1 جغرافیایى    
2 سیاسى    
3 اجتماعى    
4 اقتصادى    
پیامدهاى حضور خوارج در سیستان    
نتیجه    
منابع    

بخشی از منابع و مراجع پروژه دانلود مقاله زمینه‌ها و علل گسترش نفوذ خوارج در سیستان و تأثیرات آنان در دوره خلافت اموى با word

ـ ابن‏حوقل، محمد، صوره الارض، ترجمه جعفر شعار، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1345

ـ ابن عبدربه، شهاب‏الدین، العقد الفرید، ج 2، قاهره، بى‏نا، 1372 ق

ـ اصطخرى، ابواسحاق، المسالک و الممالک، ترجمه محمد بن اسعد تُسترى، به کوشش ایرج افشار، تهران، انتشارات ادبى و تاریخى، 1373

ـ افشار، ایرج، سیستان‏نامه، چاپ اول: تهران، ایرج افشار، 1369

ـ باسورث، ادموند کلیفورد، تاریخ سیستان، ترجمه حسن انوشه، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1370

ـ بغدادى، ابومنصور عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، ترجمه محمدجواد مشکور، چاپ چهارم: بى‏جا، انتشارات اشراقى، 1367

ـ بلاذرى، احمد بن یحیى، فتوح البلدان، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1346

ـ صدیقى، غلامحسین، جنبش‏هاى دینى ایران در قرون دوم و سوم هجرى، چاپ اول: تهران، انتشارات پاژنگ، 1372

ـ صفا، ذبیح‏اللّه‏، تاریخ ادبیات ایران، تهران، انتشارات فردوسى، 1366

ـ طبرى، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده، چاپ دوم: تهران، انتشارات اساطیر، 1362

ـ فلوتن، فان، تاریخ شیعه و علل سقوط بنى‏امیه، ترجمه مرتضى هاشمى، تهران، انتشارات اقبال، 1335

ـ کرمر، جوئل، احیاى فرهنگى در عهد آل بویه، چاپ اول: تهران، مرکز نشر دانشگاهى، 1375

ـ مجهول، تاریخ سیستان، تصحیح ملک‏الشعرا بهار، چاپ دوم: بى‏جا، انتشارات پدیده، 1366

ـ مسعودى، ابوالحسن على، مروج الذهب، ج 2، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى، 1374

ـ مفتخرى، حسین، خوارج در ایران، چاپ اول: تهران، مرکز بازشناسى اسلام و ایران، 1379

ـ یعقوبى، ابن واضح، البلدان، ترجمه محمدابراهیم آیتى، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى، 1381

ـ ــــــــــــــ ، تاریخ یعقوبى، ج 2، ترجمه محمدابراهیم آیتى، چاپ هفتم: تهران، انتشارات علمى و فرهنگى، 1374

55 دانشجوى کارشناسى ارشد تاریخ دانشگاه تهران. تاریخ دریافت: 19/3/1387 ـ تاریخ پذیرش: 6/5/1387

56 ر.ک: حسین مفتخرى، خوارج در ایران، ص 19 ـ 20

چکیده

خوارج را مى‏توان به عنوان مهم‏ترین حزبِ مخالفِ خلافت اسلامى در قرون نخستین هجرى به شمار آورد. آنان قیام‏هاى متعددى علیه خلفا تدارک دیدند و از این رو همواره از سوى آنان تحت فشار بودند. آنان سعى کردند تا براى نجات جان خود و مصون ماندن از تعقیب و شکنجه خلفا، در مناطق دوردست قلمرو اسلامى مستقر شوند. سیستان یکى از جمله مناطقى است که مورد توجه خوارج واقع شده بود و به تدریج نیز به دلایلى خاص، به یکى از کانون‏هاى مهم خوارج در قرون نخستین هجرى تبدیل شد

واژگان کلیدى: خوارج، امویان، سیستان و ایران.

مقدمه

اگرچه روایاتى وجود دارد که سابقه خوارج را به دورانِ قبل از خلافت امام على علیه‏السلامو حتى به زمان پیامبر اسلام صلى‏الله‏علیه‏و‏آلهمى‏رساند،56 اما در واقع، آنان در دوره خلافت امام على علیه‏السلام و هنگام نبرد صفین ابراز وجود کردند. آنان در ماجراى حکمیت بین امام على و معاویه، بعد از نبرد صفین به مخالفت با امام برخاستند و از این برهه زمانى به عنوان یک فرقه مستقل و مشخص اسلامى، به نام خوارج معروف شدند، آن‏گاه در نهروان رو در روى امام على قرار گرفتند و به رغم آن‏که شکست سختى را متحمل شدند، به حیات خود ادامه دادند

مرکز اولیه خوارج در عراق بوده است، اما از آن‏جا که به شدت از بنى‏امیه تنفر داشتند و بر این اعتقاد بودند که آنان قدرت را غصب کرده و به دلیل عملکرد سوءشان استحقاق خلافت را ندارند، مشکلات زیادى را براى معاویه به وجود آوردند. همین امر موجب شد که از سوى حاکمان اموىِ عراق به شدت تحت فشار قرار گرفته و ناچار، به مناطق دوردست نقل مکان کنند، چنان‏که گروهى به سوى جنوب رفته و در شرق شبه‏جزیره عربستان، هم‏چون عمان، بغداد و یمن ساکن شدند، گروهى به سمت غرب حرکت کرده و در شمال افریقا استقرار پیدا کردند و گروهى نیز به سوى شرق رفته و در مناطق جنوبى و شرقى ایران مستقر شدند. تعداد زیادى از مهاجران خوارج که در زمره گروه سوم بودند، در سیستان57 اقامت گزیده و به تدریج نیز بر تعداد آنان افزوده شد

گرچه ورود خوارج به سیستان تا حدودى به سبب بُعد مسافت این منطقه در مقایسه با عراق و شام، یعنى کانون قدرت امویان بود و این اقدام آنان را مى‏توان از روى اجبار و اضطرار و به منظور فرار از امویان تلقى کرد، اما نفوذ گسترده آنان در دوره امویان و صد سال نخست خلافت عباسى در سیستان، موضوع دیگرى است که دلایل متعدد و گوناگونى داشته است

سیستان در قرون نخستین هجرى و به‏ویژه در دوره اموى، از شرایطى بهره‏مند بود که زمینه‏هاى گسترش نفوذ خوراج در آن‏جا مهیا بود؛ شرایطى که کمتر نقطه‏اى در شرق قلمرو اسلامى، همه آن را به طور هم‏زمان داشت. از این رو، نباید علل ورود آنان را به سیستان با زمینه‏هاى گسترش نفوذشان در آن منطقه یکى دانست، چنان‏که خوارج در دروه اموى به علت تعقیب و شکنجه عاملان اموى، به بیشتر نقاط قلمرو شرقى اسلام پناهنده شده بودند، اما آنان نتوانستند نفوذ گسترده‏اى در آن مناطق به دست آورند و خیلى زود، حضور آنان در آن مناطق به فراموشى سپرده شد، اما در مورد سیستان بدین صورت نبوده و تا مدت‏ها بعد از دوره اموى، نام خوارج با نام سیستان پیوند خورده بود

خوارج با حضور بلندمدت خود در سیستان و نفوذ گسترده در آن منطقه، تأثیراتى نیز از سوى خود بر آن‏جا به‏جا گذاشتند که در این‏جا نیز به آن پرداخته خواهد شد

با توجه به مطالب یاد شده، مقاله حاضر درصدد پاسخ‏گویى به این سؤال‏هاست

1 زمینه‏هاى گسترش نفوذ خوارج در سیستان در دوره امویان چه بود؟

2 حضور گسترده خوارج در سیستان، چه تأثیراتى بر این منطقه داشت؟

ورود خوارج به سیستان

برخورد قهرآمیز و آشتى‏ناپذیر خوارج با خلفاى اموى، سبب اِعمال خشونت و سخت‏گیرىِ امویان بر آنان شد.58 این شرایط بسیار بد سبب شد که بسیارى از خوارج، از عراق مهاجرت کرده و به مناطق دیگر قلمرو اسلامى، هم‏چون جنوب ایران مهاجرت کنند. مهاجرت ابوبلال خارجى در سال 58 ق از بصره به اهواز، یکى از نمونه‏هاى آن به شمار مى‏رود.59 با توجه به شرایط زمانى و مکانى، مى‏توان تصور نمود که خوارج تا پایان خلافت یزید اول در 64 ق تا ناحیه فارس پیشروى کرده باشند. مرگ یزید و در پى آن، آشفتگى در دستگاه خلافت اموى و هم‏چنین درگیرى آنان با آل‏زبیر، موجب شد از فشار شدیدى که در دوره خلافت معاویه و یزید اول بر خوارج وارد مى‏شد، براى مدتى کاسته شود. گرچه این دوره، کوتاه بود اما حرکت خوارج را به سوى مناطق داخلى ایران که ناشى از فشار عاملان اموى بود، تا حدودى کُند کرد